افزایش نرخ بیکاری در ۱۹ استان ایران

تازه‌ترین آمار نرخ بیکاری در ایران نشان می‌دهد در ۱۹ استان از ۳۱ استان کشور، نرخ بیکاری افزایش یافته است.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، استان‌های خراسان‌ شمالی و کهکیلویه و بویراحمد با حدود ۱۶ درصد، بالاترین نرخ بیکاری را از آن خود کرده‌اند.

استان‌های ایلام، چهارمحال و بختیاری، گیلان، اصفهان، لرستان و کرمانشاه از دیگر استان‌هایی هستند که همگی با نرخ بیکاری دو رقمی، در رتبه‌های بعدی این آمار قرار دارند.

بر اساس این گزارش، استان تهران با حدود ۵ درصد، کمترین نرخ بیکاری را در بین استان‌های کشور از آن خود کرده است.

بحران بیکاری در یک دهه‌ گذشته

در یک دهه‌ی گذشته، به خصوص در دو دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد، نرخ بیکاری در ایران افزایش قابل توجهی داشته است. با توجه به افزایش کم سابقه تورم در ایران و موج تحریم‌های بین‌المللی به دلیل مناقشات هسته‌ای ایران، اقتصاد کشور بدترین دوران خود را سپری می‌کند.

جمعیت ایران در ۳۰ سال گذشته تقریبا دو برابر شده و حدود ۷۰ درصد جمعیت این کشور زیر ۳۵ سال سن دارند. این افراد که اغلب آن‌ها بعد از انقلاب سال ۵۷ در ایران متولد شده‌اند، به سرعت به جمع متقاضیان کار می‌پیوندند.

هر ساله دست کم حدود هشتصد هزار نفر وارد بازار کار ایران می‌شوند و ایران توان کافی برای پاسخگویی به این حجم از متقاضیان کار را ندارد.

وضعیت بیکاری و «شیوه‌ی آمارگیری» در دولت‌های احمدی‌نژاد و روحانی

تا سال‌ ۱۳۸۳ شاخص نرخ بیکاری اینگونه تعریف می‌شد که در آن هر شخصی که ۲ روز در هفته مرجع را کار می‌کرد شاغل محسوب می‌شد. اما بعد از روی کار آمدن‌ محمود احمدی‌نژاد، مرکز آمار ایران نرخ بیکاری را تغییر داد. بر اساس این تعریف، هر کس حداقل یک ساعت در هفته کار می‌کرد، شاغل محسوب می‌شد. بسیاری معتقدند بودند این تغییر برای کمتر نشان دادن نرخ بیکاری در کشور توسط دولت نهم صورت گرفت.

در آمارگیری‌های ایران، تمام جمعیت بیش از ۱۰ ساله کشور در هفته تقویمی قبل از زمان آمارگیری، چه شاغل باشند و چه نباشند، جزء جمعیت فعال اقتصادی محسوب می‌شوند. نرخ‌های اعلام شده از همین رو، شکننده و غیرشفاف هستند.

چندی‌پیش محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت حسن روحانی، در گفتگو با شبکه خبر مدعی شد که در نتیجۀ ایجاد ۴۰۰ هزار شغل طی شش ماه نخست سال جاری، نرخ بیکاری ایران به ۹.۵ درصد کاهش یافته است.

در همین زمینه، جمشید اسدی، کارشناس اقتصادی ساکن پاریس، در گفتگو با رادیو زمانه ارائه‌ی این آمار از سوی آقای نوبخت را «افشاگرانه» خواند و گفت که این آمار بر اساس تعریفی است که مسئولان دولتی از بیکاری و شیوه‌ی آمارگیری به شیوه‌ی دلخواه خود ارائه می‌دهند.

به گفته‌ی آقای اسدی، در شیوه‌های آمارگیری دولتی، یک شخص جویای کار با حداقل ساعات کار در هفته «شاغل» محسوب می‌شود و از آمار بیکاری در می‌آید. او افزود که وقتی یک بیکار جویای کار از پیدا کردن کار در ایران نا امید می‌شود، دیگر به سراغ مراجع مرتبط برای ثبت نام خود به عنوان بیکار رجوع نمی‌کند و بدین‌ترتیب جمعیت فعال کشور در آمارگیری‌ها کاهش پیدا می‌کند.

جمشید اسدی در ادامه گفت که «فرمایش آقای نوبخت مبنی بر ایجاد ۴۰۰ هزار شغل را باید با زر نوشت، چرا که سال‌ها قبل و در دوره‌ی ریاست جمهوری محمد خاتمی، بنابر برآورد نظام و برای جلوگیری از افزایش نرخ بیکاری، باید سالانه دست کم ۸۰۰ هزار فرصت شغلی ایجاد می‌شد. اینکه بیکاری جذب نشود و از میان‌برود جای خود، این آمار تنها برای این بوده که بیکاری افزایش پیدا نکند.»

به گفته‌ی این کارشناس اقتصادی، نرخ ۹.۵ درصدی که سخنگوی دولت روحانی ارائه‌ کرده صحیح است، اما این نرخ بر اساس دستکاری در تعاریف آمارگیری ارائه شده است.

گزارش رسمی مرکز آمار ایران و هشدارها درباره‌ی بحران بیکاری

مرکز آمار ایران در آخرین گزارش خود با تایید سخنان محمدباقر نوبخت در کورد «تک رقمی بودن نرخ بیکاری در ایران» اعلام کرد که نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۹ ساله ۲/ ۲۰ درصد است. این نرخ، بیشتر از دو برابر نرخ عمومی به شمار می‌رود.

در این گزارش که روز ۱۸ مهرماه سال جاری منتشر شد، اعلام شد که نرخ بیکاری در زنان تقریبا دو برابر مردان بوده و بیکاری در نقاط شهری نیز بیشتر از نقاط روستایی بوده است.

این در حالی‌ست که ماه گذشته علی ربیعی، وزیر کار ایران هشدار داده بود که اگر اقدام لازم انجام نگیرد، در سال ۱۴۰۰ جمعیت بیکار ایران از ۶ میلیون به ۱۰ میلیون نفر می‌رسد.

ربیعی در گزارشی که به مجلس ایران ارائه‌ داد اعلام کرد که بیکاری در بازار کار ایران در حال حاضر به یکی از پُرچالش‌ترین مسائل کشور در بخش داخلی تبدیل شده است.

به گفته وزیر کار در حال حاضر شش میلیون نیروی انسانی بیکار در کشور وجود دارد که هفت میلیون نفر دیگر نیز به آن اضافه خواهد شد و «اگر برای رفع مشکل بیکاری برنامه‌ریزی نکنیم، قطعا دچار مشکل می‌شویم».

در همین زمینه خبرگزاری مهر روز پنجم شهریورماه طی گزارشی به نقل از علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی نوشت که «به هر خانه که می‌رویم بیکار دارد.»

این گزارش در ادامه گفته بود که «در طول سال‌های گذشته مسئولان به هر جا که سفر می‌کردند در اجتماع مردم شهرها وعده ریشه‌کنی بیکاری می‌دادند، در حالی که امروز نه تنها بیکاری ریشه‌کن نشده، بلکه نرخ بیکاری جوانان بیش از دو برابر نرخ عمومی کشور و نرخ بیکاری زنان نیز نزدیک به ۵۰ درصد است.»

بر اساس این گزارش، هنوز دو میلیون و ۵۰۰ هزار «بیکار مطلق» در کشور وجود دارد که تقریبا نیمی از آنها را فارغ‌التحصیلان دانشگاهی تشکیل می‌دهند.

مقایسه آماری بیکاری استا‌ن‌ها در تابستان ۹۳

خبرگزاری تسنیم در گزارش خود نوشته استانهای خراسان شمالی، کهگیلویه و بویراحمد، ایلام، چهارمحال و بختیاری و اصفهان بیشترین نرخ رشد بیکاری را در تابستان ۹۳ داشته‌اند.

این گزارش می‌افزاید بیشترین افزایش نرخ بیکاری مربوط به استان گلستان است که حدود ۵ درصد نسبت به تابستان سال ۹۲ افزایش داشته است.

بر اساس این گزارش، فاصله نرخ بیکاری استانها در تابستان امسال به حدود ۱۱ درصد رسیده است. در بهار سال جاری، نرخ بیکاری در ۹ استان تک رقمی و در ۲۳ استان نیز دورقمی بوده که این معادله بنا به اعلام مرکز آمار در تابستان تغییر یافته است.

استان لرستان که همواره در طی سالهای اخیر دارای بالاترین میزان نرخ بیکاری در کشور بوده، در حال حاضر وضعیت بهتری یافته به نحوی که طبق اعلام مرکز آمار نرخ بیکاری آن در فاصله بهار تا تابستان به میزان ۷ درصد کاهش یافته است.

حل معضل بیکاری؛ «افسانه یا واقعیت؟»

وزیر کار ایران بارها اعلام کرده که برای غلبه بر مشکل بیکاری، ایران نیازمند رشد اقتصادی بالای ۷ درصد است.

این در حالی‌ست که در طول چند سال گذشته متوسط رشد اقتصادی در ایران حدود ۵ درصد بوده‌ است.

بخشی از رشد اقتصادی چند سال اخیر حاصل افزایش درآمدهای بالای نفتی بوده‌ است. اما به نظر می‌رسد دولت نمی‌تواند بدون حل و فصل کامل پرونده‌ی هسته‌ای و افزایش مبادلات تجاری‌ بین‌المللی به رشدی قابل اتکا دست یابد تا با آن شعار «افزایش فرصت‌های شغلی» و «ریشه‌کن کردن بیکاری» را تحقق بخشد.