به دنبال خشکسالی‌های پياپی، منابع آبی رود ارس به حداقل رسيده است و خطر خشکی، این رود واقع در شمال غربی ایران را تهدید می‌کند.
داود نجفیان مديرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان اردبيل، از کاهش منابع آبی رود ارس خبر داده است.
این مقام مسئول به به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران گفته است که «امسال به دنبال خشکسالی‌های پياپی منابع آبی ارس به حداقل رسيد. به طوری که مجبور شديم برای تامين آب شرب تا آخرين قطره از منابع آبی پشت سدها استفاده کنيم».
نجفیان کاهش منابع آبی رود ارس را بی‌سابقه عنوان کرده و گفته است: «خشکی رود ارس را تهديد می‌کند، به طوری که ميزان آب آن نسبت به وضعيت مشابه در سال گذشته با کاهش چشمگيری روبه‌رو است.»
مديرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان اردبيل، مديريت بحران کم‌آبی در رود ارس را ضروری عنوان کرده است.
وی با اشاره به روش‌هایی برای جلوگیری از مصرف بی‌رویه آب، گفته است: «با اجرای روش‌های جلوگيری از مصرف بی‌رويه و صرفه‌جويی در ميزان آب قابل استفاده رود ارس مانند آبياری شبانه و يک در ميان و نيز با برنامه‌ريزی صحيح توانستيم در جهت آبياری کشت اول و دوم مزارع منطقه مغان از منابع ارس استفاده کرده و خشکسالی پارس‌آباد مغان را با کمترين خسارت، پشت سر گذاشتيم، اگرچه بخشی از اراضی ديمی به دليل کاهش بارندگی خشک شدند.»
بحران مدیریت، بحران خشکسالی
بر اساس اطلاعات ارائه شده در این گزارش، برای مديريت بحران خشکسالی رود ارس، با جمع‌آوری تمامی پمپ‌های ديزلی استان اردبیل جلوی زهکشی و هدررفتن آب گرفته شده است تا به مصرف آب شرب و کشاورزی برسد.
نجفیان اعلام کرده است که با تلاش در مدیریت آب استان اردبیل، بروز خشکسالی در این منطقه، فعلاً مشکل جدی برای اراضی و زراعت ايجاد نکرده است. وی گفته: «پيش‌بينی ما برای تامين آب کشت دوم ضمن توجه به بحران پيش آمده، هشت هزار هکتار بود، درحالی که توانستيم آب بيش از ۳۲ هزار هکتار در کشت دوم را تامين کنيم.»
یعنی ایران در حالی حدود یک درصد جمعیت جهان را در خود جای داده که ۱/۱ درصد از مساحت خشکی‌ها متعلق به این کشور است و منابع آب تجدیدشونده آن تنها ۳۶ صدم درصد منابع تجدیدشونده جهان به شمار می‌رود.
در چند دهه اخیر، بخش‌های زیادی از تالاب‌ها و دریاچه‌هایی مانند هامون و ارومیه در ایران خشک شده‌اند.
علاوه بر اینها و رود ارس که در معرض خطر خشکی قرار دارد، اکنون چند سالی است که زاینده رود نیز با بحران آب رو‌به‌روست و ماه‌های زیادی در طول سال این رودخانه مهم در مرکز ایران خشک است.
بر اساس آمار و اطلاعات ارائه شده در وب سایت «پیام نو»، در سال جاری، تنها در تهران ۱۵ درصد و «نسبت به میانگین درازمدت»، ۳۰ درصد کاهش بارندگی در ایران وجود داشته است.
در دو سال گذشته، میزان بارندگی در تهران به ۴۲۰ میلی‌متر در سال ۹۱ و ۹۲ رسید و در حال حاضر تاکنون ۲۳۵ میلی‌متر بارندگی در کشور وجود داشته است. این رقم در کل کشور ۲۱۲ میلی‌متر است که نشان‌دهنده کاهش هشت درصدی باران نسبت به میانگین درازمدت است.
میانگین وضعیت بارندگی در کشور حدود ۲۵۰ میلی‌متر در سال است که این عدد بین ۷۰ تا ۲۰۰۰ میلی‌متر در نقاط مختلف کشور به طور پراکنده وجود دارد. به عنوان نمونه در یزد، زاهدان و بندرعباس ۷۰ میلی‌متر و در بندر انزلی ۱۹۲۰ میلی‌متر بارندگی رخ می‌دهد.
بنابراین عمده میزان بارندگی در ایران به سطح محدودی از کشور اختصاص دارد، به طوری که ۷۰ درصد از میزان بارندگی سالانه به ۲۵ درصد از سطح کشور و ۳۰ درصد میزان بارندگی ها به ۷۵ درصد باقی مانده از سطح کشور تعلق دارد.
کارشناسان زیست محیطی از مدت‌ها پیش به بحران مدیریت آب در ایران هشدار داده بودند؛ بحرانی که هر روز خود را به شکل‌های گوناگون نشان می‌دهد. روزی باعث خشک شدن دریاچه ارومیه می‌شود، و روزی دیگر تالاب‌هایی در استان فارس یا سیستان و بلوچستان را تهدید می‌کند.
طرح‌‌هایی مانند انتقال آب از دریای خزر به استان‌های کم آب را هم بسیاری از کارشناسان محیط زیست غیرعملی و آسیب‌رسان به محیط زیست و منابع آبی توصیف کرده‌اند. با این‌حال هستند کسانی که همچنان معتقدند بحران آب تنها یک علت دارد که همان «خشکسالی» است.
ایران به لحاظ جغرافیایی در منطقه‌ای خشک و کم آب واقع شده است و برای عبور از بحران‌هایی این چنین که می‌تواند به معضلات عمیق اجتماعی نیز منجر شود، نیازمند بازنگری در سیاست‌های زیست محیطی و همچنین نحوه استفاده از منابع کمیاب آبی است.