جمهوری اسلامی و خطر باتلاق عراق

در عراق تهاجم و پیشروی نیروهای «داعش»، دولت اسلامی عراق و شام، با تصرف سه شهر مهم در نزدیکی سوریه و تصرف کامل پالایشگاه بیجی ادامه دارد.

شبکه خبری سی ان ان به نقل از سه منبع امنیتی عراق نوشت: «داعش کنترل کامل بزرگترین پالایشگاه نفت عراق در ۲۵۰ کیلومتری بغداد را در دست گرفته است.»

شبکه خبری «العربیه» در گزارشی مشابه خبر تصرف پالایشگاه بیجی را تأیید کرد و افزود مردم محلی از تصرف آن ابراز شادمانی کرده‌اند.

این رویدادها و پیشروی نیروهای داعش در غرب عراق و تصرف شهر استراتژیک «تلعفر» و فرودگاه آن نزدیک مرز سوریه، همزمان شد با سفر غیر‌منتظره جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا به بغداد و گفت‌و‌گو با نوری مالکی، نخست وزیر شیعه و دیگر رهبران این کشور.

جان کری در سخنان خود بر حمایت قاطع و پیوسته آمریکا از نیروهای امنیتی عراق تأکید کرد و از رئیس دولت شیعه خواست فراگیرتر عمل کند و همه گروه‌ها را در دولت مشارکت دهد. وی تلاش کرد تا نوری مالکی را متقاعد کند که به سرعت یک دولت وحدت ملی تشکیل دهد.

جان کری با تاکید بر آن‌چه «تهدید موجودیت عراق» خواند، گفت: «آینده عراق به اتحاد و ایستادگی همه رهبران این کشور در برابر شورشیان داعش دارد.»

در پی انتخابات ماه آوریل مالکی هنوز دولت خود را تشکیل نداده است . جان کری روز سه‌شنبه (۲۴ ژوئن / ۳ تیر) پس از دیدار با مسعود بارزانی در کردستان عراق برای شرکت در نشست ناتو به بروکسل رفت. در تهران آیت‌الله خامنه‌ای شدیدا با دخالت آمریکا در عراق برای پس زدن پیکارجویان داعش مخالفت کرده است.

اما پیشروی نیروهای داعش در شمال و غرب عراق و رسیدن به مرزهای سوریه و اردن چقدر اهمیت دارد؟

برکناری احتمالی نوری مالکی یا تشکیل یک دولت فراگیر ملی – شیعه، سنی و کرد در عراق می‌تواند به بحران کنونی پایان دهد؟

نوری مالکی بارها خواستار دخالت نظامی آمریکا برای عقب راندن پیکارجویان داعش شده، در حالیکه آیت‌الله خامنه ای با دخالت آمریکا مخالفت کرده، این تناقض چه وضعی پیش می‌آورد؟

یکی دیگر از چالش‌های پیش روی دولت شیعه عراق دولت خودمختار کردستان است که با بهره گیری از فروپاشی ارتش عراق کنترل کرکوک را با کمک پیشمرگه‌ها در اختیار گرفته و فروش نفت این منطقه را آغاز کرده است.

از تجزیه احتمالی عراق بیشتر چه کسانی سود می‌برند؟

آیا عراق در صورت پافشاری حکومت تهران بر سیاست‌های کنونی‌اش در دفاع از شیعیان، به باتلاق جمهوری اسلامی مبدل خواهد شد؟

این پرسش‌ها را «رادیو زمانه» با حسن هاشمیان در استانبول و رضا تقی‌زاده در گلاسگو، دو کارشناس سیاسی، و سعید مموزینی، سردبیر روزنامه «خازر» کردستان عراق، در شهر موصل در میان گذاشته است.