یک سال پس از روی کار آمدن دولت روحانی، سیاستهای تجویزی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه دارد. یکی از نمودهای اینگونه سیاستهای تجویزی، طرح موسوم به «سلام سینما» بود که پنجشنبه ۱۰ بهمن ماه (۳۰ ژانویه) در دهه فجر اجرا شد و یک روز تاریخی را در تاریخ سینمای ایران رقم زد. اکنون حکومت نظامی در تایلند هم در چارچوب طرح موسوم به «خوشبختی را به تایلند بازگردانیم» مقرر کرده که مردم به رایگان به سینما بروند و یک فیلم حماسی با مضمون «پایداری» و «دفاع» را تماشا کنند.
خوشبختی را به تایلند بازگردانیم
اگر تماشاگران ایرانی میتوانستند در طرح «سلام سینما» به تماشای ۱۷ فیلم بروند، مخاطبان تایلندی اما فقط میتوانند یک فیلم را تماشا کنند: «افسانه شاه نارسانا». «شورای ملی آرامش و نظم» در تایلند مقرر کرده که تایلندیها برای تقویت احساسات ملی و وطنپرستانه و همچنین برای احساس خوشبختی به تماشای این فیلم حماسی بروند.
«افسانه شاه نارسانا» داستان زندگی یکی از پادشاهان تایلند است. او موفق شد مردم را «بسیج» کند و ارتشی فراهم بیاورد و در برابر تهاجم خمر بایستد. از نظر مضمون و پرداخت، این فیلم به فیلمهای موسوم به «دفاع مقدس» در ایران شباهت دارد و تاکنون پنج قسمت از آن تهیه شده و در سینماهای تایلند به نمایش درآمده است. در قسمت پنجم این فیلم سینمایی، وانچانا ساواسده، ستاره سینمای تایلند بازی میکند.
پیش از این «شورای ملی آرامش و نظم» تایلند مقرر کرده بود که مردم به رایگان به کنسرت موسیقی بروند. مسابقات جام جهانی فوتبال هم در خیابانها و کافهها و پارکها پخش میشود. هدف این است که با چنین برنامههایی بین گروهها و احزاب متخاصم «آشتی ملی» برقرار شود.
سیاستهای تجویزی
چنین سیاستهای تجویزی در ایران هم در دولت حسن روحانی اعمال میشود. فرهنگستان زبان و ادب فارسی، واژههایی را تجویز میکند. در ۱۰روزی که نمایشگاه کتاب تهران برگزار میشود، خریدن کتاب و کتابخوانی تجویز میشود، در باقی ایام سال بازار کتاب کساد است. در طرح «سلام سینما» مردم میتوانستند رایگان به سینما بروند. در حالی که اکنون، سینماداران شکایت دارند که گاهی فقط به خاطر چهار تماشاچی مجبورند فیلمی را نمایش دهند.
پس از جام جهانی فوتبال، ماه رمضان و فصل قرآنخوانی و برگزاری نمایشگاه قرآن فرامیرسد. در این میان فیلمهای پرفروش معمولاً در ایام نوروز و ایام عید فطر اکران میشوند. به گفته علی هیربد، مدیر سینما فرهنگ، در حال حاضر همه سینماهای ایران با مشکل افت گیشه مواجهاند.
او میگوید: «سينماداران سرخود كاری را انجام نمیدهند و تابع دستورات شورای صنفی نمايش و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستند، اما فيلمهايی كه اين روزها ساخته میشود، جوابگوی سينمای ايران نيست.»
عبدالله علیخانی، مدیر سینما «عصر جدید» هم میگوید: «بهطور كلی در طول سال ۶۰ فيلم سينمايی اكران میشود كه معمولاً از اين تعداد فقط پنج فيلم مورد استقبال عموم قرار میگيرد و باقی فيلمها چندان مورد قبول مخاطب نيست.»
یک سال از تصدی علی جنتی بر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی میگذرد و به رغم وعده گشایش، هنوز تغییر آشکاری در فضای فرهنگی کشور اتفاق نیفتاده است. از طریق منافذی مانند طرح «سلام سینما» یا نمایشگاه کتاب تهران، فرصتهای اندکی فراهم میآید و سپس روزنهها مسدود میشود.
در حالی که بسیاری از سینماگران مستقل ایران اجازه فعالیت پیدا نمیکنند و سینماگران هم از افت گیشه گلایه دارند، در ادامه سیاستهای تجویزی، جمعه ۳۰ خرداد (۲۰ ژوئن) فیلم «چ» ساخته ابراهیم حاتمیکیا در میدان امام حسین به رایگان به نمایش درآمد.