رئیس جمهور موقت اوکراین پیشنهاد کرده که هم‌زمان با انتخابات ریاست جمهوری، رفراندومی هم برای تعیین وضعیت این کشور برگزار شود. گروه‌های جدایی‌طلب در شرق، خواستار تشکیل فدراسیون اوکراین هستند.
الکساندر تورچینف، رئیس جمهور موقت اوکراین از احتمال اداره این کشور به صورت فدراتیو در آینده یاد کرده است. ظاهرا دولت موقت اوکراین تلاش می‌کند با این مانوور، دست جدایی‌طلبان مسلح در شرق این کشور را به نوعی ببندد. پیشنهاد تورچینف برای همه‌پرسی مستلزم موافقت پارلمان اوکراین است.
این تصمیم در واکنش به مطالبات جدایی‌طلبان اوکراین اتخاذ شده که خواستار تشکیل “جمهوری‌‌های آزاد” در بسیاری شهرهای مهم صنعتی هستند. بخش‌های مسلح گروه‌های جدایی‌طلب، ساختمان‌های اداری و دولتی شهرهایی چون دونتسک، اسلاویانسک و خارکف را اشغال کرده‌اند و خواهان حکومتی خودمختار شده‌اند.
فراخوان این گروه‌ها در هماهنگی با منویات کرملین است که سیستم فدراتیو در اوکراین را فرصتی برای نزدیکی هرچه بیشتر شرق این کشور به روسیه می‌داند.
الکساندر تورچینف پیشنهاد کرده که رفراندوم مورد نظر، در ۲۵ ماه مه و هم‌زمان با انتخابات ریاست جمهوری اوکراین برگزار شود. تصمیم او می‌تواند اقدامی هوشمندانه و زیرکانه برای زیرفشار گذاشتن جدایی‌طلبان باشد. در صورتی که پارلمان اوکراین این پیشنهاد را تصویب کند، یکی از مهم‌ترین مطالبات جدایی‌طلبان برآورده شده و به عبارت دیگر، بهانه از دست‌شان گرفته می‌شود.
دولت کی‌یف به این ترتیب می‌تواند از تکرار سناریوی کریمه پیشگیری کند و هم‌زمان از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در سراسر کشور اطمینان یابد. کمترین سود همه‌پرسی آن خواهد بود که تا روز برگزاری آن، شبه‌نظامیان هوادار روسیه سلاح‌های خود را زمین بگذارند و از مراکز دولتی در دونتسک یا خارکف خارج شوند.
شانس یکپارچه ماندن اوکراین
تورچینف هم‌زمان روی این شانس حساب می‌کند که رفراندوم را ببرد و مانع تشکیل دولت‌های فدرال در اوکراین شود. او اظهار اطمینان کرده که اکثریت قریب به اتفاق اوکراینی‌ها به کشوری یکپارچه، مستقل و دمکراتیک رای خواهند داد.
نتیجه یک نظرسنجی از سوی موسسه گالوپ نشان می‌دهد که اکثریت مردم اوکراین به سیستم فدراتیو رای مثبت نمی‌دهند. آن گونه که گالوپ می‌گوید، ۷۴ درصد مردم اوکراین با چنین سیستمی مخالفت کرده‌اند. حتی در نواحی روس‌زبان در جنوب و شرق نیز اکثریتی در توافق با این سیستم وجود ندارد. ۶۹ درصد از پرسش‌شوندگان در جنوب و ۵۳ درصد آنها در شرق اوکراین گفته‌اند که مایل به تغییر سیستم اداره کشور نیستند.
البته بسیاری از مردم این نواحی از سیاست دولت موقت اوکراین نیز ابراز نارضایتی کرده و آن را نماینده برحق خود ندانسته‌اند
کشورهای غربی و در درجه نخست آمریکا، روسیه را متهم به تجهیز و تحریک جدایی‌طلبان در شرق و جنوب اوکراین می‌کنند. سامانتا پاور، نماینده ایالات متحده در سازمان ملل تاکید کرده که مخالفات دولت کی‌یف، به صورتی کاملا هماهنگ، اقدام‌های مشابهی را در شهرهای شرقی اوکراین انجام داده‌اند.
اما سرگئی لاورف، وزیر خارجه روسیه با رد این اتهام‌ها تاکید کرده که وجود یک اوکراین یکپارچه و متحد به سود مسکو خواهد بود. لاوروف هم‌چنین خواستار آن شده که دولت موقت اوکراین، اطلاعات بیشتری در مورد برگزاری رفراندوم ارائه کند.
ادامه ناآرامی در شرق اوکراین
دولت موقت اوکراین از روز یکشنبه ضرب‌الاجلی به جدایی‌طلبان داد و تهدید کرد که در صورت ادامه تحرکات آنها و ماندن در ساختمان‌های دولتی، واحدهای ضد تروریستی را به مصاف آنها می‌فرستد. مهلت این اولتیماتوم در ساعت ۹ صبح دوشنبه ۱۴ آوریل به پایان رسید ولی هواداران روسیه در بی‌اعتنایی به این تهدید، پاسگاه پلیس هورلیوکا در منطقه دونتسک را نیز تصرف کردند.
تورچینف پس از اعلام آمادگی برای برگزاری همه‌پرسی و با پایان مهلت اولتیماتوم، فرماندهی واحدهای ضدترور را نیز تغییر داد. هم‌اینک دستک هشت شهر شرقی اوکراین در اختیار جدایی‌طلبان قرار دارند.
قرار است روز پنجشنبه (۱۷ آوریل/۲۸ فروردین) نشستی چهارجانبه در ژنو با حضور وزیران خارجه اوکراین، روسیه، آمریکا و کاترین اشتون به نمایندگی از اروپا، برای بررسی بحران اوکراین تشکیل شود. لاوروف تهدید کرده که اگر فشار بر سکنه روس مناطق شرق اوکراین ادامه یابد، در این نشست شرکت نخواهد کرد.
لاوروف هم‌چنین از شورای امنیت سازمان ملل خواسته بود جلسه‌ای اضطراری برای بحث در مورد اوضاع شرق اوکراین تشکیل دهد. این نشست روز دوشنبه ۱۴ آوریل پشت درهای بسته انجام شد و نتیجه خاصی در بر نداشت.