این روزها نمایشگاهی از جنایت دولت‌ها در «خانه فرهنگ‌های جهان» در برلین، پایتخت آلمان، برگزار شده است. در این نمایشگاه که تا دوشنبه ۱۵ اردیبهشت (۵ مه) ادامه دارد، صحنه‌های ۱۰ جنایت دولتی با روش‌هایی که در کشف جنایت و پزشکی قانونی به کار می‌رود، بازآفرینی شده است.
خانه فرهنگ‌های جهان
«خانه فرهنگ‌های جهان» در برلین برای ایرانیان نام آشنایی است. از سال‌های ۱۳۷۰ تاکنون در «خانه فرهنگ‌های جهان» نمایشگاه‌هایی با حضور نویسندگان و هنرمندان مستقل ایران برگزار شده است. برگزاری کنفرانس سه‌روزه «بنیاد پژوهش‌های زنان» و همچنین نمایشگاه‌هایی از کاوه گلستان، شیرین نشاط، شادی غدیریان و بسیاری دیگر از هنرمندان ایرانی و برگزاری جلسات داستانخوانی برای شهرنوش پارسی‌پور، ناتاشا امیری و عباس معروفی تنها نمونه‌ای از حضور ایرانیان در این مرکز فرهنگی است.
رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی در برلین بارها تلاش کرده که در «خانه فرهنگ‌های جهان» نمایشگاهی از شیوه زندگی اسلامی برگزار کند. اما تاکنون در این زمینه توفیقی به دست نیاورده است.
در وب‌سایت «خانه فرهنگ‌های جهان» آمده است که هدف این مرکز فرهنگی این است که هنر را به عنوان «یک تجربه برای زیر سؤال بردن پدیده‌ها و کشف دوباره آنها» قابل درک کند.
نمایشگاه جنایت دولت‌ها
اکنون «خانه فرهنگ‌های جهان» نمایشگاهی از جنایت‌های دولتی در سراسر جهان برگزار کرده است. در این نمایشگاه گروهی از هنرمندان، معماران، نظریه‌پردازان و تحلیل‌گران تلاش کرده‌اند با شیوه‌هایی که برای کشف جنایت و در پزشکی قانونی به کار می‌رود، صحنه جنایت‌هایی را که از سوی دولت‌ها در جهان اتفاق افتاده، بازآفرینی کنند و به نمایش بگذارند. هدف برگزارکنندگان این نمایشگاه این است که جنبه‌هایی از جنایت دولتی را با برخورداری از آخرین فن‌آوری‌ها آشکار کنند و سویه‌های ناشناخته‌ای از حقیقت این جنایت‌ها را که با چشم نامسلح قابل دیدن نیست، پیش دیدگان بازدیدکنندگان قرار دهند.
انسلم فرانکه، یکی از کوراتورهای نمایشگاه می‌گوید: «در این نمایشگاه از جنبه تمثیلی هنر صرف‌نظر کردیم تا وعده‌های سیاسی فریبنده و چالش‌های زیباشناختی برای کشف جنایت‌های دولتی و همینطور چگونگی استفاده از آخرین فن‌آوری‌ها برای بازسازی صحنه جنایت بهتر و بیشتر آشکار شود.»
۱۴ نشان راهنما و ۱۰ پرونده
در این نمایشگاه ۱۴ نشان راهنما به ۱۰ پرونده ارجاع می‌دهند:
آزمایش‌های یوزف منگله، پزشک جنایتکار در دوران نازی‌ها، مسمومیت کارگران توسط «آرسنیک» (مرگ موش) در معادن مس شیلی و اندونزی، ویران کردن خانه‌های فلسطینی‌ها در نوار غزه از سوی دولت اسرائیل، سرنوشت پناهجویانی که با قایق‌های غیر مجهز به دریا می‌زنند، و بمباران «وزیرستان»، در پیشاور توسط پهپادهای ارتش آمریکا و همچنین آلودگی‌های زیست‌محیطی در قطب شمال، بخشی از پرونده‌هایی است که در نمایشگاه جنایت دولتی مورد بررسی و کنکاش قرار گرفته است.
روایتی که نمایشگاه «خانه فرهنگ‌های جهان» در برلین از جنایت دولتی به دست می‌دهد، بسیار پیچیده است و گاهی بیننده را سردرگم می‌کند. این پیچیدگی‌ها به دلیل پیچیدگی مواد و مصالحی است که در اختیار برگزارکنندگان قرار داشته است. برای مثال درک تصاویر ماهواره‌ای یا سر درآوردن از نقشه‌های پیچیده ساختمانی کار آسانی نیست. به همین دلیل گاهی متنی که در کنار تصاویر و انیمیشن‌ها ارائه شده، از خود اثر گویاتر است.
در انیمیشنی که پیامد حمله پهپادها به «وزیرستان» را نشان می‌دهد دو کودک روستایی را می‌بینیم که بر سر سفره نشسته‌اند. تصاویر ماهواره‌ای روی این تصویر ظاهر می‌شود و سپس از آن دو کودک و خانه آنها دیگر نشانی باقی نمی‌ماند. این انیمیشن بیش از آنکه جنایت دولتی در جهان را آشکار کند، به یک بازی کامپیوتری شباهت دارد.
در پایان این پرسش در میان می‌آید که تا چه حد هنر می‌تواند، به خبرهایی که هر روز در رسانه‌ها می‌خوانیم و می‌بینیم، چهره انسانی بدهد و به یادمان بیاورد که پشت هر خبری، سرنوشت‌هایی نهفته است.
گالری عکس:
[slideshow gallery_id=”71″]