نه تنها محافل خارجی بلکه رسانه‌های داخلی نیز تاخیر محسوس در صدور ویزای آمریکا برای حمید ابوطالبی، سفیر معرفی شده حسن روحانی برای تصدی پست نمایندگی ایران نزد سازمان ملل را زیر ذره‌بین برده‌اند.

Zarif Abutalebi
حمید ابوظالبی (راست) سفیر ایران در ایتالیا، بلژیک و استرالیا و مدیر کل سیاسی وزات خارجه بوده است.

گفتگوی تاریخی اوباما و روحانی از منظر بسیاری این پرسش را مطرح ساخت که آیا روند واگرایی دو دولت ایران و امریکا متوقف شده است؟ مذاکرات چند باره و رو در روی وزیران خارجه دو کشور نیز این پرسش را تقویت می‌کرد که آیا در سایه مذاکرات هسته‌ای، بازنگری در روابط قطع شده دو کشور در دستور کار طرفین قرار دارد؟

این پرسش آن گاه جدی تلقی می‌شود که در شرایط قطع رابطه تهران و لندن پس از اشغال سفارت بریتانیا در تهران (اسفند ۹۲)، اینک دو دولت تا مرحله تبادل کاردار گام برداشته و احیای روابط دیپلماتیک دو کشور هر چند بسیارکُند، آغاز شده است.

عدم صدور ویزا برای نماینده جدید ایران در سازمان ملل در حالی است که محمد خزاعی، سفیر پیشین ایران مدتی است نیویورک را ترک گفته و به کشور مراجعت نموده است.

 مبادرت تهران به عادی سازی مناسبات سیاسی با لندن در حالی است که طبق مواضع رسمی نظام جمهوری اسلامی تا سطح عالی‌ترین مقام آن، لندن با هدف براندازی نظام جمهوری اسلامی، باعث و بانی ناآرامی های سال ۸۸ بود. در هفته اول آن اعتراضات پس از انتخابات ۸۸، علی خامنه‌ای دولت لندن را “انگلیس خبیث” توصیف کرده بود.

با این توضیح، پرسش اینکه آیا اراده‌ای برای تجدید رابطه ایران و امریکا وجود دارد یا در حال تکوین است، پرسشی به‌جاست وقتی شتاب قابل ملاحظه در توافقات هسته‌ای را از یک سو و شتاب عادی‌سازی روابط با لندن را از سوی دیگر در نظر آوریم و همچنین به یاد آوریم که حسن روحانی گفته بود «امریکا کدخدایی است که اگر با کدخدا ببندیم راحت تر هستیم تا اینکه به سراغ یک مقام پایین‌تر [اتحادیه اروپا] برویم.»

چه آنکه اراده‌ای در عادی سازی روابط با امریکا وجود داشته و چه آنکه چنین اراده‌ای در حال تکوین باشد، اینک دولت حسن روحانی با اولین مانع خود مواجه شده است. مانعی که میراث سال نخست انقلاب اسلامی است و آن چیزی نیست جز اشغال سفارت آمریکا در تهران.

تاخیر در صدور ویزای ابوطالبی

 نه تنها محافل خارجی بلکه رسانه های داخلی نیز تاخیر محسوس در صدور ویزای آمریکا برای حمید ابوطالبی، سفیر معرفی شده حسن روحانی برای تصدی پست سفارت ایران نزد سازمان ملل را زیر ذره بین برده‌اند.

عدم صدور ویزا برای نماینده جدید ایران در سازمان ملل در حالی است که محمد خزاعی، سفیر پیشین ایران مدتی است نیویورک را ترک گفته و به کشور مراجعت نموده است.

خالی بودن چنین پست مهمی طبیعتا مطلوب دولت حسن روحانی نیست. به نظر می‌رسد تهران گمان نداشت ویزای ابوطالبی صادر نشود. نامبرده سوابق قابل ملاحظه‌ای را به عنوان سفیر ایران در ایتالیا، بلژیک و استرالیا و همچنین مدیرکل سیاسی وزارت امور خارجه و معاون سیاسی دفتر حسن روحانی در کارنامه خود دارد.

سکوت معنادار و عدم واکنش وزارت خارجه ایران در مورد علت عدم صدور ویزا برای ابوطالبی، از سطح رسانه های خارجی فراتر رفته و رسانه‌های داخلی هم این موضوع را زیر ذره بین برده‌اند.

به اخبار تأیید نشده که نخستین بار خبرگزاری بلومبرگ آن را گزارش داد، تأخیر و تعلل امریکا در صدور ویزا برای سفیر جدید ایران، عضویت او در جمع “دانشجویان پیرو خط امام” است. البته حمید ابوطالبی خود این موضوع را انکار کرده و یادآور شده که فقط برای چند بار برای آنان کار ترجمه انجام داده است.

فارغ از صحت و سقم این خبر، تعلل دولت امریکا در صدور ویزا برای نماینده یک کشور در سازمان ملل، وجهه خوبی برای دولت فرستنده ندارد. حال اگر زیان خالی ماندن این پست حساس را برای دولت فرستنده در نظر بگیریم، ابعاد مسئله بدتر خواهد بود به ویژه اگر سیاست کلی حسن روحانی مبنی بر تعامل با “کدخدا” را نیز مد نظر داشته باشیم.

اما اگر خبر مذکور صحت داشته باشد، دست و پای دولت اوباما برای صدور روادید برای یکی از اشغال‌کنندگان سفارتش بسته خواهد بود. صدور ویزا برای ابوطالبی، دولت اوباما را آماج انتقادات تند مخالفانش قرار خواهد داد و عدم صدور ویزا برای او نیز اولا تعلل در کار نمایندگی ایران ایجاد خواهد کرد و ثانیا دولت روحانی را در تهران آماج انتقاد تند اقتدارگرایانی قرار می دهد که هر ساله اشغال لانه جاسوسی امریکا را جشن می‌گیرند. این طیف از حاکمیت از اساس مخالف هرگونه مذاکره هسته‌ای با امریکا بودند چه رسد به عادی سازی روابط با شیطان بزرگی که “هیچ غلطی نمی تواند بکند.”

سکوت معنادار و عدم واکنش وزارت خارجه ایران درباره علت عدم صدور ویزا برای ابوطالبی، اینک از سطح رسانه های خارجی فراتر رفته و رسانه‌های  داخلی (عمدتاً از طیف اقتدارگرایان) را بر آن داشته تا این موضوع را زیر ذره بین قرار دهند.

 اقتدارگرایان واقفند که حسن روحانی حتی اگر در مقام یک “حقوقدان” مخالف آن اشتباه تاریخی و زیانبار باشد، هرگز در مقام رییس جمهور اسلامی قادر نخواهد بود در تعامل با کدخدای جهانی مبادرت به تقبیح عملی  کند که آیت‌الله خمینی آن را تأیید کرده است.

نتیجه بلافصل گره به وجود آمده در تعاملات دولت روحانی و اوباما و عدم صدور ویزای فوری برای حمید ابوطالبی، که معتمد روحانی و نزدیک به موضع سیاسی هاشمی رفسنجانی است، تصعیف موضع سیاسی روحانی در داخل و تضعیف سیاست خارجی تعامل سازنده اوست.