علی یونسی مشاور حسن روحانی، رئیس جمهور ایران در امور اقوام و اقلیتهای مذهبی و دینی در پیوند با آموزش زبان‌های غیر فارسی واکنش نشان داده است.
علی یونسی به خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفته است: «مگر الان عربی و انگلیسی در مدارس آموزش داده نمیشود؟ آیا این موضوع مشکلی ایجاد کرده است؟ چطور زبان خارجی و صددرصد بیگانه آموزشش اشکالی ندارد، اما اگر زبان کُردی و آذری در محلی آموزش داده شود به زبان ملی آسیب می‌رسد؟»
یونسی با اشاره به اینکه «اینها بدآموزی‌هایی است که مخالفان ترویج میکنند» تاکید کرده است: «قانون اساسی ما دقیقاً با همه این ملاحظات تدوین شده است و درباره این موضوع هم ما چیزی به جز ظرفیت قانون اساسی نگفته‌ایم. ما می‌گوییم قانون اساسی این حق را داده و همان اجرا شود.»
اشاره مشاور روحانی به اصل پانزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی است که در آن بر حق آموزش زبان مادری در کنار زبان فارسی در مدارس تأکید شده است.
در اصل ۱۵ قانون اساسی آمده است: «زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد ولی استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانههای گروهی و تدریس ادبیات آن‌ها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.»
واکنش‌های سیاسی بد است
چندی پیش اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی واکنش‌های تندی نسبت به مسئله زبان مادری نشان دادند.
فتح‌الله مجتبایی، عضو این فرهنگستان موضوع آموزش زبان‌های غیرفارسی را امری وارداتی نامیده بود. او گفته بود: «شک ندارم که این موضوع از خارج به ایران آمده است. قبل از این در هندوستان نیز این مسئله توسط انگلستان تجربه شد و امروز هم انگلستان و کشورهای شمالی ما هستند که می‌خواهند این مسئله را به ایران وارد کنند.»
همچنین غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به اینکه معیار آموزشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، زبان معیار فارسی است گفته بود: «البته زبان‌های دیگری هم هستند که جایگاه‌شان معلوم است اما آن‌چه باید آموزش دیده شود زبان فارسی است.»
یونسی درباره سخنان اعضای این فرهنگستان گفته است: «آن‌ها دانشمندان ما هستند؛ باید انتقاد کنند و واکنش نشان دهند و این کار بسیار خوبی است، واکنش‌های سیاسی بد است، وگرنه اینکه فرهیختگان و دانشمندان در این‌باره نظر دهند، درست است. این ایده‌ها باید در مراکز فرهنگی و علمی از سوی صاحب‌نظران مورد نقد و رد و قبول قرار گیرد.»
آموزش زبان مادری خواست مردم نیست
مشاور رئیس‌جمهور ایران در امور اقوام و اقلیتهای دینی و مذهبی با اینکه به نوعی بر آموزش زبان‌های غیرفارسی تاکید کرده، اما گفته است طرح ایده آموزش این زبانها یک خواست عمومی نیست.
یونسی با اشاره به اینکه «بار‌ها این را گفته‌ام که این خواست ملی و عمومی نیست»، تاکید کرده است: «یک خواست محدود و روشنفکرانه محلی است، وگرنه چنانچه این موضوع را آزاد بگذارند تعداد استقبال‌کنندگان از آن زیاد نیست.»
او با اشاره به اینکه «حساسیت در این مورد هم از سوی موافقان و هم از سوی مخالفان حساسیت بی‌جایی است» افزوده است: «در حال حاضر زبان‌های بومی در صداوسیما به صورت شبانه‌روزی پخش می‌شود. در مورد آموزش هم این موضوع خواست مردم نیست، بلکه خواست یک جمع محدود سیاسی است.»
یونسی در ادامه گفته است: «این موضوع مسئله مردم کردستان، آذربایجان و بلوچستان نیست، مسئله جریان‌های سیاسی است که این را به عنوان مسأله مهم ملی دنبال میکنند.»
او در پایان اشاره کرده است: «وقتی ما این فرصت را در اختیار بگذاریم کاملاً بهانه از دست آن‌ها خارج می‌شود. الان صداوسیما شبانه‌روز این موضوع را دنبال میکند. در مدارس هم زبان خارجی آموزش داده می‌شود. اینها چه اشکالی دارد؟»
ادامه واکنش‌ها به زبان مادری
به نظر می‌رسد، در دولت حسن روحانی بیش از دیگر دولت‌ها، مسئله زبان مادری در ایران مطرح و بر آموزش آن نیز در مدارس تاکید شده است، اما نیروهای دولتی ده‌ها تن از فعالان مدنی در آذربایجان را بازداشت کرده‌اند.
منابع خبری می‌گویند این فعالان به مناسبت سوم اسفندماه روز جهانی زبان مادری جلساتی را برگزار کرده بودند.
یک مورد از این برخورد‌ها در شهر اهر اتفاق افتاده و تاکنون بازداشت صد تن از فعالان مدنی گزارش شده است.
بحث آموزش زبان مادری از چند هفته پیش به یکی از موضوعات مورد توجه رسانه‌ها و محافل داخل و خارج از کشور تبدیل شده است.
به گزارش ایسنا در آخرین واکنش‌ها محمد بقایی ماکان، نویسنده و پژوهشگر گفته است هیچ کس با آموزش زبان مادری مخالف نیست.
او همچنین تاکید کرده است که «ما اصلاً در ایران غیر فارس نداریم، همه‌فارس‌اند و فارس یعنی ایرانی.»
محمد بقایی ماکان در ادامه گفت‌وگو با ایسنا افزوده است: «همانطور که هرکسی به مادرش احساس تعلق میکند، به زبان مادری‌اش هم احساس تعلق دارد، اما نباید برای درست کردن ابرو، چشم را کور کرد. امروز مملکت ما به شدت در معرض تهاجمات منابع تجزیه‌طلب است؛ از قدرت‌های بزرگ تا کسانی که تعصبات شدید دارند. قوم‌گرایی هم در این سی‌وچند سال به خاطر ضعف مدیریت فرهنگی کشور به‌شدت قوت گرفته است.»
از طرفی دیگر طی هفته‌های گذشته بار‌ها آموزش زبان مادری از سوی نویسندگان و مدافعان حقوق اقلیت‌ها به عنوان یک حق از آن یاد شده است.
احسنت به ایشان. چه حرف منطقی ای. هر کسی که می خواهند باشند، حرف شان درست است.
بب / 24 February 2014
خب یونسی حتماً یه چیزی میدونه که اینه میگه.
شب خیز / 25 February 2014
زبان انسان که هرگز از حرکت خسته نمیشود در بین اکثر ما ایرانیان بخصوص متاسفانه
بصورت وسیله ای درآمده از برای دروغگویی و تهمت بیجازدن و فحشکاری و فخر فروشی
و بسیاری دیگر از مضرات دیگر صرف نظر از اینکه در کدام نقطه از کشور رشد کرده و چگونه
کلامی را آموخته باشد. پس آموزش زبان لالمونی گرفتن تنها راه چاره است.
Samad / 25 February 2014
برای ما ملتی که زبان یکدیگر را نمیتوانیم بهیچوجه درک کنیم چه فرقی میکند که آموزش
زبان پدری ببینیم و یا زبان مادری. عقل و فهم و شعور که نباشد جان و زبان هر دو در عذابند.
Majid / 26 February 2014
تو روز روشن قانون رو تحریف می‌کنن *** هیچ جای قانون از تحصیل [به] زبان مادری حرفی زده نشده،اینها یه مشت *** که با دامن زدن به بحثهای قومیتی به دنبال ایجاد تفرقه و محکم نمودن پایه‌های سلطنت خامنه‌ای قاتل و جانی و ادامه چپاول سرمایهای ایران بی صاحب هستند و یه مشت خائن منفعت طلب هم بدون فکر حرفای ایفها رو تأیید می‌کنن و به این فکر نمیکنند که در حکومتی که سلامتی و جان انسان هیچ ارزشی نداره و به رقم هشدارها و اعتراضات زیاد هیچ تلاشی برای نجات و احیای دریاچه ارومیه نکرد حتا زلزله زدگان ورزقان رو فراموش کرد چگونه هست که حالا نگران تحصیل و زبان مادری اقوام ایرانی شده!
جمهوری اسلامی اگر خیلی دلشون به حال اقوام ایرانی میسوزه اگر خیلی نگران حق و حقوق ایرانی هست در درجه اول برادریش رو ثابت کنه و حق و حقوق انسانی ایرانی رو حال از هر قوم و طایفهٔ و دین و مذهبی رو به رسمیت بشناسند دست از زندان و شکنجه اعدام و تجاوز و چپاول و غارت سرمایه‌های کشور رو که متعلق به کردها و فارس و لرها و بلوچ‌ها و گیلگها و ترکمنها و عرب زبانان و آذری‌ها و.. هست بردارد، مدارس دولتی رو مجانی کنه و اجازه تحصیل رو از اقلیتهای قومی مذهبی سلب نکنه!تجزیه طلبها هم اگر فکر میکنند خیلی ایران بهشون ظلم می‌شه آزادند برن هرجا هرجا که دوست دارن زندگی کنند ولی خواهشن لطف کنن خامنه‌ای **رو هم با خودشون ببرن که*** به ایران مردک **.
binam / 26 February 2014
در قانون اساسی آموزش زبان مادری به رسمیت شناخته شده است . کشور هند هم یکی از کشورهائی ست که توانسته تا حدی مشکل آموزش زبان مادری را حل نماید یعنی سه سال مدارس ابتدائی را بدان اختصاص داده است و می تواند معیار خوبی برای برخورد با آموزش زبان مادری باشد که سه سال اول که دروس مقدماتی ست و یادگیری زبان مادریست و نیاز دانش آموز به شناخت مدرسه و رابطه ی اجتماعی می باشد بسیار کارگشاست اما بعد از آن که دروس تخصصی می شود به زبان رسمی انجام گیرد حال این زبان فارسی ست یا انگلیسی یا … مربوط به شرایط هر کشور است . اما نکته ی دیگر اینست که آموزش این زبانها در محدوده ی جغرافیائی هر ملیت باید انجام پذیرد یعنی در حال حاضر که زبان عربی برای کل کشور اجباریست باید محدود به فقط مناطق عرب زبان باشد . و در سایر نقاط یادگیری و آموزش آن داوطلبانه و با هزینه ی شخصی افراد باشد . یا در شهرهائی مانند نقده که ترک فارس و کرد در آن منطقه زندگی می کنند مدارس مخصوص برای هر کدام در نظر گرفته شود . و شرکت در هر مدرسه ای هم داوطلبانه باشد نه اجباری .
فرهاد - فریاد / 27 February 2014