شاهین و رپِ «اعدام»

کمپین بین‌المللی حقوق بشر نمآهنگ تازه‌ای را با عنوان «اعدام»، به زبان فارسی با زیرنویس انگلیسی انتشار داده است. این نمآهنگ دستاورد همکاری رپ‌خوان معروف ایرانی شاهین نجفی و مجید کاظمی است. متن و آهنگ ترانه «اعدام» از کاظمی است که گیتارنواز و خواننده نیز هست.

نمآهنگ اعدام، کار مشترک شاهین نجفی و مجید کاظمی

کمپین‌ بین‌المللی حقوق بشر در ایران گفته است که از طریق انتشار این ویدئو، تلاش می‌کند در ایران، به‌ویژه در میان نسل جدید، در مورد غیر انسانی بودن سیاست‌های اعدام دولت ایران و ناسازگاری این سیاست‌ها با عرف پذیرفته‌شده جهانی ایجاد آگاهی کند.

اصولاً به این دلیل که حجم شعر در موسیقی رپ از دیگر انواع موسیقی بیشتر است، برای اعتراض به مشکلات اجتماعی و بحران‌های سیاسی هم از انواع دیگر موسیقی کارآمدتر است.

رپ اصولاً خاستگاه سیاسی و اجتماعی دارد. این نوع از موسیقی در سال‌های دهه ۱۹۶۰ از دل فرهنگ سیاهان آمریکا در حاشیه‌ شهرهای بزرگ و بیش از همه در گتوهای نیویورک و در دیسکوتک‌ها برآمد. دی جی‌ها همراه با موسیقی‌هایی که پخش می‌کردند، شعارهایی می‌دادند و از این شعارها، گاهی اشعار عامیانه می‌پرداختند. به‌تدریج این اشعار به ترانه‌ها راه پیدا کرد و موسیقی رپ شکل گرفت.

موسیقی رپ در سال‌های دهه ۱۹۷۰ به‌تدریج سیاسی‌تر و انتقادی‌تر شد. برای مثال گروه «پابلیک انمی» (Public Enemy ) در رپ‌خوانی‌هایش از تبعیض‌های اجتماعی و از فقر انتقاد می‌کرد. اصولاً به این دلیل که حجم شعر در موسیقی رپ از دیگر انواع موسیقی بیشتر است، برای اعتراض به مشکلات اجتماعی و بحران‌های سیاسی هم از انواع دیگر موسیقی کارآمدتر است.

در ایران، «رپ» به عنوان یک فرم موزیکال از زمان سر برآوردن جنبش سبز سازگاری‌اش را برای بیان مفاهیم اجتماعی و سیاسی به زبان ساده محاوره ثابت کرده است. البته این امر در بیشتر رپ‌ها باید مرمت شود تا تأثیرگذار‌تر گردد.

همین زبان محاوره است که شلخته‌بازی خیلی زود در آن نفوذ می‌کند و آن را از کارآیی می‌اندازد. یادمان باشد که بیشترین جاذبه رپ‌ها از توالی قافیه‌های بحر طویلی حاصل می‌شود. ولی متأسفانه بسیاری از رپ‌های جاری از این قافیه‌ها بی‌بهره یا کم‌بهره‌اند. با این همه شاهین نجفی نشان داده که در این مرمت کوشش می‌کند و رپ‌های تازه‌ترش روان‌تر بر زبان جاری می‌شود و محتوای حقوق بشری ترانه را برجسته می‌سازد.

بختی که شاهین دارد این است که صدایش صاف و بی‌خش است. همین به شفافیت متن‌های تند و فشرده‌ او کمک می‌کند. بر خلاف خیلی از رپ‌ها که گوش مخاطب آن‌ها را نمی‌گیرد، مخاطب رپ‌های شاهین چیزی را جا نمی‌اندازد.

شاهین و مجید در متن اعدام نخست وضعیت زندگی یکایک اعضای خانواده را شرح می‌دهند و می‌گویند «همه چیزامونو بردن، آبرومونم روش خوردن!… کسی خواهرمو ندید تو محله؟»

و بعد به ترجیع‌بندی می‌رسد که تا آخر رپ تکرار می‌شود و در آن از جمله به ناگوار‌ترین صحنه‌ها در مراسم اعدام اشاره می‌کند:

«مثل جون کندنه زندگی‌مون تمام لحظه‌هاش
منم و بغضام و اشکامو و تنهائی‌آم
منم و قصه بی‌کسی و از غم پرپر شدن
این یه حقیقت تلخه که دارم از پا در می‌آم
… من نماد یک ملت رو به انحطاطم
وقتی مرگ می‌شه جریمه انضباطم…
حالا پای دار فرصتی برای نصیحت نیست
ما که داریم می‌ریم، فقط جون مولا
اون بچه رو نیار برای تماشا…»

بختی که شاهین دارد این است که صدایش صاف و بی‌خش است. همین به شفافیت متن‌های تند و فشرده‌ او کمک می‌کند. بر خلاف خیلی از رپ‌ها که گوش مخاطب آن‌ها را نمی‌گیرد، مخاطب رپ‌های شاهین چیزی را جا نمی‌اندازد. اعدام شاید یکی از بهترین رپ‌های شاهین باشد که گمان می‌کنم زوج هنری خود را نیز یافته. مجید کاظمی در همکاری با شاهین گل خواهد کرد.

در همین زمینه:

انتشار نماهنگ ترانه “اعدام” کار مشترک شاهین نجفی و مجید کاظمی