سفارت جمهوری اسلامی در اسپانیا در پیامی در شبکه اجتماعی اکس از آزادی سانتیاگو سانچز از زندان‌های ایران و آمادگی برای بازگرداندن او به اسپانیا خبر داد.
حساب کاربری سفارت جمهوری اسلامی در اسپانیا نوشت که سانتیاگو سانچز «تنها اسپانیایی محبوس در ایران» بود. در ادامه آماده است که آزادی او در چارچوب «روابط دوستانه و تاریخی دو کشور» و «منطبق بر قوانین» صورت گرفت.
مقام‌های امنیتی جمهوری اسلامی سانتیاگو سانچز را روز ۱۰ مهرماه ۱۴۰۱ و احتمالا در استان کردستان دستگیر کردند. این گردشگر اسپانیایی از هواداران متعصب فوتبال است و پیش از آغاز جام جهانی فوتبال در قطر (۲۰ نوامبر)، سفری ماجراجویانه و با پای پیاده از مادرید اسپانیا به دوحه قطر برنامه‌ریزی کرده بود.
حساب کاربری سانچز در اینستاگرام در اکتبر ۲۰۲۲ آخرین فعالیت این گردشگر پیش از ورود به ایران را نشان می‌دهد. او در آخرین پیام خود در اینستاگرام در تاریخ ۱ اکتبر ۲۰۲۲نوشت که در روستایی در شمال عراق است و قصد ورود به ایران را دارد.
پس از آن ارتباط این گردشگر با خانواده‌اش در اسپانیا قطع شد. وزارت امور خارجه اسپانیا متعاقباً به خانواده سانچز اطلاع داد که او در ایران دستگیر شده است.
گزارش‌ها حاکی از آن است که این گردشگر اسپانیایی پس از حضور بر سر مزار ژینا/مهسا امینی در سقز دستگیر شد. نهاد امنیتی که این گردشگر را دستگیر کرد مشخص نیست.
ژینا/ مهسا امینی چند هفته پیش از این رویداد در بازداشتگاه گشت ارشاد جمهوری اسلامی در تهران کشته شد.
خانواده سانتیاگو با ابراز خوشحالی از آزادی او به روزنامه اسپانیایی ال‌پایس El País گفتند که از ماه اوت (مرداد گذشته) منتظر آزادی او بودند. مادر سانتیاگو گفت که آنها بارها با سانتیاگو صحبت کرده‌اند و می‌دانند که حال او خوب است، اگرچه هنوز تاییدیه آزادی او را از مقام‌های اسپانیا دریافت نکرده‌اند.
به جز سانتیاگو سانچز، جمهوری اسلامی در جریان اعتراضات سراسری پس از قتل ژینا یک شهروند اسپانیایی دیگر به نام آنا بنیرا را هم دستگیر کرد. آنا بنیرا در میانه مهرماه ۱۴۰۱ دستگیر و نهایتا در اسفند همان سال آزاد شد و به اسپانیا بازگشت.
جمهوری اسلامی همواره متهم شده است که با گروگان‌گرفتن اتباع خارجی یا شهروندان ایرانی دارای تابعیت کشورهای غربی به دنبال باجگیری سیاسی-اقتصادی است.
برنامه تبادل گروگان جمهوری اسلامی در سال‌های گذشته یکی از شیوه‌های آزاد کردن زندانیان وابسته به نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی در کشورهای غربی یا دسترسی یافتنشان به پول‌های بلوکه‌شده در سیستم مالی جهانی بوده است.
هنوز مشخص نیست که آزادی سانتیاگو سانچز هم در چارچوب یک معامله پشت پرده صورت گرفته و یا همانطور که سفارت جمهوری اسلامی در مادرید مدعی است فقط با هدف نمایش دوستی دو کشور انجام شد.