مصطفی میرسلیم، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی به وبسایت خبرآنلاین گفت که برای وادار کردن مردم به اصلاح الگوی مصرف انرژی باید قیمت سوخت افزایش پیدا کند: «در شرایط کنونی قیمت سوخت آن قدر ارزان است که انگیزهای به مصرف کننده برای پرداخت اضافه بهای محصول مرغوبتر را نمیدهد از این رو پس یکی از الزامات بهبود کیفیت، اصلاح اقتصاد انرژی در کشور است.»
در روزهای گذشته مقامهای وزارت نفت در ایران نسبت به پیشی گرفتن مصرف بنزین از تولید هشدار داده بودند. براساس آمارهایی که دولت جمهوری اسلامی منتشر کرده است. جلیل سالاری، مدیر عامل مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران در روز نخست از تعطیلات نوروزی ۱۴۰۲ گفت که در روز ۲۹ اسفند ۱۴۰۱ مصرف بنزین به ۱۴۴ میلیون لیتر رسید. وزارت نفت متوسط مصرف بنزین در ایام نوروز را ۱۱۹ میلیون لیتر برآورد کرده است. این در حالی است که جلیل سالاری در مورد میزان تولید بنزین این آمار را ارائه کرده است: «تولید بنزین در پالایشگاه های کشور به روزانه ۱۱۲ تا ۱۱۵ میلیون لیتر رسیده است. که این موضوع به معنای ناترازی بنزین و بالاتر بودن مصرف نسبت به تولید دارد.»
منتقدان میگوپند که در نتیجه انحصار بازار خودرو در دست مافیای وابسته به حاکمیت و تولید خودروهایی با مصرف سوخت بالا و تکنولوژی منسوخ دلیل این آمار بالای مصرف سوخت است.
انتقاد از خودروهای با مصرف سوخت بالا کمکم از زبان مقامهای وزارت نفت هم شنیده میشود. مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش در این رابطه گفت: «در کشور روند تولید خودرو افزایشی است، بدون اینکه توجهی بر موضوع بهینهسازی مصرف سوخت در خودروها شود. ما باید یک تعادلی بین ورودی و خروجی خودرو داشته باشیم؛ یعنی باید خودروهای بیکیفیت را اسقاط کنیم تا این تعادل ایجاد شود. طبیعی است، در شرایطی که هیچ توجهی به موضوع بهینهسازی نمیشود و مصرف بنزین خودروهای داخلی به طور میانگین دو برابر متوسط جهانی است، نمیتوان با ساخت پتروپالایشگاه و افزایش تولید بنزین به تقاضا پاسخ داد.»
در سالهای گذشته وزارت نفت جمهوری اسلامی به دلیل فقدان سرمایهگذاری بر پالایشگاههای مدرن با قابلیت تولید بنزین باکیفیت به سمت تولید بنزین «پترو پالایشگاهی» حرکت کردهاند. بنزین پترو پالایشگاهی از سال ۱۳۸۹ یعنی از زمان ریاستجمهوری محمود احمدینژاد و بر اساس دستور علی خامنهای برای «مصونسازی کشور در مقابل تحریم احتمالی بنزین» وارد چرخه تولید و توزیع شد. این بنزین با استفاده از آروماتیکهای پسماند پالایشگاهی و ترکیب آ با بنزین معمولی تولید میشود دارای مواد سرطانزایی است که در بیش از یکدهه گذشته متخصصان و چهرههای سیاسی بارها نسبت به خطرات آن هشدار دادهاند.
از جمله معصومه ابتکار که خود بعدتر در دولت روحانی به ریاست سازمان محیطزیست رسید ولی جلوی تولید بنزین پتروپالایشگاهی را نگرفت در سال ۱۳۹۰ گفته بود: «قرار بود یک سیاست مقطعی بدون توجه به سلامت مردم و محیط زیست در خصوص بنزین داشته باشیم، اما این سیاست بلند مدت شدهاست… در حال حاضر تحت هیچ شرایطی بنزین عرضه شده فعلی قابل قبول نیست و بر اساس اندازهگیریهای جدید از طرف شرکت کنترل کیفیت هوا میزان بنزن بنزین فعلی که بسیار خطرناک و سرطانزاست ۳۵ برابر حد مجاز شهر تهران بوده که نسبت به سال گذشته وضعیت بدتر شدهاست.»
در کنار دیگر عوامل، ضعف گسترده جمهوری اسلامی برای توسعه حمل و نقل عمومی ارزان، پاک و در دسترس به عنوان عامل دیگری معرفی میشود که شهروندان را «مجبور» به استفاده از وسیله نقلیه شخصی بیکیفیت و با مصرف سوخت بالا کرده است.
دولت ابراهیم رئیسی و برخی نمایندگان مجلس تاکنون افزایش قیمت بنزین در سال ۱۴۰۲ را منتفی دانستهاند. در سال ۱۳۹۸ که قیمت بنزین در آبان ماه به یکباره ۳۰۰ درصد افزایش یافت هم مقامهای جمهوری اسلامی در ماههای پیش از آن هرگونه افزایش در قیمت بنزین را منتفی میدانستند و همین موضوع سبب شده تا انتقادهای هر از گاه سیاستمداران و مدیران جمهوری اسلامی به میزان مصرف سوخت به عنوان مقدمهای برای افزایش قیمت در نظر گرفته شود.