خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) می‌نویسد تنها سال گذشته ۱۶۰ پزشک متخصص بیماری‌های قلبی از ایران مهاجرت کرده‌اند. در همین مدت ۳۰ هزار نفر از اعضای کادر درمان که مقصدشان عمان بوده از دانشکده‌های علوم پزشکی درخواست «عدم سوءپیشینه» کرده‌اند. در چهار سال گذشته ۱۶ هزار پزشک عمومی از کشور مهاجرت کرده‌اند.
پیش از این هم در خرداد سال جاری رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران گفته بود در سال ۱۴۰۰، بیش از چهار هزار پزشک ایرانی درخواست دریافت عدم سوء پیشینه کرده‌اند که مدرک لازم برای مهاجرت است.
مسئولان سازمان نظام پزشکی هشدار دادند که ایران در آینده‌ای نه چندان دور با مشکل کمبود پزشک مواجه خواهد. محمد رئیس‌زاده، رئیس سازمان نظام پزشکی در مصاحبه با ایسنا با صراحت گفت:
«جامعه پزشکی در برخی رشته‌های تخصصی و فوق تخصصی با چالش‌های اساسی مواجه است و از این رو ممکن است در آینده فارغ التحصیلی از این رشته‌ها نداشته باشیم.»
رئیس‌زاده در ادامه افزود:
«سیاست‌های نادرست، جوانان جامعه پزشکی را نا امید کرده و منجر به سیل مهاجرت و انصراف از پزشکی خواهد کرد. پزشکان ما رغبتی برای تحصیل در دوره‌های تخصص و فوق تخصص ندارند، در نتیجه در سال‌های آینده پزشک نخواهیم داشت.»
دلایل نارضایتی پزشکان
به گفته مازیار ستاری، پزشک و عضو هیئت مدیره نظام پزشکی «مداخله دولت در تعرفه‌گذاری دستوری و سلب اختیار تعیین تعرفه از سازمان نظام پزشکی» انگیزه‌های لازم برای پزشکی که بیش از ۲۰ سال عمر خود را صرف درس خواندن کرده است از بین برده است. این مقام مسئول شهریور گذشته در گفت‌وگو با رسانه‌های داخلی گفته بود:
«مسئولان برای تبلیغات و قربانی کردن منابع سلامت پای سیاست، تمام منابع را خالی کردند و به جای اینکه سرمایه‌گذاری روی پیشگیری، بهداشت و پایه پزشکی ببرند تمام منابع را روی درمان‌های پرهزینه بردند. آن‌ها می‌دانستند استمرار چنین هزینه‌هایی عملاً ممکن نیست، اما تنها برای تبلیغات این کار را انجام دادند و چنان این منابع تهی شد که امروز حتی بیمه‌ها نیز توان انجام بسیاری از تعهدات معمولی را هم ندارند و برای پرداخت نرخ ویزیت حاضر نیستند تعرفه را آن‌گونه که باید، بپذیرند؛ فشار این فرآیند در نهایت به پزشک وارد می‌شود زیرا با این تعرفه قادر به نجات اقتصاد مطب از ورشکستگی نیست.»
به این ترتیب مطب‌های کوچک محکوم به جمع شدن و رفتن به سمت مراکز بزرگ‌تر می‌شوند که البته آن هم نیاز به سرمایه دارد و بسیاری از پزشکان جوان از چنین امکانی بی‌بهره‌اند.
پنج سال پیش نایب رییس انجمن جراحان قلب ایران اعلام کرده بود که فقط ۲۴۰ متخصص جراحی قلب در ایران باقی مانده‌اند.
بابک شکارچی، معاون آموزش و پژوهش سازمان نظام پزشکی نیز گفته است: اغلب پزشکان عمومی که امکان ادامه تحصیل و گرفتن تخصص را ندارند، تصمیم به مهاجرت می‌گیرند و با توجه به اینکه شرایط اقتصادی برای فعالیت پزشک عمومی در کشور مهیا نبوده و نظام سلامت نیز این گروه از پزشکان را در قالب طرح پزشک خانواده و سیستم ارجاع به کار نگرفته است، میزان مهاجرت در این قشر بیش از سایر گروه‌های پزشکی است.
میل به مهاجرت در نزد دو سوم از دانش‌آموختگان ایرانی
در ایران در حال حاضر کمتر از شش پزشک به ازای هر صد هزار نفر وجود دارد و ۵۰ درصد پزشکان متخصص در تهران مشغول به‌کارند.
تازه‌ترین گزارش رصدخانه مهاجرت ایران نشان می‌دهد که ۷۳ درصد پزشکان و پرستاران ایرانی و نزدیک به ۶۰ درصد استادان دانشگاه و دانشجویان ایرانی تمایل به مهاجرت دارند. اطلاعات این نهاد حاکی است که ۵۹ درصد دانشجویان و ۶۹ درصد استادان و محققان ایرانی به دلیل «مسائل اقتصادی» به دنبال مهاجرت از ایران هستند.
وزارت بهداشت جمهوری اسلامی ایران در شهریور سال جاری وثیقه خروج از کشور را برای دانشجویان پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی به سالانه ۱۵۰ میلیون تومان افزایش داد. بر این اساس دانشجویان دکتری حرفه‌ای پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی باید به ازای هر سال تحصیلی ۱۵۰ میلیون تومان و دانشجویان کارشناسی علوم پزشکی هم به ازای هر سال ۶۰ میلیون وثیقه برای خروج از کشور تهیه کنند.
علاوه بر پزشکان، پرستاران هم از ایران مهاجرت می‌کنند. محمد شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستار به همشهری آنلاین گفت: آمار دقیقی از شمار پرستارانی که مهاجرت کرده‌اند در دست نیست اما اقدام به مهاجرت ۳۰۰ درصد افزایش پیدا کرده است.
براساس اظهارات دبیرکل خانه پرستار سرانه پرستار در ایران ۱۹ پرستار به‌ازای هر ۱۰ هزار نفر است؛ یعنی ۶۲ درصد کمتر از استاندارد جهانی.