در آخرین روز هفتمین هفته اعتراضات سراسری در ایران که پس از قتل دولتی مهسا (ژینا) امینی آغاز شد، با وجود سرکوب بیشتر و کشتار معترضان در شهر خاش، در سیستان و بلوچستان، مقاومت ادامه داشت.
خشونت نیروهای سرکوب در ایران افزایش یافته است. روز ۱۳ آبان، گزارشهایی در شبکهها منتشر شد که نشان میداد خشونت نیروهای سرکوب، از جمله تیراندازی و قساوت رفتاری، افزایش یافته است. گزارشی هم از درخواست نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای تشدید سرکوب و «محارب» خواندن معترضان منتشر شد.
به گزارش یک رهبر مذهبی در استان سیستان و بلوچستان، حمله روز ۱۳ آبان نیروهای سرکوب به معترضان شهر خاش، دستکم ۱۶ کشته و دهها زخمی بهجای گذاشت. در شهرهای دیگر این استان از جمله زاهدان، سراوان و ایرانشهر هم اعتراضات و حمله به معترضان گزارش شد اما تعداد کشتهها و زخمیها هنوز مشخص نیست.
حمله و تیراندازی نیروهای سرکوب به سمت معترضان شهر خاش که در میان آنها بسیاری کودک هستند:
تعداد کشتهها و زخمیهای روز ۱۲ آبان در اعتراضات کرج نیز هنوز دقیق مشخص نیست. هویت دستکم یکی از کشتههای اعتراضات ۱۲ آبان در کرج، نیما نوری، ۱۷ ساله است که بر اثر شلیک گلوله نیروهای سرکوب زخمی میشود و سپس در بیمارستان مدنی جانش را از دست میدهد.
.
روز ۱۳ آبان، ویدویی از خرمدشت کرج منتشر شد که پیکر غلتیده در خون یک پسر جوان را نشان میداد که با شلیک گلوله در روز ۱۲ آبان کشته شده بود. یک تصویر دیگر هست که نشان میدهد که نیروهای سرکوب، بدن بیجان این معترض را در پارچه یک بنر حکومتی می پیچند، سوار وانت میکنند و میبرند.
نمودهای دیگر خشونت نیروهای سرکوب حمله و تیراندازی به خانوادههای سوگوار بر سر مزار جانباختههاست. پیش از این نیروهای حکومتی به مراسم سوگواری معترضان حمله میکردند، اما از روز ۱۲ آبان و در روز ۱۳ آبان به بستگان جانباختهها هم تیراندازی کردند و آنها را زخمی کردند.
با وجود افزایش سرکوبها مقاومت معترضان هنوز ادامه دارد. در شهر تهران، محله جوادیه در جنوب این شهر برای اولین بار به اعتراضات پیوست. شهرک اکباتان هنوز سنگر را حفظ کرده است.
برخی شهرهای کوچک در نزدیکی شهرهای بزرگ که سرکوب در آنجا سنگین بوده، در شامگاه ۱۳ آبان به اعتراضات پیوستند – از جمله چند شهر کوچک در استان هرمزگان و همچنین خود بندرعباس.
مقاومت در بیشتر شهرهای کردنشین، ازجمله سنندج، مهاباد، بوکان، سقز، قروه، ایلام، کرمانشاه، و مریوان ادامه دارد.
در سیستان بلوچستان با افزایش خشونتها و تیراندازی، معترضان جاده محور ترانزیتی ایرانشهر به چابهار را با روشن کردن آتش بستند که مانع حرکت نیروهای سرکوب شوند. بستن جادهها با روشن کردن آتش در مناطق دیگر این استان هم گزارش شد.
دستکم ۱۶ نفر معترض را در خاش کشتند
عبدالحمید اسماعیلزهی با لقب مذهبی مولوی عبدالحمید، امامجمعه زاهدان و رهبر معنوی برخی از مردم بلوچ با انتشار بیانیهای در وبگاه شخصی خود تیراندازی با گلوله جنگی به معترضان شهر خاش را محکوم کرد. او در بیانیه خود تعداد کشتهها تا این لحظه را ۱۶ نفر و تعداد کشتهها را دهها نفر اعلام کرد.
این رهبر مذهبی با اشاره به اینکه در خاش، معترضان به سمت فرمانداری سنگ پرت کرده بودند و در پاسخ گلوله به آنها شلیک شد، نوشت:
«جای سؤال است که آیا جواب شعار و سنگپراکنی، گلوله جنگی است؟! معلوم نیست چرا برخورد با معترضین در سیستانوبلوچستان با دیگر مناطق کشور متفاوت است و به چه دلیل مردم معترض این استان اینگونه بیرحمانه به خاک و خون کشیده شده و قتلعام میشوند؟!»
او کشتار در خاش را بخشی از خشونتهای سیستمی در جمهوری اسلامی و «بیانگر عمق ظلم و تبعیض» دانست و نوشت:
«فاجعهٔ خونین امروز در خاش و نیز کشتار جمعه خونین در زاهدان، بیانگر عمق ظلمها و تبعیضهایی است که در گذشته بارها نسبت به آنها هشدار داده شده است.»
او در نمازجمعه روز ۱۳ آبان زاهدان هم خواستار برگزاری رفراندوم با حضور ناظران بینالمللی در ایران شد و خطاب به مقامهای جمهوری اسلامی گفت:
«اکثریت مردم نارضایتی دارند و مشروعیت شما از همین مردم است. اگر این را قبول ندارید، رفراندومی فوری با حضور ناظران بینالمللی برگزار کنید.»
اعتراضات سراسری روز جمعه ۱۳ آبان با حمله و تیراندازی نیروهای سرکوب به اعتراضات خاش و زاهدان در سیستان و بلوچستان خونین شد. ویدیوی انتقال شهروندان مجروح شده به بیمارستان در جریان اعتراضات در خاش منتشرشده و فضای پر از التهاب را نشان میدهد. تعداد دقیق کشتهها در کل استان مشخص نیست اما دستکم دهها شهروند یا مجروح و یا کشته شدند:
اعتراضات در سیستان و بلوچستان از آغاز اعتراضات اخیر خونین بوده است. کشتار و تیراندازی به معترضان خاش و تیراندازی به معترضان زاهدان برای چندمن بار در هفت هفته اخیر، نشان داد که حکومت باوجود همه انتقادها، از سوی عبدالحمید اسماعیل زهی، امامجمعه اهل سنت زاهدان و رهبر معنوی برخی از مردم بلوچ، خیال ندارد به خشونت بیشازحد به مردم بلوچ پایان دهد.
پیشنهاد سرکوب بیشتر از سوی نمایندگان مجلس
سرکوب به شکل بازداشت بیشتر معترضان، خشونت به بازداشتیها، شلیک با ساچمه و سلاح جنگی به معترضان به شکل سیستمی افزایشیافته است.
روز ۱۳ آبان، رسانه حکومتی فارسنیوز، پیشنهاد دستکم ۱۲ نماینده مجلس را برای افزایش سرکوب منتشر کرد. یکی از آنها علی اکبر علیزاده برمی، نماینده دامغان، معترضان را «محارب» خواند – اتهامی که در پیگرد قضایی در ایران، حکم اعدام دارد. علیزاده برمی گفت:
«اقدامی که کف خیابان میبینیم محاربه با امنیت و جان مردم است و نمیشود فقط نگاه کرد. برخورد قاطع مطالبه مردم است».
آفتابنیوز از سایتهای خبری نزدیک به حزب اعتدال و توسعه و حسن روحانی، در مقالهای با عنوان «برخوردها با تجمعکنندگان تشدید میشود؟» نوشت: «….به نظر میرسد که فضا تندتر خواهد شد و برخی از جریانها نیز خواستار برخورد شدیدتر با تجمعکنندگان شدهاند.»
آفتابنیوز با استناد به فارس نیوز به مجموعهای از واکنشهای نمایندگان مجلس جمهوری اسلامی پرداخته که خواهان تشدید خشونتها در برابر معترضان هستند. از جمله محمدحسن آصفری، نایبرئیس کمیسیون داخلی مجلس و نماینده اراک که گفت:
«حالا دیگر بحث امنیت روانی فقط نیست، امنیت اقتصادی و جانی مردم به خطر افتاده و شورای عالی امنیت ملی باید مدیریت قاطعانهای را برای پاسخ به مطالبه برقراری امنیت از سوی مردم داشته باشد.»
اراک در استان مرکزی از جمله شهرهایی است که هر شب در آن اعتراضات برجا بوده و سرکوب هم در هفته هفتم اعتراضات تشدید شده که به کشته شدن دستکم دو معترض و زخمی شدن و بازداشت دهها معترض در هفته اخیر انجامیده است.
خبرگزاری تسنیم نزدیک به سپاه هم در مقالهای با عنوان «ضرورت پایان مماشات با آشوبگری» به اعتراضات در کرج در ۱۲ آبان میپردازد. در این اعتراضات، حکومت نیروهای سرکوبش را از زمین و هوا به سمت معترضان گسیل کرد و معترضان هم مقاومت کردند. با اشاره به کشتهها و زخمیهای نیروهای سرکوب، تسنیم نوشت:
«….برخلاف روزهای اول، تنها با آتش زدن چند سطل زباله و سردادن شعارهای تند و رادیکال توسط برخی فرصتطلبان روبهرو نیستیم و عملاً برخی وارد فاز مسلحانه و تروریستی شدهاند که امنیت همه ایرانیان را نشانه رفته است.»
تیراندازی و زخمی کردن خانوادههای جانباختهها
در حمله به معترضان که در مراسم جانباختههای اعتراضات اخیر جمع میشوند، تیراندازی و شلیک به خانوادهها تا ۱۲ آبان سابقه نداشت. اما روز ۱۲ آبان، در حمله نیروهای سرکوب به مراسم چهلم حدیث نجفی، نیروهای امنیتی مادر این جانباخته را مورد ضرب و شتم قرار دادند. آنها به سمت شیرین نجفی خواهر حدیث با سلاح حاوی گلوله ساچمهای شلیک کردند. شیرین نجفی از ناحیه چشم و پا زخمی شد.
نیروهای سرکوب به مراسم چهلم شیرین علیزاده خوانساری در باغ رضوان اصفهان روز ۱۳ آبان حمله کردند و به سمت بستگان او تیراندازی کردند. شیرین علیزاده خوانساری، اهل اصفهان، با تیر مستقیم مأموران یگان ویژه که توسط خودش فیلمبرداری شد در شهر ساحلی عباسآباد کشته شد. در فیلم بهجامانده از موبایل او، لحظه مرگ او ثبت شد. از این رو قتل او خشم عمومی را برانگیخت. در مراسم چهلم او در اصفهان، مردان اسلحه بهدست، که برخیشان لباس شخصی و برخی لباس فرم پوشیده بودند، به قبرستان میآیند و با توهین بر سر سوگواران فریاد میزنند: «جمعش کنید. جمعش کنید.»
نیروهای امنیتی با اسلحه سوگواران را نشانه میگیرند و بستگان شیرین علیزاده را با شلیک ساچمه زخمی میکنند:
روز ۱۳ آبان، مأموران سرکوب به سمت معترضان و سوگوارانی که در مراسم چهلم محمدحسن ترکمان در شاهینشهر اصفهان شرکت کرده بودند تیراندازی کردند. محمدحسن ترکمان، ۲۷ ساله و در بابل دانشجو بود. او در ۳۰ شهریور در جریان اعتراضات بابل با شلیک گلوله نیروهای سرکوب کشته شد.
پیش از حمله به مراسم، مادر محمدحسن ترکمان بر سر مزار پسرش مویه کرد و گفت ۴۰ روز است که خفقان گرفته اما میخواهد حرف بزند. او خطاب به حکومت درباره شرکت پدر محمدحسن ترکمان در جنگ ایران و عراق گفت:
«من به فنا، مردم به فنا، از پدرش خجالت نکشیدید که هشت سال سینه سپر کرد برای شما حرومزادهها؟»
افزایش تیراندازی در شهرهای کردنشین
تعداد معترضانی که با شلیک نیروهای سرکوب زخمی میشوند در شهرهای کردنشین افزایش پیدا کرده است. بنا به تحقیقات شبکه حقوق بشر کردستان در اعتراضات ۱۲ آبان در شهرهای سنندج، کامیاران، مریوان و بوکان دستکم ۱۰ معترض با تیراندازی نیروهای سرکوب زخمی شدند.
در کردستان نیروهای سرکوب بیشتر از سلاح ساچمهای استفاده میکنند. از آغاز اعتراضات بنا به تحقیات همین سازمان، دستکم هشت معترض در شهرهای سنندج، سقز، ارومیه و بیجار در اثر تیراندازی نیروهای ضدشورش با اسلحه ساچمهزن، دچار صدمه در قدرت بینایی و از دست دادن بینایی یک یا دو چشم خود شدند.
اسلحههای ساچمهزن، موجب کشتار هم میشوند. در ۱۱ آبان مؤمن زندکریمی، معترض ۱۸ ساله سنندجی در چهارراه گلشن این شهر با شلیک ساچمه کشته شد. پدر او عبید زندکریمی در پیامی ویدویی در روز ۱۲ آبان توضیح داد که پسرش چگونه کشته شد:
مقاومت در دانشگاهها
سرکوب تنها خیابان را هدف نگرفته است. در دانشگاهها سرکوب دانشجویان معترض افزایش یافته است. مقاومت هم ادامه دارد.
جمعی از دانشجویان دانشگاه یزد در اعتراض به دستگیریهای پیدرپی در دانشگاههای این شهر در روزهای اخیر بیانیهای صادر کردند. آنها با انتشار نام ۱۲ دانشجوی بازداشت شده به «اقدامات غیرقانونی و غیرانسانی مسئولین دانشگاه مبنی بر تهدید، تعلیق، اخراج و ربوده شدن برخی از دانشجویان دانشگاه یزد و دیگر دانشگاههای» اعتراض کردند.
دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان هم بیانیهای امضا کردند و «ارعاب و سرکوب دانشجویان»، «تعلیقها و محرومیتهای اخیر تحصیلی»، «حصر دانشجویان بازداشتی» و ایجاد «سوءپیشینههای قضایی و تحصیلی» را محکوم کردند. آنها با مطالبه پایان همه اینها، اعلام اعتصاب کردند.
هفت نفر دانشجویان و فعالان دانشجویی سابق و فعلی دانشگاه امیرکبیر تنها در طول یک هفته گذشته بازداشت شدند. وضعیت دانشگاههای دیگر هم مشابه است و تعداد بازداشتیها در همه دانشگاهها افزایش یافته است.
محله جوادیه تهران به اعتراضات پیوست
محله جوادیه تهران شامگاه ۱۳ آبان به اعتراضات ملحق شدند. چندین ویدئو از ۲۰ متری جوادیه منتشرشده که در تجمعی پرشمار ، معترضان شعار میدهند:
آزادی، آزادی، آزادی
امسال سال خونه، سیدعلی سرنگونه
مرگ بر دیکتاتور
نه اینوری، نه اونوری ***م تو بیت رهبری.
در جوادیه چندین سطل زباله را معترضان آتش زدند و در خیابان سنگربندی کردند. این اولین بار است که تجمعهای اعتراضی در این دور از اعتراضات پس از مرگ مهسا (ژینا) امینی در محله جوادیه در جنوب تهران شکل میگیرد. پیش از این، محله نازیآباد و فلاح در جنوب شهر تهران تجمع و تظاهرات شکل گرفته بود.
در شهرک اکباتان تهران، چند روز پس از رجزخوانیها و تهدیدهای بسیجیها، اعتراضات شبانه ادامه دارد. این شهرک که در شعاردهی بدیع شهرت پیدا کرده در شامگاه ۱۳ آبان در تجمعی دور آتش شعار داد:
این نهضت آبانه، دیکتاتوری تمامه
جونمون دستمونه، ظلم و ستم بسمونه
شهرهای کوچک وارد اعتراضات میشوند
با اعمال سرکوب در شهرهای بزرگ، شهرها کوچک به اعتراضات ملحق میشوند. شامگاه ۱۳ آبان، تجمعی پرشمار در شهر کوچک نیموَر (نیمهور) در استان مرکزی گزارش شد. این شهر با جمعیت نزدیک به ۶۰ هزار نفر، در حالی به اعتراضات میپیوندند که شهر اراک در ۱۲۰ کیلومتری شرق نیموَر چند روزی است که زیر ضرب سرکوب است.
زنان در تجمع اعتراضی شهر نیمور، پرشمار بودند و و دوصدایی با مردان شعار میدادند: «هیز تویی، هرزه تویی، زن آزاده منم».
شهر کوچک کانیدینار با نزدیک به ۱۴ هزار جمعیت در کردستان محل تجمع معترضان و درگیریهای آنها با نیروهای سرکوب بود که به سمت معترضان تیراندازی کردند. اعتراضات در این شهر که در شهرستان مریوان و در ۱۰ کیلومتری جنوب شهر مریوان واقع است در حالی شدت گرفت که خود شهر مریوان زیر سرکوب است.
در شبکهها ویدئوهایی از کانیدینار منتشرشده که صدای تیراندازی در آسمان شهر پیچیده است:
یکی از معترضان شهر کانیدینار، تصویر بدن زخمیاش را منتشر کرد؛ در تیراندازی نیروهای امنیتی بیش از ۱۰۰ ساچمه به او زدهاند.
درحالیکه نیروهای سرکوب به اعتراضات بعد از ظهر جمعه ۱۳ آبان در زاهدان، خاش حمله کردند و دستکم ۱۶ نفر را کشتند و بیش از ۵۰ نفر را زخمی کردند، در شهرستان راسک معترضان اقدام به بستن جادههای منتهی به چابهار کردند.
در محور ترانزیتی شهرستان سرباز به چابهار، معترضان در فیروزآباد راسک جاده را با آتش زدن لاستیک بستند و شعار مرگ بر دیکتاتور دادند. فیروزآباد (راسک)، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان راسک در استان سیستان و بلوچستان ایران است. جمعیتی که راه بستند چند ده نفر بودند.
در شامگاه ۱۳ آبان، چند ده معترض جاده ترانزیتی پهره (ایرانشهر) به چابهار را هم با روشن کردن آتش مسدود کردهاند.
در روستای «پدل» از توابع بندرلنگه معترضان تجمع چندده نفره تشکیل دادند و شعار دادند: «آزادی، آزادی، آزادی»، «مرگ بر دیکتاتور» و «مرگ بر خامنهای».
اعتراضات تکنفره
اعتراضات تکنفره و چندنفره زنانی که در سطح شهر بدون روسری و با پوشش انتخابیشان راه میروند ادامه دارد. در کرمانشاه در شامگاه ۱۳ آبان تصاویر و ویدیویی از چند زن منتشر شد که در سطح شهر بدون حجاب راه میرفتند. همچنین تصویری از نیمکتهای یک پارک که در آن زنان کنار هم بدون روسری نشسته بودند.
در شاهینشهر اصفهان، زنی یکنفره و تنها به خیابان رفت و روسری خود رقصان، چرخاند. در زمینه سرود انقلابی قیام مهسا و صدای بوق ممتد و حمایتی خودروها شنیده میشود:
در لاهیجان، برخی از شهروندان برای ادای احترام به عرفان زمانی که شب ۱۲ آبان، نیروهای سرکوب به او شلیک کردند و او را کشتند، جای پیکر او را در خیابان را گلباران کردند و در آنجا شمع روشن کردند.
پسازاینکه به عرفان زمانی تیر شلیک کردند، نیروهای سرکوب نگذاشتند کسی برای کمک به او نزدیک شود و او در نتیجه عدم دسترسی به درمان جان باخت.