درگیریهای روز سهشنبه ۱۳ سپتامبر/۲۲ شهریور خونینترین درگیری بین آذربایجان و ارمنستان از زمان جنگ سال ۲۰۲۰ بود. ارمنستان و آذربایجان یکدیگر را به آغاز این درگیریها در چند نقطه مرزی مقصر دانستند. نگرانیها از شعلهور شدن درگیری مسلحانه بزرگتری بین دو کشور همجوار در قلمرو اتحاد جماهیر شوروی سابق افزایش یافته است. در همان حال ارتش روسیه نیز درگیر جنگ اوکراین است.
روسیه با استقرار نیروهای حافظ صلح در منطقه قرهباغ ضامن توافقی است که دو سال پیش به جنگ شش هفتهای بر سر این منطقه مورد مناقشه کوهستانی پایان داد.
به گزارش رویترز، ارمنستان گفت آذربایجان شهرهای مرزی از جمله جرموک، گوریس و کاپان را گلولهباران و این کشور را مجبور به پاسخگویی کرده است. باکو گفت واحدهای خرابکار ارمنی به دنبال مینگذاری مواضع آذریها بودند و آنها بودند که تیراندازی را آغاز کردند. جمهوری آذربایجان همچنین نیروهای ارمنستان را به شلیک سلاحهای سنگین بعد از حصول توافق آتشبس در ساعت ۹ صبح روز سهشنبه متهم کرد.
دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین در جمع خبرنگاران گفت:
«نقش فدراسیون روسیه و نقش شخص پوتین را نباید خیلی دست بالا ارزیابی کرد. رئیس جمهوری به طور طبیعی تمام تلاش خود برای کمک به کاهش تنش در مرز بین دو کشور را انجام میدهد.»
درگیری نظامی ارتش روسیه در اوکراین نقش این کشور به عنوان ضامن امنیت منطقه قفقاز را تضعیف کرده است. جمهوری آذربایجان که از نظر سیاسی و فرهنگی به ترکیه نزدیک است در درگیریهای سال ۲۰۲۰ به دستاوردهای ارضی قابل توجهی دست یافت و اراضی قرهباغ را که ۳۰ سال قبل از دست داده بود مجدداً پس گرفت.
واکنشهای گسترده قدرتهای منطقهای و جهانی
سازمان پیمان امنیت جمعی ( CSTO) – ائتلاف نظامی به رهبری روسیه متشکل از کشورهای شوروی سابق که شامل ارمنستان است و آذربایجان جزو آن نیست – سهشنبه برای بحث درباره درگیری بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان تشکیل جلسه داد. همزمان، دولت ترکیه بر حمایت خود از جمهوری آذربایجان تاکید کرد. خلوصی آکار وزیر دفاع ترکیه گفت:
«آنکارا به حمایت از جمهوری آذربایجان برای رسیدن به اهداف عادلانه خود ادامه خواهد داد.»
وزارت امور خارجه آذربایجان اعلام کرد:
«مسئولیت تحریکات، درگیریها و خسارتها به عهده رهبری نظامی-سیاسی ارمنستان است.»
نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان نیز جمهوری آذربایجان را متهم کرد که با حمله به شهرهای ارمنینشین از مذاکرات بر سر منطقه قرهباغ شانه خالی میکند. به گفته پاشینیان شدت خصومتها کاهش یافته، اما حملات از جانب آذربایجان همچنان ادامه دارد.
آذربایجان که نیروهای ارمنستان را به انجام فعالیتهای اطلاعاتی و جابجایی سلاح در امتداد مرز متهم میکند، گفت مواضع نظامی این کشور مورد حمله ارمنستان قرار گرفته است.
روسیه و ایالات متحده از باکو و ایروان خواستند خویشتنداری را رعایت کنند.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، به خبرنگاران گفت:
«این که آیا روسیه تلاش میکند آب را گلآلود کند تا حواسها از اوکراین پرت شود، چیزی است که ما همیشه نگران آن هستیم.»
وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرد که مناقشه باید منحصراً از طریق ابزارهای سیاسی و دیپلماتیک حل شود.
وزیران دفاع آذربایجان و روسیه روز سهشنبه در یک گفتوگوی تلفنی توافق کردند که اقداماتی را برای تثبیت اوضاع در مرز انجام دهند.
مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه نیز با جیحون بایراموف همتای آذری خود گفتوگو کرد و از ارمنستان خواست دست از «تحریکهای خود» بردارد.
شارل میشل، رئیس شورای اروپا نیز از طرفین خواست تا برای تنشزدایی تلاش کنند. میشل ماه گذشته با پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان و الهام علیاف، رئیس جمهوری آذربایجان در بروکسل درباره عادیسازی روابط، مسائل بشردوستانه و چشمانداز معاهده صلح بر سر منطقه ناگورنو در قرهباغ دیدار و گفتوگو کرده بود.
تویوو کلار، نماینده ویژه اتحادیه اروپا قرار بود به هر دو کشور سفر کند تا از تلاشها برای مهار خشونت حمایت کند.
دفتر امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه اعلام کرد که فرانسه درگیریها را در شورای امنیت سازمان ملل مطرح خواهد کرد.