جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید به خبرنگاران گفت: «سفر ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه به ایران در این هفته نشان می‌دهد که چگونه روسیه در پی حمله به اوکراین منزوی شده است.»
پوتین روز سه‌شنبه، ۱۹ جولای/ ۲۸ تیر به تهران رفت تا در نشست سران کشورهای ضامن روند آستانه شرکت کند. او دیدار گرمی با علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی هم داشت. این اولین سفر پوتین به خارج از روسیه از زمان حمله مسکو به اوکراین در ۲۴ فوریه بود.
ایالات متحده هفته گذشته اعلام کرد که اطلاعاتی در اختیار دارد که نشان می‌دهد ایران در حال آماده‌سازی برای ارائه صدها پهپاد به روسیه است، از جمله پهپادهایی که قابلیت تهاجمی دارند، و اینکه تهران در حال آماده شدن برای آموزش نیروهای روسی برای استفاده از آنها است. وزیر امور خارجه ایران این موضوع را تکذیب کرد.
کربی روز سه شنبه گفت هنوز هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه ایران هواپیماهای بدون سرنشین به روسیه داده است وجود ندارد.
در نقطه‌ای دیگر در واشنگتن، همزمان با دیدار خامنه‌ای و پوتین، رابرت مالی، نماینده آمریکا در امور ایران به سی‌ان‌ان گفت که ایران باید میان توافق هسته‌ای و قرار گرفتن در انزوای بیشتر در کنار مسکو یکی را انتخاب کند.
نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران، در مصاحبه با سی ان ان، گفت: «ایران می‌تواند انتخاب کند که به روسیه‌ای وابسته باشد که خود در سطح بین‌المللی منزوی شده است… یا می‌تواند تصمیم بگیرد که به توافقی که متن آن روی میز است، بازگردد و روابط اقتصادی عادی با همسایگان خود و با اروپا و سایر نقاط جهان داشته باشد.»
مالی به موضوع فروش احتمالی پهپادهای ایرانی به روسیه هم اشاره کرد و به نوعی آن را با مرگ برجام گره زد. او گفت که معنای پشت کردن به توافق احیای برجام آن است که «ایران باید به روسیه روی بیاورد و مجبور باشد به آنها پهپاد بدهد. این انتخاب چندان جذابی نیست.»
مالی گفت انتقال هرگونه محموله پهپادی از ایران به روسیه «مایه نگرانی» است و «توانایی روسیه برای تخریب‌گری را تقویت خواهد کرد».
مذاکره‌کننده ارشد آمریکا گفت که انتقال پهپاد به روسیه نقض موضع بی‌طرفی ایران در مورد جنگ اوکراین خواهد بود. او تهدید کرد که آمریکا از «ابزارهایی که در اختیار دارد» برای تحریم فروش و انتقال سلاح به روسیه استفاده خواهد کرد.
اما در تهران، زمین بازی به شکل متفاوتی دیده می‌شود. علی خامنه‌ای در دیدار با ولادیمیر پوتین، موضعی صریح درباره جنگ اوکراین اعلام کرد و به روشنی ادعای پوتین در مورد دلیل حمله به اوکراین را تأیید کرد:
«جنگ یک مقوله خشن و سخت است و جمهوری اسلامی از اینکه مردم عادی دچار آن شوند به هیچ وجه خرسند نمی‌شود اما در قضیه اوکراین چنانچه شما ابتکار عمل را به دست نمی‌گرفتید، طرف مقابل با ابتکار خود، موجب وقوع جنگ می‌شد.»
دور شدن از توافق هسته‌ای
تهران در روزهای گذشته علامت‌ّ‌های آشکاری نشان داده است که می‌توان آن را تغییر در راهبرد هسته‌ای دانست.
حسین جابر انصاری، سخنگوی اسبق وزارت خارجه جمهوری اسلامی در حساب توییتری خود نوشت که بن‌بست کنونی در برجام احتمالاً به تغییر راهبرد منتهی خواهد شد. او این تحلیل را بر اساس اظهارات کمال خرازی، رئیس شورای روابط خارجی جمهوری اسلامی در مصاحبه‌اش با الجزیره است.
کمال خرازی در مصاحبه با الجزیره به صراحت گفت که داشتن «فناوری هسته‌ای» به خودی خود امری «بازدارنده» است و گفت که پنهان نمی‌کند که ایران توان قرار داشتن در «آستانه هسته‌ای» را دارد. تا پیش از موضع‌گیری کمال خرازی در مصاحبه با الجزیره، ایران همواره تلاش برای رسیدن به آستانه هسته‌ای را رد می‌کرد.
جابر انصاری در مورد سخنان خرازی نوشت: «ادامه بن بست فعلی، از دید برخی از کانون‌های قدرت در ایران در میان‌مدت می‌تواند به دگرگونی در راهبرد هسته‌ای ایران بینجامد یا این تغییر را به گزینه‌ای اجتناب‌ناپذیر برای ایران تبدیل کند. اگر چه برداشت اولیه از اظهارات دکتر خرازی تاکتیکی، و با هدف موازنه‌سازی در سطح گفتمان سیاسی است، اما نشانه‌های اولیه از یک راهبرد احتمالی جدید را نیز در خود دارد.»
رابرت مالی در مصاحبه روز سه‌شنبه‌اش با سی‌ان‌ان ایران را مسئول بن‌بست کنونی در مذاکرات احیای برجام دانست و گفت گرچه خروج آمریکا از برجام تصمیمی «فاجعه‌بار» بود ولی این ایران است که باید به تلاش‌های بیش از یک ساله برای احیای برجام پاسخ مثبت بدهد.
مالی استدلال کرد که «هر روز» که می‌گذرد احیای برجام و بازگشت برنامه هسته‌ای ایران به نقطه امن دشوارتر می‌شود. به گفته او همه طرف‌ّا‌های مذاکره غیر از ایران در مورد متنی که روی میز قرار دارد موافق هستند.
اما در سمت دیگر ماجرا شواهد نشان می‌دهد که ایران رویکرد خود را به موضوع هسته‌ای تغییر داده است و روی میز گذاشتن متنی که همچنان روح برجام پیش از ۱۳۹۷ را در خود دارد برای مقام‌های جمهوری اسلامی چندان جذاب نیست. آمریکا همچنان امیدوار است که با فشار گذاشتن بر ایران بتواند، دیدگاه ایران را تغییر دهد. در تهران اما این روایت ژئوپلیتیکی غلبه یافته که آمریکا دیگر تمرکزش در خاورمیانه نیست و چشمش به مهار چین است و جنگ اوکراین هم شرایط تهدید مطلق ایران را از بین برده است.
تصویری که اکنون مقام‌های جمهوری اسلامی در «تابلوی بحران هسته‌ای» می‌بینند این است که پذیرش محدودیت هسته‌ای به معنای گشایش اقتصادی و دفع مزاحمت برای آنها نیست. پس باید با ادامه سیاست «آستانه هسته‌ای» به «توازن قدرت»ی رسید که طرف مقابل مجبور شود در فضایی متفاوت و با امتیازات رنگارنگ بر سر میز مذاکره بنشیند.