ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز سهشنبه ۱۴ ژوئن/ ۲۴ خرداد در یک نشست خبری آخرین تحولات در رابطه با تنش تهران و غرب بر سر برنامه هستهای را از زاویه دید کشورش بررسی کرد.
در روزهای گذشته و در جریان دیدار حسین امیر عبداللهیان با همتای پاکستانیاش این برداشت از سخنان وزیر خارجه ایران شد که تهران پیشنهادهایی به آمریکا برای حل بنبست مذاکرات هستهای ارائه کرده و آمریکا هم با آنها موافقت کرده است.
ند پرایس در سخنان شامگاه سهشنبهاش در واشنگتن به صراحت در مورد این موضوع سخن نگفت و در پاسخ به سوال خبرنگاران تنها به بیان این نکته بسنده کرد که دو کشور از طریق کانال ارتباطی اتحادیه اروپا با هم در تماس هستند.
او در بخش دیگری از صحبتهایش به هماهنگی آمریکا و سه کشور اروپایی بر سر مذاکرات برجام اشاره کرد و گفت که آنها حاضرند که فورا متن توافق شده را امضا کنند: «همان طور که ما و شرکای اروپاییمان به صراحت اعلام کردهایم، آماده هستیم تا فوراً توافقی را که در وین مذاکره کردیم، منعقد و اجرا کنیم، توافقی که چند ماه است روی میز بوده است.»
پرایس بار دیگر بر تمایل آمریکا به مذاکره مستقیم با ایران هم تاکید کرد و گفت: «ما مستقیماً با ایرانیها صحبت نمیکنیم. همانطور که قبلاً گفتیم، ما گفتوگوی مستقیم را ترجیح میدهیم. این امر دیپلماسی را بسیار سادهتر میکند. به ما این امکان را میدهد که مسائل پیچیده و چند وجهی را به شیوهای مؤثرتر بررسی کنیم. اما مسلماً ایرانیها مایل به انجام این کار نبودهاند و بنابراین ما از شرکای اروپایی و متحدان خود را برای انتقال این پیامها کمک گرفتهایم.»
مذاکرات احیای برجام در چهار ماه گذشته متوقف مانده است و ایران و غرب دیگری را به کارشکنی متهم میکنند. با این حال روایت آمریکا از بنبست ایجاد شده آن است که ایران خواستههای فرابرجامی دارد. ندپرایش شامگاه سهشنبه بر همین موضع تاکید کرد و گفت که احیای برجام منوط به تصمیم تهران برای کنار گذاشتن درخواستهایی است که در محدوده برجام تعریف نشده است.
به نظر میرسد همچنان مانع بزرگ بر سر راه احیای برجام باقی ماندن سپاه پاسداران در فهرست گروههای تروریستی باشد. آمریکا پیشتر گفته بود که حاضر است این کار را انجام بدهد ولی ایران باید در ازای آن اقداماتی انجام دهد. این موضع را آخرین بار رابرت مالی، مذاکرهکننده ارشد آمریکا به کمیته سیاست خارجی سنای آمریکا هم گفته بود.
حال در آستانه برگزاری نشست جدید همین کمیته در واشنگتن، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا میگوید که موضع کاخ سفید درباره این مشکل همچنان همانی است که قبل اعلام شده است.
اما چالش دیگر بر سر راه احیای برجام، درخواست ایران برای گرفتن تضمین عدم خروج دولت بعدی از توافق است. این روایت طرف ایرانی از بنبست کنونی است. ند پرایس در این باره گفت که جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا در سفر اکتبر سال گذشته به رم این موضوع رادکاملا روشن کرده است.
«ما این کار را در اکتبر سال گذشته و در جریان دیدار رئیسجمهوری با هتایان اروپاییاش انجام دادیم. اگر به گزارشهای حاصل از آن جلسه دقت کنید، ما کاملاً روشن کردیم که قصد ما این بوده و هست که بازگشت متقابل به تعهدات برجام انجام شود. و اینکه ما قصد داریم در برجام باقی بمانیم تا زمانی که ایران به پایان توافق پایبند باشد.»
ارزیابی از پیشرفتهای هستهای جمهوری اسلامی
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در مورد سرعت گرفتن پیشرفتهای هستهای ایران پس از قطعنامه شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی در هفته گذشته هم گفت که دستگاههای اطلاعاتی آمریکا به صورت مداوم در حال ارزیابی این پیشرفتها هستند و پیوستن به برجام تا زمانی گزینه آمریکا است که ایران در محدوده «منع اشاعه سلاحهای هستهای» باقی مانده باشد و نقطه غیرقابل بازکشت را رد نکرده باشد.
«ایران برنامههای هستهای خود را به گونهای پیش برده است که عمیقاً خطرناک است و برای رژیم جهانی منع اشاعه سلاحهای هستهای به شدت مخرب است…ما همچنان به دنبال بازگشت متقابل به پایبندی به برجام هستیم. ما این کار را تا زمانی انجام خواهیم داد که معاملهای که روی میز است فوایدی را به همراه داشته باشد.»
در تهران، موضع وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی در قبال قطعنامه شورای حکام دو شکل متفاوت بوده است. با گذر از ساعات ابتدایی صدور قطعنامه، وزارت خارجه بر پیشنهادها و ابتکاراتی تاکید میکند که ایران برای احیای برجام روی میز گذاشته است. در مقابل سازمان انرژی اتمی از کاهش همکاری با بازرسان آژانس، خاموش کردن بخشی از دوربینهای نظارتی و راهاندازی خط جدید غنیسازی اورانیوم با سانتریفیوژهای نسل جدید خبر داده است.
جدال با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس و مقصر دانستن او به دلیل سفر به اسرائیل قبل از برگزاری جلسه شورای حکام، بخش دیگری از موضع جمهوری اسلامی است که محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی هم به صورت مداوم بر آن تاکید میکند.