جو بایدن خلاف دونالد ترامپ رابطه حسنهای با عربستان سعودی ندارد. قتل جمال خاشقچی، روزنامهنگار منتقد در سفارت عربستان سعودی در ترکیه و نقش محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی در این پرونده، روابط دو متحد دیرینه را کاهش داده است.
شرایط اما به واسطه حمله نظامی روسیه به اوکراین و رشد کمسابقه قیمت نفت و فرآوردههای نفتی در جهان برای واشنگتن تغییر کرده است. قیمت نفت به بالاترین رقم رسیده و در ایالات متحده نرخ بنزین رکوردهای جدیدی از قیمت را ثبت کرده است.
رایزنی سران کشورهای اروپایی با دولتهای عربی منطقه خلیج فارس برای جبران نفت روسیه در بازار جهانی بینتیجه مانده و عربستان سعودی که پیش از این نقش اصلی در جبران کسری بازار نفت را بازی میکرد، هنوز درخواست غرب را پاسخ نداده است.
در این وضعیت جو بایدن بنا بر گفته منابع مطلع در کاخ سفید، در حال برنامهریزی برای سفر به ریاض است تا با مقامهای ارشد عربستان سعودی، و به احتمال زیاد محمد بن سلمان رایزنی کند. هرچند بایدن که پیشتر بنسلمان را «منفور» خوانده بود، گفته هنوز تصمیمی برای دیدار با او نگرفته، اما منابع آگاه در هر دو طرف گفتهاند که رایزنیهایی برای دیدار ولیعهد سعودی و رئیسجمهوری ایالات متحده آمریکا صورت گرفته است.
سفر او به عربستان سعودی با اعتراض و انتقاد سازمانهای حقوق بشری و برخی نمایندگان همحزبیش روبرو شده و همین برخوردها سبب شده که کاخ سفید زمان دقیق سفر بایدن به عربستان سعودی را اعلام نکنند.
رئیس جمهوری ایالات متحده شنبه ۲۱ خرداد/ ۱۱ ژوئن در مکزیک، در پاسخ به اینکه آیا برای سفر به عربستان سعودی تصمیم گرفته است، گفت: «هنوز نه». با این حال منابع دولتی در واشنگتن گفتهاند که تا روز ۱۳ ژوئن خبر سفر بایدن به ریاض اعلام خواهد شد.
فرصتِ مناسبِ نشست سران شورای همکاری خلیج فارس
بایدن ادعا کرده است که سفر او به عربستان سعودی ربطی به مساله انرژی ندارد و اهداف بزرگتری، از جمله «امنیت اسرائیل» به عنوان اصلیترین متحد آمریکا در منطقه را دنبال میکند.
اسرائیل در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ توافقی به نام پیمان ابراهیم را با امارات متحده عربی و بحرین امضاء کرد. عربستان سعودی که در آن دوره رابطه نزدیکی با ترامپ داشت از دیگر دولتهای منطقه بود که گفته میشد به این پیمان میپیوند. ریاض به صورت رسمی به پیمان ابراهیم نپیوست اما روابطش با اسرائیل را افزایش داد.
افزایش تنش میان ایران و اسرائیل و بیثمر ماندن مذاکرات برجام، تحرکات اسرائیل و همپیمانان آن در منطقه را افزایش داده است. ممکن است سفر بایدن به ریاض با هدف آنچه که «امنیت اسرائیل» اعلام کرده است، با رویکرد دولت او در برخورد با ایران هم مرتبط باشد. هرچند که ایران در یک سال اخیر مذاکره با عربستان سعودی را با هدف کاهش تنش میان دو رقیب منطقهای پیش برده است.
احتمال میرود بایدن همزمان با نشست شورای همکاری کشورهای خلیج فارس که در ماه ژوئیه به عربستان سعودی سفر کند.
عربستان سعودی در حال حاضر ریاست دورهای شورای همکاری کشورهای خلیج را بر عهده دارد. نشست وزرای خارجه این شورا چندی قبل برگزار شد که بیانیه پایانی آن واکنش ایران را به دنبال داشت.
پیش از این منابع اسرائیلی گزارش کرده بودند که بایدن در ۲۳ ژوئن به تل آویو خواهد رفت اما بایدن این سفر را به تعویق انداخت.
باوجود اصرار بایدن بر بیارتباطی سفر به ریاض با مساله انرژی، بعید به نظر میرسد او در این سفر با سران کشورهای صادر کننده نفت در خاورمیانه در این باره گفتوگو نکند.
همکاری عربستان سعودی و اعضای اوپک با روسیه در اوپک پلاس تا به حال مانع افزایش تولید و عرضه نفت از سوی اوپک شده است.