روز یکشنبه ۱۵ خرداد/۵ ژوئن، حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران با جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تماس گرفت تا آخرین تهدید ایران در مورد پرونده هستهای را به گوش هماهنگکننده مذاکرات اتمی در وین برساند.
براساس گزارشی که رسانههای رسمی در داخل ایران از این گفتوگوی تلفنی منتشر کردهاند، امیرعبداللهیان به بورل گفته است که آمریکا و سه کشور اروپایی با تدوین پیشنویس قطعنامه علیه ایران برای تصویب در شورای حکام، «رفتاری خلاف رویه دیپلماسی، شتابزده و غیرسازنده» داشتهاند که نتیجه آن «سختتر و پیچیدهتر شدن روند مذاکرات» خواهد بود.
امیرعبداللهیان سفر مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به تلآویو را هم «در تعارض با رعایت اصل بیطرفی و جایگاه فنی و حرفهای آژانس» خواند.
پس از آنکه محتوای دو گزارش سه ماهه رافائل گروسی در مورد نتیجه مذاکرات با ایران بر سر فعالیتهای اعلامنشده هستهای در سه سایت مشکوک و البته میزان تخلفات ایران از تعهدات برجامی منتشر شد، آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان پیشنویس قطعنامهای را برای طرح در جلسه شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی تهیه کردند. در این پیشنویس از ایران خواسته شده است که بدون فوت وقت و به سرعت به ابهامات در مورد برنامه هستهای اعلامنشدهاش پاسخ دهد و تعهداتش را اجرا کند.
این پیشنویس در نشست سهماهه شورای حکام که از روز دوشنبه ۶ ژوئن/ ۱۶ خرداد در وین آغاز شده روی میز خواهد بود و به نظر میرسد اکثر اعضای شورای حکام به صدور آن رأی مثبت بدهند.
در یک هفته گذشته که موضوع دو گزارش گروسی و تدوین پیشنویس قطعنامه مطرح شده است، وزارت خارجه ایران از واکنش فوری و مؤثر جمهوری اسلامی به این رویداد سخن گفته است.
امیرعبداللهیان هم در گفتوگویش با بورل بر همین موضوع تأکید کرد و گفت دولت موظف است که قانون مجلس را اجرا کند و پاسخی درخور به این اقدام بدهد. منظور حسین امیرعبداللهیان از جبر قانونی دولت، همان قانون مصوب مجلس شورای اسلامی با نام «اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع ملت ایران» است. این قانون در فاصله پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری تا آغاز به کارش به عنوان رئیسجمهوری، در مجلس تصویب شد. در این قانون مجموعهای از شروط برای احیای برجام و البته واکنشهای ایران در صورت نرسیدن به خواستههایش فهرست شده است. دولت پیشین ایران که مذاکرات برجام را یک بار به نتیجه رسانده بود این قانون را به عنوان مانعتراشی مجلس برای احیا نشدن برجام در ماههای پایانی دولت روحانی میدانست.
به هر ترتیب بیش از سه ماه از توقف مذاکرات احیای برجام میگذرد و هنوز ایران و غرب به راهحلی برای نهایی کردن این توافق نرسیدهاند. مراجعه به آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای صدور قطعنامه علیه تخلفات و سرپیچیهای ایران از تعهدات برجامی و پادمانی میتواند نهایتاً به مرگ برجام منتهی شود.
مقامهای جمهوری اسلامی به صراحت و یا در لفافه میگویند که برای گزینه مرگ برجام آمادهاند. حشمتالله فلاحت پیشه، رئیس اسبق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس روز شنبه ۱۴ خرداد گفته بود که اجرای برنامه ریاضت اقتصادی و فشار معیشتی به مردم اقدامات پیشدستانه دولت است و از سه ماه پیش جمهوری اسلامی خود را برای مرگ برجام آماده کرده است.
او روز دوشنبه ۱۶ خرداد و در آستانه نشست شورای حکام هم در توییتی نوشت که تنها حرکت ایران به سمت تولید بمب اتمی میتوانست دستاوردهای هفت سال مذاکره و دیپلماسی را به باد بدهد و ایران را مجدداً به ذیل فصل هفت شورای امنیت سازمان ملل برگرداند. او در ادامه نوشت که به دلیل تعلل و کارشکنی تیم سیاست خارجی ابراهیم رئیسی بدون تولید بمب اتمی این اتفاق رخ خواهد داد.
اما در سوی مقابل، روزنامه کیهان که مواضع رهبر جمهوری اسلامی را بازتاب میدهد، تفسیرش از رویدادهای کنونی «همدستی صهیونیستها و آمریکا و دنبالههایشان در اروپا» برای مقابله با ایران است و وعده داده که ایران از انپیتی یا همان پیمان عدم اشاعه سلاحهای هستهای خارج خواهد شد:
«در شرایطی که آژانس بینالمللی انرژی اتمی در مقابل همکاریهای گسترده جمهوری اسلامی چنین رویکرد مغرضانه و غیرسازندهای آن هم برای خوشایند رژیمی که خود متهم ردیف اول فعالیتهای هستهای غیرقانونی در جهان است، اتخاذ کرده است، باید بداند ایران در برابر این بازی نخنما و رفتار سیاسی دست بسته نخواهد بود و واکنشی قاطع و درخور در قبال این قطعنامه احتمالی آمریکائی- اسرائیلی نشان خواهد داد، که توقف همکاری با آژانس میتواند بخشی از این واکنش باشد.»