مرکز آمار ایران نرخ بیکاری در پایان سال ۱۴۰۰ را ۹٬۴ درصد اعلام کرده است. رقمی کوچکتر از نرخ واقعی بیکاری. با این حال همین رقم نسبت به سه ماه قبل‌تر، یعنی پاییز همان سال رشد کرده و بیانگر افزایش شمار بیکاران بر اساس معیارهای دولت جمهوری اسلامی است.
مرکز آمار پیش از این نرخ بیکاری سه ماهه پاییز سال ۱۴۰۰ را ۸٬۹ درصد اعلام کرده بود.
همزمان با افزایش نیم درصدی نرخ بیکاری، نرخ مشارکت اقتصادی به همین مقدار کاهش یافته و به کمترین رقم در یک دهه اخیر نزول کرده است.
بنا بر اعلام این مرکز که تنها نهاد رسمی متولی اعلام آمارهای اقتصادی و اجتماعی محسوب می‌شود، نرخ مشارکت اقتصادی، یعنی جمعیت شاغل و بیکار در جستجوی کار، در پایان سال گذشته به رقم ۴۰،۴ درصد رسیده و در برابر آن نرخ جمعیت غیرفعال اقتصادی به رقم ۵۹٬۶ درصد افزایش یافته است.
کاهش نرخ مشارکت اقتصادی بنا بر آنچه که مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در سال گذشته اعلام کرده بود، از خروج بخشی از جویندگان کار از بازار کار به دلیل ناامیدی از یافتن شغل ناشی می‌شود.
در این روند کاهشی زنان شاغل و جویای کار بیشترین آسیب را دیده‌اند. نرخ مشارکت اقتصادی زنان در زمستان سال گذشته به کمتر از ۱۳ درصد (۱۲٬۸ درصد) افت کرد و نرخ اشتغال آن‌ها نیز به کمتر از ۱۱ درصد (۱۰٬۹ درصد) تا مشخص شود همه‌گیری کرونا و سیاست‌های حکومتی در بازار کار بیشترین اثرگذاری منفی را بر جمعیت زنان داشته است.
تورم در اوج
در پایان سال گذشته نرخ تورم نیز به یکی از بالاترین رقم‌ها در یک دهه اخیر رسید و برای سومین بار از ۴۰ درصد- ۴۰٬۲ درصد- فراتر رفت.
شاخص تورم برای کالاهای خوراکی در اسفند سال گذشته همچنان بالاتر از ۵۰ درصد گزارش شد و بنا بر اعلام معاونت رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی میانگین افزایش قیمت بیش از ۷۰ درصد کالاها که عمدتا مواد غذایی را شامل می‌شد، بزرگ‌تر از دو و نیم درصد در ماه.
افزایش همزمان نرخ تورم و بیکاری به عنوان دو نماگر اصلی وضعیت معیشتی خانوار در زمستان سال گذشته به معنای بزرگ‌تر شدن شاخص فلاکت در سال ۱۴۰۰ است که از حاصل جمع این دو شاخص به دست می‌آید.
فلاکت فراتر از ۵۰ درصد
بنا بر گزارش های رسمی شاخص فلاکت در پایان سال گذشته به نزدیکی ۵۰ درصد- ۴۹٬۶ درصد- رسید که بالاترین رقم در طول یک دهه گذشته محسوب می‌شود.
آذربایجان‌غربی با نرخ بیکاری ۱۸٬۳ و تورم ۴۳٬۹ درصدی بالاترین نرخ فلاکت -۶۲٬۲ درصد- را بر مبنای داده‌های مرکز آمار ایران دارد. در استان کهگیلویه و بویراحمد که بالاترین نرخ تورم در سال ۱۴۰۰ را داشت هم نرخ فلاکت ۵۶٬۶ درصد گزارش شده است.
کرمانشاه و کردستان با نرخ بیکاری ۱۷٬۹ و ۱۶٬۷ درصد و نرخ تورم ۳۹٬۷ و ۴۱٬۲ درصد از دیگر استان‌هایی به شمار می‌روند که شاخص فلاکت بزرگ‌تر از ۵۵ درصد را داشته‌اند. لرستان (۵۷٬۷)، هرمزگان (۵۵) و چهارمحال و بختیاری (۵۵٬۴) درصد هم نرخ فلاکت ۵۵ درصد یا بزرگ‌تر از آن را از سر گذرانده اند.
شاخص فلاکت در استان‌های لرستان و چهارمحال بختیاری در سال‌های اخیر همواره بالاتر از میانگین کشوری بوده است. کرمانشاه نیز در یک دهه اخیر یکی در شمار سه استان با نرخ بیکاری بالا قرار داشته است.
استان‌های تهران، فارس، خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان، سمنان، قم و همدان نیز بر اساس آمارهای رسمی، استان های با کمترین نرخ فلاکت بوده‌اند. در استان تهران که نرخ بیکاری (۶ درصد) و تورم (۳۷٬۶ درصد) کمتر از میانگین کشوری را داشته، شاخص فلاکت ۴۳٬۶ درصد برآورد شده است. خراسان رضوی به عنوان یکی از قطب‌های اقتصادی و مالی جمهوری اسلامی ایران هم با نرخ تورم ۳۷٬۸ و بیکاری ۶٬۷ درصدی نرخ فلاکت کوچکتر از ۵۰ (۴۶٬۵ درصد) داشته است.
مورد عجیب سیستان و بلوچستان
سیستان و بلوچستان نیز در شمار استان های با نرخ فلاکت پایین معرفی شده است. نرخ رسمی بیکاری در این استان ۷٬۶ درصد و نرخ تورم ۳۶٬۶ درصد گزارش شده که با واقعیت همخوانی ندارد. سیستان و بلوچستان بنا بر گفته نمایندگان این استان در مجلس شورای اسلامی با بالاترین نرخ بیکاری و فقر روبرو است و نزدیک به دو سوم جمعیت ساکن این استان زیر خط فقر قرار دارند. با این حال بر پایه معیارهای مرکز آمار، نرخ فلاکت در این استان ۴۴٬۲ درصد برآورد شده است.
این آمار حتی با خودش هم در تناقض است وقتی شما نزدیک به 92 درصد از بیکاران را جذب کرده باشید یعنی یک رشد دو رقمی را باید گزارش می کردید در حالی که همه می دانیم و حتی بورش هم دائم نشان می دهد که هر روز پول واقعی از بازار خارج شده است یعنی نرخ رشد همه جا منفی ست وقتی از تورم بالای 40 درصد حرف می زنیم یعنی قدرت خرید خریداران کاهش یافته و بخشی از تولید کنندگان این قدرت خرید یا تولیداتشان را تعطیل کرده اند یا ورشکست شده اند یعنی باز هم رشد منفی . اقتصاد یک علم است با فرمولهای خودش هر آیتم که توسط حکومت پنهان شود به راحتی از راههای دیگر قابل محاسبه است . لذا حتی اگر ه بودجه ی کشور هم نگاه کنیم 50 درصد با کسری روبروست یعنی نفت تولید نشده و دولت نتوانسته درآمدهایش را کسب کند وقتی دولت نتوانسته درآمدهایش را واقعی کند یعنی آن بخشهای درآمدزای دولت یا تعطیل هستند یا تحت تحریم هستند یا ورشکست شده اند پس حتی کسری بودجه هم می تواند به ما نشان دهد که حکومت اسلامی همچنان بحرانهایش را از روزی به روز دیگر منتقل می کند تا حجم کافی برای سرنگونی اش ایجاد شود . تا کجا ؟
فرهاد - فرهادیان / 10 April 2022