پیامد حمله روسیه به اوکراین: سوئد و فنلاند هم به ناتو خواهند پیوست

مقام‌های ناتو به سی‌ان‌ان گفتند که بحث‌ها درباره پیوستن سوئد و فنلاند به این پیمان از زمان حمله روسیه به اوکراین بسیار جدی شده است. مقام‌های ارشد وزارت خارجه آمریکا هم گفتند که این موضوع در نشست اخیر وزیران خارجه ناتو و در حضور وزرای خارجه سوئد و فنلاند، بررسی شد.

ناتو می‌گوید که این گفت‌وگوها نشان می‌دهد که تصمیم ولادیمیر پوتین برای حمله به اوکراین تا چه حد به تقویت و متحد کردن اتحاد ناتو کمک کرده است – دقیقاً برعکس اهداف اعلام شده پوتین قبل از شروع جنگ. رئیس جمهوری روسیه خواستار توقف گسترش ناتو به شرق و پذیرش اعضای جدید شده بود و ناتو را به تهدید امنیت روسیه متهم کرد. در عوض، ناتو حمایت خود را از اوکراین افزایش داده و در حال آماده شدن برای پذیرش اعضای جدید است.

تغییرات چشمگیر در افکار عمومی

افکار عمومی در هر دو کشور در مورد پیوستن به ناتو به طور قابل توجهی با ادامه جنگ روسیه در اوکراین تغییر کرده است، به طوری که یکی از نخست وزیران سابق فنلاند به سی ان ان گفت که حمله روسیه به اوکراین کار را تمام کرد و اکنون دیگر تردیدی در مورد پیوستن به ناتو وجود ندارد.

یکی از مقام‌های ارشد وزارت خارجه آمریکا هم در این هفته گفت: «اگر به افکار عمومی در فنلاند و سوئد نگاه کنید، و اینکه چگونه دیدگاه‌های آنها در شش هفته گذشته به طرز چشمگیری تغییر کرده است، فکر می‌کنم این نمونه دیگری از شکست استراتژیک روسیه بوده است.»

سنا مارین، نخست وزیر فنلاند روز جمعه ۸ آوریل/۱۹ فروردین گفت که پارلمان کشورش قرار است در مورد عضویت احتمالی در ناتو «طی هفته‌های آینده» بحث کند و افزود که امیدوار است این بحث‌ها «قبل از اواسط تابستان» به پایان برسد.

او گفت: «فکر می‌کنم ما بحث‌های بسیار دقیقی خواهیم داشت، اما در این روند بیش از آنچه باید وقت نخواهیم گذاشت چون وضعیت به شدت پیچیده است.»

ماگدالنا اندرسون، نخست وزیر سوئد، در مصاحبه با SVT در پایان ماه مارس، احتمال عضویت را رد نکرد. یک مقام سوئدی به سی ان ان گفت، سوئد در حال انجام تحلیلی از سیاست‌های امنیتی است که قرار است تا پایان ماه مه تکمیل شود و انتظار می‌رود دولت پس از این گزارش موضع خود را اعلام کند. آن‌ها گفتند که کشورشان می‌تواند زودتر موضع خود را علنی کند، بسته به اینکه کشور همسایه فنلاند چه زمانی این کار را انجام دهد.

میکو هاوتالا، سفیر فنلاند در ایالات متحده هم به سی‌ان‌ان گفت که دو کشور در هماهنگی نزدیک با یکدیگر هستند اما هر کشور تصمیم مستقل خود را خواهد گرفت.

بازنگری در اصول

یک مقام فنلاندی روز جمعه گفت که کشورش به دلیل اقدامات مسکو در اوکراین وادار شده است که «در اصول اساسی خود تجدید نظر کند».

این مقام گفت: «ما می‌دانیم که روابط ما با روسیه دیگر نمی‌تواند مانند گذشته باشد.»

الکساندر استاب که در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ نخست‌وزیر فنلاند بود هم بر همین موضوع تاکید کرد و گفت که فنلاند مدت‌ها میان آرمانگرایی و واقع‌گرایی سرگردان بوده است. آرمان همکاری و نزدیکی با روسیه که همسایه و هم‌مرز ما است و مواجهه با این واقعیت سخت که فنلاند در صورت تهاجم احتمالی روسیه باید ارتشی قوی برای خود فراهم کند.

استاب گفت: «فنلاندی‌ها فکر می‌کنند که اگر پوتین بتواند خواهران، برادران و عموزاده‌های خود را در اوکراین سلاخی کند، همانطور که اکنون انجام می‌دهد، پس هیچ چیز مانع از انجام این کار در فنلاند نمی‌شود.»

احتمال پاسخ کرملین

کرملین روز پنجشنبه اعلام کرد که اگر سوئد و فنلاند به ناتو بپیوندند باید «موازنه مجدد» را برقرار کند.

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین به اسکای نیوز گفت: «ما باید جناح غربی خود را از نظر تضمین امنیت خود پیچیده‌تر کنیم.»

فنلاند روز جمعه با دو حمله سایبری و نقض حریم هوایی توسط یک هواپیمای دولتی روسیه مواجه شد. مقام‌های فنلاندی می‌گویند هلسینکی انتظار چنین حملاتی را دارد و آنها پتانسیل واکنش شدید مسکو را در صورتی که فنلاند  به ناتو بپیوندد، اندک می‌دانند.

با این حال، به گفته یک مقام اروپایی، برخی از کشورهای ناتو به احتمال حمله روسیه قبل از اینکه فنلاند تحت حمایت این ائتلاف قرار گیرد، می‌اندیشند.

این مقام گفت: «ما از این احتمال که روسیه ممکن است تلاش کند تا قبل از پیوستن به ائتلاف کاری انجام دهد، غفلت نخواهیم کرد.»

فنلاند می‌گوید سیگنال‌هایی از کشورهای دیگر دریافت کرده است مبنی بر اینکه در صورت وجود نگرانی‌های امنیتی در فاصله زمانی بین درخواست و تصویب عضویت در ناتو، از آنها حمایت خواهند کرد.

ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، این هفته گفت که «ما راه‌هایی برای رسیدگی به نگرانی‌هایی که ممکن است (سوئد و فنلاند) در رابطه با فاصله زمانی بین درخواست احتمالی تا تصویب نهایی داشته باشند، پیدا خواهیم کرد».

پنتاگون روز جمعه گفت هیچ درخواستی برای کمک از هیچ یک از کشورها وجود نداشته است، اما «اگر کشوری تماس بگیرد و از ایالات متحده درخواست کند، مطمئناً ما آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.»

عضو بدون عضویت

استولتنبرگ گفت که سوئد و فنلاند «در صورت تصمیم به پیوستن به ناتو به راحتی می‌توانند به این اتحاد بپیوندند» و خاطرنشان کرد: «ما سال‌ها با هم کار کرده‌ایم، ما می‌دانیم که آنها استانداردهای ناتو را در مورد قابلیت همکاری و کنترل دموکراتیک بر نیروهای مسلح رعایت می‌کنند.»

این مقام فنلاندی خاطرنشان کرد که کشور آنها اساساً «بدون عضویت»، عضو ناتو است. به بیان دیگر عضو غیررسمی ناتو هستند.

ناتو و ایالات متحده می‌گویند که از پیوستن فنلاند و سوئد به این بلوک بسیار خوشحال خواهند شد.

مقام‌های ناتو به سی‌ان‌ان گفتند که این کشورها در حال حاضر روابط بسیار نزدیک با ناتو دارند و یک دارایی بزرگ خواهند بود، به ویژه وقتی صحبت از تبادل اطلاعات به میان می‌آید.

یکی از مقام‌های ناتو گفت، سطح اشتراک اطلاعات میان فنلاند، سوئد و ناتو از زمان شروع جنگ به طور چشمگیری افزایش یافته است، اما اگر این کشورها عضو این بلوک شوند دامنه استراک این اطلاعات گسترده‌تر خواهد شد.

یکی دیگر از مقام‌های ارشد وزارت خارجه آمریکا پس از نشست وزرای خارجه در بروکسل به خبرنگاران گفت: «فقط تصور کنید در چند ماه آینده ناتو از ائتلافی با ۳۰ عضو به پیمانی با ۳۲ کشور تبدیل خواهد شد. چگونه این می‌تواند چیزی جز یک اشتباه بزرگ استراتژیک برای پوتین باشد؟»