صبح روز پنجشنبه، ۲۴ مارس/۴ فروردین نشست سران ناتو در مقر این سازمان در بروکسل بلژیک آغاز شد. گفته میشود سران ناتو خود را برای سناریوهای احتمالی در صورت حمله روسیه به اعضا و هدف قرار دادن محمولههای تسلیحاتی ارسالی به اوکراین و البته استفاده احتمالی روسیه از سلاحهای شیمیایی تصمیمگیری میکنند.
جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا در این نشست حضور دارد و نیویورکتایمز گزارش داده که او گروهی از مقامهای امنیت ملی آمریکا را با خود همراه کرده تا درباره نحوه واکنش ایالات متحده و متحدانش در صورتی که روسیه از ذخایر تسلیحات شیمیایی، بیولوژیکی یا هستهای استفاده کند، سناریوهایی را به ۲۹ عضو ناتو پیشنهاد دهند.
بر اساس گزارش اخیر نیویورک تایمز، این گروه همچنین در حال بررسی واکنشها در صورت ورود پوتین به خاک ناتو برای حمله به کاروانهایی است که سلاح و کمک به اوکراین میآورند.
بررسی پاسخهایی احتمالی در صورت گسترش جنگ به کشورهای همسایه، از جمله مولداوی و گرجستان و چگونگی آمادهسازی کشورهای اروپایی برای ورود پناهجویان در مقیاس بزرگ، بخشی دیگر از برنامههای این گروه است.
انتظار میرود جمعبندی آمریکا از این احتمالات در نشستی که در بروکسل در جریان است به بحث گذاشته شود.
بایدن روز چهارشنبه و در بدو ورود به اروپا درباره «شواهد فزایندهای» هشدار داد نشان میدهد «روسیه در واقع در حال آماده شدن برای استفاده از سلاحهای شیمیایی در اوکراین است». مشابه این سخنان را ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو هم دیروز اعلام کرد.
پیشبینی میشود یکی از مسائل مهمی که امروز در جلسه فوقالعاده سران ناتو در موردش تصمیمگیری میشود، آستانهای است که میتواند اتحادیه اروپا را وادار به استفاده از نیروی نظامی در اوکراین کند. بایدن آشکارا اعلام کرده است که تمایلی به انجام این کار ندارد، زیرا رویارویی مستقیم با روسیه میتواند درگیری را فراتر از کنترل تشدید کند. او اخیراً در توصیف گسترش جنگ و ورود اعضای ناتو به درگیریها گفت: «این جنگ جهانی سوم است.»
ناتو همچنین اعلام کرده است که نیروهای خود را در امتداد مرزهای شرقیاش تا دو برابر افزایش خواهد داد. ینس استولتنبرگ، گفت: «اولین گام، استقرار چهار گردان رزمی جدید در بلغارستان، مجارستان، رومانی و اسلواکی به همراه نیروهای موجود ما در کشورهای حوزه بالتیک و لهستان است.»
بوریس جانسون، نخستوزیر بریتانیا صبح پنجشنبه ۴ فروردین پیش از نشست اضطراری ناتو در بروکسل گفت که ولادیمیر پوتین از خط قرمزی عبور کرده است که مستلزم تشدید واکنش غرب است و به متحدان پیشنهاد میکند سلاحهای جدیدی به اوکراین بفرستند، محدودیتهای پرداختهای بینالمللی را گسترش دهند و ذخایر طلای روسیه را هدف قرار دهند.
جانسون در سخنانی قبل از نشست سران ناتو و گروه ۷ در بروکسل در روز پنجشنبه گفت که گزینههایی برای فشار بیشتر بر اقتصاد روسیه و کمک به مقاومت اوکراین وجود دارد.
«ما باید کارهای بیشتری انجام دهیم. باید از نظر اقتصادی بیشتر کار کنیم. آیا میتوانیم کارهای بیشتری انجام دهیم تا او [پوتین] از ذخایر طلای خود، به عنوان مثال، علاوه بر ذخایر نقدیاش استفاده نکند؟ هر چه در حال حاضر فشار بیشتری اعمال کنیم، بهویژه در مورد چیزهایی مانند طلا، من معتقدم که میتوانیم جنگ را کوتاهتر کنیم… و سپس باید برای حمایت نظامی اوکراینیها بیشتر تلاش کنیم.»
همزمان با سخنان جانسون، بریتانیا دولت بریتانیا بیانیهای صادر و اعلام کرد ۶۵ تحریم جدید علیه روسیه تدوین کرده که «صنایع استراتژیک، بانکها و الیگارشها» را هدف قرار میدهد.
تحریمهای جدید بریتانیا صنایع کلیدی از جمله راهآهن روسیه و شرکت دفاعی کرونشتاد، تولیدکننده اصلی پهپادهای روسی را هدف قرار میدهد. گروه واگنر – سازمان جنگجویان غیررسمی روسیه که بنا بر گزارشها وظیفه ترور ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهوری اوکراین را بر عهده دارند – نیز تحریم شده است.
شش بانک دیگر روسیه هم هدف قرار گرفتهاند، از جمله آلفا بانک که بنیانگذاران آن میخائیل فریدمن، پتر آون و ژرمن کان، الیگارشی هایی هستند که قبلاً تحریم شده بودند. آلروسا، بزرگترین عرضهکننده الماس جهان نیز تحریم شده است.
در اوکراین، نیروهای روسی متهم به گروگان گرفتن مردم شهر چرنیهیو شدهاند. مقامهای محلی که گفته میشود منصوب روسها هستند آب آشامیدنی را جیرهبندی کردهاند. حدود ۱۵۰ هزار نفر در این شهر شمالی اوکراین با امید اندکی به دریافت کمک در محاصرهاند. جاده ارتباطی این شهر به کییف در اشغال روسیه است و پل ورودی به این شهر هم تخریب شده است.
همزمان وزارت دفاع بریتانیا اعلام کرد که اوکراین در حال افزایش فشار بر نیروهای روسی در شمال شرق کییف است و ضد حملات موفقی را علیه مواضع روسیه در شهرهای حومه پایتخت انجام داده.
در عرصه دیپلماتیک، وزیر امور خارجه اوکراین گفت که پرداخت پول نفت و گاز به روبل به روسها کمک میکند تا اوکراینیها را بکشند.
دیمیترو کولبا، وزیر امور خارجه اوکراین صبح پنجشنبه در توییتی از کشورهای اتحادیه اروپا خواست تا از موافقت با درخواست ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه مبنی بر پرداخت هزینه نفت و گاز روسیه به روبل خودداری کنند.
او نوشت: «اگر هر کشور اتحادیه اروپا در برابر درخواستهای تحقیرآمیز پوتین برای پرداخت پول نفت و گاز به روبل سر تعظیم فرود آورد، مانند کمک به اوکراین با یک دست و کمک به روسها برای کشتن اوکراینیها با دست دیگر خواهد بود. من از کشورهای اروپایی میخواهم که انتخابی عاقلانه و مسئولانه داشته باشند.»
ایرینا ورشچوک، معاون نخستوزیر اوکراین هم روز پنجشنبه گفت که بر سر گشوده شدن هفت کریدور بشردوستانه برای تخلیه غیرنظامیان در طول روز توافق شده است.
با این حال، رویترز گزارش داد که او به صراحت گفته است که هیچ گذرگاه امنی برای خروج شهروندان از ماریوپل مورد توافق قرار نگرفته است.
در مورد مذاکرات صلح هم، جوزپ بورل، دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا روز پنجشنبه گفت، دولت روسیه در حال حاضر علاقهای به مذاکره درباره آتش بس در اوکراین ندارد، زیرا ارتش این کشور به اهداف نظامی خود نرسیده است. بورل در مصاحبهای با یک شبکه تلویزیونی اسپانیا گفت: «در حال حاضر روسیه نمیخواهد بنشیند و درباره چیزی مذاکره کند: چیزی که میخواهد این است که زمین بیشتری را اشغال کند. روسیه میخواهد سواحل اوکراین را تا مرز مولداوی اشغال و اوکراین را از دریا منزوی کند. روسیه تنها زمانی به طور جدی مذاکره خواهد کرد که موقعیت قدرتمندی به دست آورده باشد.