شامگاه سه‌شنبه ۳۱ اوت/ ۹ شهریور جو بایدن، رییس جمهوری آمریکا، در اولین سخنرانی خود پس از پایان عملیات تخلیه در فرودگاه کابل و خاتمه حضور آمریکا در افغانستان ابتدا به این نکته اشاره کرد که آمریکا انتظار داشت ارتش افغانستان با ۳۰۰ هزار سرباز آموزش دیده و مجهز مقاومت بیشتری کنند. اما به گفته بایدن معلوم شد که این تصور نادرست است: «نیروهای نظامی افغانستان تسلیم شدند و کشورشان را به طالبان، دشمنانشان تفویض کردند. دولت مستقر فرار کرد و نتیجه فساد و ترک فعل را دید.»
رویترز با استناد به متن مکالمه تلفنی جو بایدن و اشرف غنی، رئیس جمهوری متواری افغانستان در ۲۳ ژوئیه/ یکم مرداد، گزارش داده که دو رهبر در این تماس به گونه‌ای درباره ارسال کمک نظامی و استراژی‌های سیاسی صحبت می‌کردند که نشان می‌دهد نسبت به احتمال سلطه طالبان هیچ اطلاع و آمادگی نداشتند. این احتمال وجود دارد که تقلبی اتفاق افتاده و تعداد واقعی سربازان ارتش افغانستان فقط روی کاغذ ۳۰۰ هزار نفر بوده است.
بایدن گفت آمریکا اما حتی برای مواجه با گزینه فروپاشی ارتش افغانستان هم آمادگی کافی داشت و چنین بود که عملیات تخلیه در فرودگاه بین‌المللی کابل آغاز شد.
بایدن از تلاش ارتش آمریکا برای تخلیه شهروندان آمریکایی و شهروندان افغانستانی که جانشان در خطر بود با عبارت «موفقیت باورنکردنی یک مأموریت» تمجید کرد و اعلام کرد که در این عملیات نیروهای آمریکایی با علم به «هجوم به فرودگاه» و احتمال حمله تروریست‌های داعش شاخه خراسان در مجموع ۱۲۰ هزار نفر را از افغانستان خارج کردند. بایدن ادعا کرد که گروه دولت اسلامی (داعش- شاخه خراسان) دشمن طالبان است.
رئیس جمهوری آمریکا همچنین از عقب‌نشینی از افغانستان دفاع کرد. بایدن گفت توافق دولت ترامپ با طالبان سبب شد در ماه ژانویه سال جدید میلادی، یعنی زمان روی کار آمدن دولت او، این گروه بتواند نیمی از افغانستان را تصرف کند.
بایدن گفت توافق دولت ترامپ چاره‌ای برای او باقی نگذاشته بود. یا می‌بایست به توافق پایبند می‌ماند یا نیروی جدید به افغانستان اعزام می‌کرد. او اما گزینه اول را انتخاب کرد. زیرا قصد نداشت این جنگ را به رئیس جمهوری بعدی واگذار کند. به گفته رئیس جمهوری آمریکا هدف او این بود: «نه یک جنگ دائمی و نه یک عقب‌نشینی بی‌انتها.» بایدن گفت این هدف سرانجام تحقق پیدا کرد: «جنگ افغانستان اکنون به پایان رسید.»
چین و روسیه به جای ملت‌سازی
رئیس جمهوری آمریکا در ادامه نخستین سخنانش بعد از خروج آمریکا از افغانستان اعلام کرد که مسئولیت پیامدهای عقب‌نشینی از افغانستان را می‌پذیرد. او با اشاره به برخی از منتقدانش که می‌‌گویند عملیات خروج می‌بایست سریع‌تر و منظم‌تر انجام می‌شد گفت «با کمال احترام این نظر را قبول ندارم.»
بایدن این پرسش را مطرح کرد: آیا منافع آمریکا ایجاب می‌کرد به حضور نظامی خود در افغانستان ادامه دهد؟
رئیس جمهوری سپس گفت تنها دلیل حضور در افغانستان جلوگیری از عملیات تروریستی بود. به گفته بایدن اگر در سال ۲۰۰۱ به جای آنکه خاک آمریکا از افغانستان هدف حملات تروریستی قرار بگیرد، از یمن این حملات انجام شده بود، آمریکا قطعا به افغانستان حمله نمی‌کرد. به این دلیل که به گفته او منافع ملی آمریکا حضور نظامی در افغانستان را توجیه نمی‌کند و تنها دلیل همان جلوگیری از حملات تروریستی بود و به همین سبب هم به گفته بایدن اکنون آمریکا از افغانستان خارج شده است.
هفته گذشته در حین عملیات تخلیه، فرودگاه کابل هدف حملات انتحاری گروه دولت اسلامی (داعش) شاخه خراسان قرار گرفت و شمار زیادی از شهروندان افغانستانی از جمله ۱۳ سرباز آمریکایی جان خود را از دست دادند. بایدن گفت:
«ایالات متحده نمی‌بخشد و فراموش نمی‌کند، ما شما را شکار می‌کنیم.»
به گفته بایدن اما قبل از هرچیز آمریکا اکنون می‌بایست به چالش بعدی توجه کند: چین و روسیه. بایدن گفت:
«اولویت‌های آمریکا را رقابت با چین و روسیه تعیین می‌کند. روسیه و چین می‌خواستند ایالات متحده یک دهه دیگر هم در افغانستان باقی بماند.»
رئیس جمهوری آمریکا خاطرنشان کرد که آمریکا می‌تواند همزمان هم با تروریسم و هم با «تهدیدهای تازه» مقابله کند.
بایدن گفت: خروج از افغانستان صرفاً به معنای خروج نظامی از یک کشور نیست. بلکه به معنای پایان دادن به عملیات نظامی با هدف «ملت‌سازی» است.
رئیس جمهوری آمریکا به هزینه حضور نظامی در افغانستان هم اشاره کرد: ۳۰۰ میلیون دلار در روز.
بایدن گفت با این حال همچنان حقوق بشر در دستور کار اوست. اما نه با ابزار نظامی. بلکه از طریق دیپلماتیک.
در همان حال آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، در بیانیه‌ای از کشورهای جهان خواست به مردم افغانستان در «تاریک‌ترین زمان نیازشان» کمک کنند. او گفت نیمی از جمعیت افغانستان برای زنده ماندن به کمک‌های انسان‌دوستانه نیاز دارند و هشدار داد افغانستان با خطر فروپاشی زیرساخت‌های خدماتی مواجه است.