شیخ رشید احمد، وزیر کشور پاکستان جمعه ۴ ژوئن/ ۱۴ خرداد گفت کشورش مصمم است حصارکشی مرز مشترک با ایران را برای «جلوگیری از تروریسم و نفوذ» تا پایان سال ۲۰۲۱ تکمیل کند.

ایران و پاکستان سال قبل برای حصارکشی مرزهای مشترک به توافق رسیدند و محمدجواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی آبان سال ۱۳۹۹ در سفر به پاکستان گفت: ایران اقدام‌های اسلام آباد و ارتش این کشور برای تامین امنیت و مراقبت از مرزهای مشترک را قابل اطمینان می‌داند.

ایران و پاکستان ۹۵۹ کیلومتر خط مرزی مشترک دارند. به گفته وزیر کشور این کشور تا به حال ۴۴ درصد خط مرزی با حصارکشی مسدود شده است و باقیمانده آن نیز تا پایان سال جاری کامل خواهد شد.

انسداد مرز ایران و پاکستان که بر اساس اعلام هر دو طرف به منظور «جلوگیری از اقدامات تروریستی و تردد غیرمجاز» انجام می‌شود، یک مانع بزرگ برای صدها بلوچ در سیستان و بلوچستان است که با سوخت‌بری امرارمعاش می‌کنند.

در ماه‌های گذشته محدودیت‌های اعمال شده از سوی ایران و پاکستان در خط مرزی جان ده‌ها تن از سوختبران را به خطر انداخت. در اردیبهشت امسال، نزدیک به دو ماه پس از آنکه سپاه به سوختبران در نقطه مرزی سراوان شلیک کرد، فعالان بلوچ از کشته‌شدن چند تن از سوخت‌برانی که پشت مرز ایران مانده بودند به دلیل تشنگی و گرسنگی خبر دادند.

در اسفند ماه ۱۳۹۹ نیز نیروهای مرزبانی ایران به سوختبرانی که پشت مرز مانده بودند، شلیک کردند و دست‌کم ۶ تن از آنان را به قتل رساندند.

وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران از سال قبل در طرحی با عنوان «رزاق» خرید و فروش سهمیه سوخت ساکنان شعاع ۲۰ کیلومتری مرزها را به سپاه پاسداران واگذار کرد و پس از آن تردد سوختبران از معابر مرزی را محدود کرد.تصمیم دو کشور برای انسداد مرزها تردد سوختبران و همچنین مهاجرانی که اغلب از خط مرزی پاکستان به ایران می‌آیند، را دشوار تر می‌کند.

مانع‌گذاری بر سر راه مهاجران

با اینکه هر دو کشور هدف از حصارکشی مرزها را «مقابله با تروریسم» و «تامین امنیت» اعلام کرده‌اند اما حصارکشی بیش از هر گروه دیگر مهاجران افغانستانی و پاکستانی که قصد دارند از مسیر ایران به اروپا برسند را با مشکل و خطر روبرو می‌کند.

مقام‌های دولتی دو کشور در سال‌های گذشته بارها یکدیگر را به پناه دادن به «گروه‌های تروریستی» متهم کرده‌اند. از نگاه ایران پاکستان به یک منطقه امن برای اعضای گروه «جیش‌العدل» که در یک دهه اخیر چند تن از نظامیان ایران در بلوچستان را ترور کرده، تبدیل شده است. پاکستان هم دو سال قبل در اردیبهشت ۱۳۹۸ پس از آنکه کاروان نظامیان این کشور در نزدیکی مرز این کشور با ایران رخ داد، اعلام کرد: این حمله از درون مرزهای ایران هدایت شده است.

همزمان با اعتراض‌های رسمی دو طرف، همکاری‌های مشترک برای «کنترل مرز‌ها» و «ممانعت از ورود مهاجران غیرقانونی» افزایش یافته است. در سال ۱۳۹۷ رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران به پاکستان رفت. یک‌سال بعد دو کشور تفاهمنامه همکاری نظامی مشترک امضاء کردند و در ادامه نیز بر سر حصارکشی مرزهای مشترک به توافق رسیدند.

بازگرداندن «مهاجران غیرقانونی» یکی دیگر از توافق‌های دو کشور است که از آغاز سال ۲۰۲۱ شدت گرفته است. بر اساس گزارش روزنامه «داون» پاکستان ایران تا ماه آوریل حداقل ۲۴۷ مهاجر پاکستانی را دستگیر و به این کشور بازگردانده است. شمار پاکستانی‌هایی که در طول سال ۲۰۲۰ از ایران اخراج شدند هم حدود ۲۰ هزار نفر گزارش شده است.