کمپین فعالین بلوچ اعلام کرده دو سوخت بر بلوچ با تیراندازی ماموران نظامی در بخش زرآباد شهرستان کنارک کشته و زخمی شدهاند. بهنوشته این منبع، ماموران نظامی شامگاه جمعه ۳۱ اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ «بدون دادن ایست» به سمت خودروی این دو سوختبر تیراندازی کردهاند.
هویت این دو سوختبر به نامهای «ایوب درکاله» فرزند درمحمد و «یاسر درکاله» فرزند ولی محمد اهل روستای چیلسر شهرستان دشتیاری احراز شده است. گفته میشود ایوب با تیراندازی ماموران نظامی در دم جان خود را از دست داده و یاسر با اصابت دو گلوله در بیمارستان امام علی چابهار بستری است که وضعیت جسمانی او نیز وخیم گزارش شده است.
استان سیستان و بلوچستان به عنوان دومین استان پهناور ایران بیش از ۱۱ درصد از کل مساحت کشور را در بر گرفته است. با استناد به آمارهای ارائه شده در سایت مرکز آمار ایران، بالاترین نرخ بیکاری در کشور در این استان ثبت شده است. همچنین فهرست بلندی از شاخصهای محرومیت مانند بالاترین تعداد بیسوادان، بالاترین آمار سوءتغذیه، پائینترین میزان مشارکت در مدیریت خرد و کلان کشوری مربوط به این استان پهناور ایران است. بههمین دلیل شهروندان بلوچ برای تأمین معیشت به مشاغل کاذب و پرخطر همچون سوختبری روی میآورند.
از سوی دیگر نیروهای سپاه پاسداران (معروف به نیروهای مرصاد) و نیروهای مرزبانی پیوسته به سمت سوختبران، آن هم فقط به دلیل حمل چند گالن سوخت، تیراندازی میکنند.
بر اساس گزارش سالانه ۲۰۲۰ کمپین فعالین بلوچ، تعداد ۴۶ سوختبر و کالابر، بر اثر تیر اندازی مستقیم و یا واژگونی خودرو در هنگام تعقیب و گریز، آتش گرفتن خودرو بر اثر نشانه گرفتن گالنهای سوخت یا عدم ارائه خدمات اورژانسی به زخمیها، توسط نیروهای نظامی جان خود را از دست دادهاند.
گفته میشود سپاه پاسداران بهصورت علنی اقدام به قاچاق گسترده سوخت به کشورهای همسایه میکند.
با جستوجو در اینترنت میتوان فیلمهای منتشر شده از ستون تانکرهای سوختبر متعلق به سپاه پاسداران را بههمراه اسکورت در گذرگاههای مرزی دید. این در حالی است که در سالهای گذشته مقامات دولتی ایران بارها وعده دادهاند که به وضعیت سوختبران بلوچ رسیدگی خواهند کرد.
حبیبالله سربازی، فعال سیاسی بلوچ پیشتر در همین ارتباط به زمانه گفته است:
«دولت بارها مدعی ساماندهی و حل مشکلات سوختبران شده است و برای این ساماندهیها اعلام کردهاند که پول سوخت را به مردم مرزنشینی میدهیم که در آن منطقه زندگی میکنند ولی در چند نوبت فقط به مردم گفتند بروید و برای کارت، ثبتنام کنید، مرزنشینان پول دادند اما نه تنها پول سوخت به حسابشان واریز نشد بلکه از پولهای واریز شده توسط مردم، دو دوره اختلاس هم صورت گرفت.»
به گفته او، سپاه پاسدران با استفاده از ارتباطات «سران طوایف محلی» اقدام به قاچاق سوخت به پاکستان و افغانستان میکند.
بیشتر بخوانید: سیستان و بلوچستان، محرومیت و تبعیض، مطالبه حقوق ملی
کشتار سوختبران در مناطق مرزی ایران اما تاکنون منجر به شکلگیری اعتراضات اجتماعی هم شده است.
روز چهارم اسفند ماه ۱۳۹۸، مأموران مرزی سپاه پاسداران به سوی برخی سوختبران که به محدودیتهای تازه معترض بودند آتش گشودند که در پی آن چندین شهروند بلوچ کشته و زخمی شدند.
به دنبال این اقدام مأموران سپاه، شهرها و نقاط مختلف استان سیستان و بلوچستان حدود یک هفته در اعتراض به کشته شدن این شهروندان صحنه ناآرامی و شکلگیری تجمعات اعتراضی بود.