در طول دو سال گذشته چهار انتخابات در اسرائیل برگزار شده که آخرین آن تنها شش هفته پیش بود. هفته پیش مهلت ۲۸ روزه بنیامین نتانیاهو برای تشکیل کابینه ائتلافی پایان یافت، نتانیاهو نتوانست حمایت کافی احزاب اسرائیلی را برای تشکیل دولت ائتلافی جلب کند و اکنون به سیاستمدار دیگری یک مهلت ۲۸ روزه برای تشکیل کابینه داده شده است.
رووین ریولین، رئیس جمهور اسرائیل این بار از یعیر لپید، رهبر حزب چپ میانه «یش آتید» خواسته تا دولت ائتلافی تشکیل دهد.
در انتخابات ماه مارس حزب راستگرای لیکود به رهبری نتانیاهو برنده شد و حزب «یش آتید» به معنای «آینده‌ای وجود دارد» مقام دوم را بدست آورد.
چالش اصلی آقای لپید ایجاد پلی میان گروه‌ها و احزابی است که ایدئولوژی‌های مختلفی دارند. اگر لیپید نیز مانند نتانیاهو در تشکیل دولت ناکام بماند اسرائیل شاهد پنجمین انتخابات در عرض دو سال خواهد بود.
هرچند چنین سناریویی در اسرائیل تا کنون سابقه نداشته، اما ۷۰ درصد اسرائیلی‌ها بر این باورند انتخابات پنجمی در کار خواهد بود.
بر اساس این نظر سنجی که ماه آوریل توسط یک اندیشکده اسراییلی صورت گرفته مردم اسراییل چندان خوشبین نیستند و معتقدند مخالفان نتانیاهو نیز قادر به تشکیل دولت ائتلافی نخواهند بود.
اما رئیس جمهوری اسرائیل از اغلب اسرائیلیان خوشبین تر است.
روز چهارشنبه و پس از پایان مهلت نتانیاهو رووین ریولین در سخنرانی گفت:
«واضح است که یعیر لپید – به رغم دشواری‌های فراوان – می‌تواند دولتی را تشکیل دهد واطمینان کنست (پارلمان اسرائیل) را کسب کند.»
ریولین اسرائیل را گیرافتاده در هزارتو توصیف کرد، اما گفت که دستکم اکنون درگیر بحران سیاسی نیست.
بن‌بست سیاسی حاضر نشان می‌دهد که در جامعه اسرائیل بیش از هر زمان دیگری چند دستگی وجود دارد. در همین حال، بازیگران سیاسی که اقلیت عرب اسرائیل را نمایندگی می‌کنند تعداد کرسی‌های قابل توجهی کسب کرده‌اند و جلب نظر آن‌ها برای لپید و متحدانش ضروری است.
یعیر لپید کیست؟
یعیر لپید، ۵۷ سال دارد و پیش از این وزیر دارایی و مجری تلویزیون بوده است. لپید اکنون باید دولتی ائتلافی از میان احزاب متعدد اسرائیل از راست افراطی گرفته تا احزاب چپ و نیز احزاب عرب و اسلامی تشکیل دهد. کسب حمایت برخی از این احزاب برای تشکیل ائتلاف بیش از سایرین ضروری است. لپید که حزب چپ میانه «یش آتید» را رهبری می‌کند طرفدار مذاکرات با فلسطینی‌ها و راه حل دو کشوری است، اما وقتی پای امنیت اسرائیل به میان می‌آید موضع جنگ‌طلبانه دارد. او در میان سکولارهای اسرائیلی و طبقه متوسط اسرائیل محبوبیت دارد.
لپید هفته گذشته و پس از این‌که مامور تشکیل دولت جدید شد در بیانیه‌ای گفت: «پس از دو سال فلج سیاسی ، جامعه اسرائیل صدمه دیده، دولت وحدت به معنای سازش و آخرین چاره نیست، بلکه هدف ما و آن چیزی است که نیاز داریم»
چالش پیش‌روی لپید گرد هم آوردن نیروهای ناهمگون و ائتلافاتی غیر معمول از چپ و راست و دستکم جلب حمایت یکی از دو حزب نماینده اقلیت عرب است.
۱۲۰ کرسی کنست (پارلمان اسرائیل) به جناح‌های برنده در انتخابات اختصاص می‌یابد. جناح‌ها دستکم باید ۳,۲۵ دهم درصد آرا (معادل چهار کرسی) را کسب کنند تا واجد شرایط ورود به کنست شوند. این حد نصاب نسبتاً پایین تعداد آرا باعث می‌شود تا حتی احزاب کوچک هم بتوانند در نظام سیاسی اسرائیل جایی داشته باشند. احزاب بزرگتر معمولاً بر روی حمایت احزاب کوچکتر برای تشکیل ائتلاف حاکم حساب می‌کنند.
لپید در حالی باید رضایت نمایندگان عرب را جلب کند که هم اکنون اعتراض فلسطینی‌ها به احتمال اخراج خانواده‌های فلسطینی از خانه‌هایی که نسل به نسل در آن‌ها زندگی کرده‌اند، به شدت ادامه دارد.
آیا به پایان عصر نتانیاهو رسیده ایم؟
اگر لپید موفق شود، معنای آن پایان دوره نتانیاهو است که طولانی‌ترین دوران نخست‌وزیری را در تاریخ اسرائیل داشته است.
توفیق آقای لپید در تشکیل دولت ائتلافی همچنین به معنای پایان ۱۲ ساله سیطره حزب دست راستی لیکود بر عرصه سیاست اسرائیل است.
هیچ‌یک از بازیگران صحنه سیاست اسرائیل ( به جز یک نفر) تمایلی به برگزاری یک انتخابات دیگر و برای پنجمین بار ندارد.
شاید نتانیاهو تنها کسی است که به امید شکست لپید و برگزاری انتخاباتی دیگر است، زیرا در غیر این صورت باید بر صندلی اپوزیسیون تکیه زند.
در صورت عدم موفقیت لپید در مهلت ۲۸ روزه نتانیاهو به صورت خودکار ریاست دولت انتقالی را تا زمان برگزاری انتخابات بعدی بر عهده خواهد گرفت.
نتانیاهو مواضعی دست راستی و جنگ‌طلبانه دارد و هرچند ۱۵ سال است که توانسته در قدرت باقی بماند اما اکنون تبدیل به شخصیتی شده که فضای سیاسی اسرائیل را به شدت دو قطبی کرده است.
او همچنین با اتهام فساد روبرو است و ماندن در قدرت برایش حیاتی است.
تاثیر بر اقتصاد
بدون یک دولت در حال کار، اسرائیل نمی‌تواند بودجه را تصویب کند. آخرین باری که در اسرائیل بودجه تصویب شده به ماه مارس سال ۲۰۱۸ باز می‌گردد، سال گذشته بودجه تصویب نشد.
چنین وضعیتی محیط اقتصادی را از نظر اقتصاد کلان بی‌ثبات می‌کند.
اسرائیل در زمینه واکسیناسیون کرونا کشور پیشتاز جهان بوده و بر اساس تخمین یک موسسه مشاور اقتصادی در لندن قرار است « بهبود سریع اقتصادی» را شاهد خواهد بود. هرچند سهم اسرائیلی‌ها از واکسن به مراتب بیشتر از فلسطینیانی است که تحت اشغال دولت اسرائیل زندگی می‌کنند.
«سرمایه‌گذاری کارآفرینی» در اسرائیل شکوفا بوده است. استارت‌آپ‌های اسرائیلی در حوزه تکنولوژی رکورد ۵ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار جذب سرمایه را در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۱ رد کردند. اگر وضعیت به همین شکل پیش رود، استارت‌آپ‌های اسرائیلی می‌توانند انتظار ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری را تا پایان امسال داشته باشند. در بیش از دو سال گذشته بدون دولت، استارت‌آپ ها موفق عمل کرده‌اند اما در دراز مدت پیش بینی وضعیت دشوار است.
در همین زمینه: