جو بایدن در دوران شدت‌گرفتن تنش‌ها بین ایران و ایالات متحده به کاخ سفید وارد شد. از یک سو، جمهوری اسلامی به توسعه برنامه هسته‌ای و افزایش غنی‌سازی دست زد و از سوی دیگر، دولت دونالد ترامپ در هفته‌های آخر تحریم‌های بیشتری علیه تهران وضع کرد و تسلیحات نظامی پیشرفته‌اش را به منطقه خلیج فارس فرستاد.

دولت بایدن اعلام کرده که به دنبال مذاکره است و در صورت بازگشت ایران به محدودیت‌های «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) به این توافق هسته‌ای بازخواهد گشت. جمهوری اسلامی می‌گوید دولت ترامپ به صورت یکجانبه از توافق خارج شد و حالا واشنگتن باید برای نشان دادن حسن نیت به آن بازگردد و تحریم‌ها را بردارد. دولت بایدن حتی پیشنهاد محمدجواد ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی برای بازگشت پله‌پله به برجام با نظارت اروپایی‌ها را هنوز نپذیرفته است. مسأله دیگر گفت‌و‌گو بر سر برنامه موشکی جمهوری اسلامی است که جمهوری اسلامی آن را قویاً رد می‌کند.

در این میان، اکثریت پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی «زمانه» درباره آینده رابطه تهران و واشنگتن می‌گویند که موافق برقراری رابطه بین ایران و آمریکا هستند. بیشتر آنها خواهان بازگشت فوری ایران به برجام هستند.

نظرسنجی زمانه با عنوان «دولت بایدن و آینده رابطه با جمهوری اسلامی – شما چه فکر می‌کنید؟» از پنجم تا دهم بهمن‌ماه در میان اعضای پنل نظرسنجی زمانه و دیگر مخاطبان برگزار شد. ۴۴۳ تن به پرسش‌های این نظرسنجی به طور کامل پاسخ دادند که بیش از ۷۰ درصد آنها در داخل ایران و سایرین خارج از ایران سکونت دارند.

به عنوان سوال اول و برای یافتن جهت‌گیری سیاسی شرکت‌کنندگان در نظرسنجی از آنها پرسیدیم که ترجیحشان برای ریاست‌جمهوری آمریکا چه کسی بوده است. نظرسنجی اخیر به ما نشان داد که در میان مخاطبان ساکن ایران در مقایسه با مخاطبان خارج از کشور طرفداری از دونالد ترامپ به مراتب بیشتر بوده است.

همچنین نسبت بالای ۵۳ درصد از کل شرکت‌کنندگان با فشار حداکثری موافق هستند. این درصد به میزان قابل توجهی بالاتر از درصد مخاطبانی است که طرفدار ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ بوده اند. در عین حال ۴۰,۵ درصد پاسخ‌دهندگان با سیاست فشار حداکثری مخالفند و ۶,۵ درصد در این باره نظری ندارند.

باز هم در میان مخاطبان داخل ایران درصد موافقان فشار حداکثری بیشتر از مخاطبان خارج از کشور است. ۵۶ درصد گروه اول در برابر ۴۵,۵ درصد گروه دوم با این سیاست موافقت اعلام کردند.

زمانه در نظرسنجی گذشته خود درباره انتخابات آمریکا نیز به نتیجه‌ای مشابه و نزدیک دست یافته بود.

با وجود طرفداری بیشتر از نامزد جمهوری‌خواهان در انتخابات آمریکا، اکثریت مطلق پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی زمانه خواستار برقراری رابطه ایران و آمریکا هستند. درصد کسانی که مایل یا مخالف رابطه ایران و آمریکا هستند در میان پاسخ‌دهندگان داخل و خارج تفاوت معناداری ندارد و این تفاوت کمتر از درصد خطای نظرسنجی است.

همچنین در پاسخ به یکی از سوالات این نظرسنجی، ۵۱ درصد شرکت‌کنندگان گفتند که جمهوری اسلامی در تنش میان ایران و آمریکا مقصر است. ۴۱ درصد از این افراد همزمان ایالات متحده را نیز مقصر می‌دانند. نمودار زیر گویای نظر همه شرکت‌کنندگان در نظرسنجی درباره مقصران تنش میان ایران و آمریکا است.

از مخاطبان نظرسنجی پرسیدیم که با توجه به ریاست‌جمهوری بایدن، ایران باید چه سیاست هسته‌ای را پی بگیرد. نزدیک به نیمی از شرکت‌کنندگان پاسخ دادند که ایران باید به محدودیت‌های ملزم شده از سوی برجام بازگردد. ۲۴ درصد بر این باورند که ایران باید اول منتظر لغو تحریم‌ها بماند. تنها ۷ درصد می‌خواهند که ایران در مورد برنامه هسته‌ای خودش کوتاه نیاید و نسبت قابل توجه ۲۲ درصد از کل پاسخ‌دهندگان گفتند که در این باره نظری ندارند.

درصد بالای کسانی که در مورد اقدام ایران در این شرایط نظری ندارند شاید نشان از این داشته باشد که نسبت بالایی از افراد هیچ خواسته، مطالبه‌، یا انتظاری از نظام جمهوری اسلامی ندارند. نظرسنجی زمانه درباره انتخابات آمریکا که حدود دو ماه پیش برگزار شد به شکلی آشکار نشان داده بود که بسیاری از پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی خواستار سرنگونی نظام هستند.

تعداد زیادی از شرکت‌کنندگان که درباره سیاست‌ هسته‌ای ایران نظری نداشتند، درباره موضع آمریکا نسبت به ایران صاحب نظر بودند.

از کل شرکت‌کنندگان در نظرسنجی، نزدیک به یک سوم (۳۰ درصد) بر این باورند که آمریکا باید تحریم‌ها را نگه ‌دارد و فعلا از مذاکره با ایران صرف نظر کند. نزدیک به نیمی از افرادی که این گزینه را انتخاب کردند پیشتر گفته بودند که ایران باید در این شرایط به برجام و محدودیت‌های ناشی از آن در برنامه هسته‌ای بازگردد و ۸,۵ درصد از آنها خواسته بودند که ایران در مورد برنامه هسته‌ای خود کوتاه نیاید.

نظرات این گروه از مخاطبان که از یک طرف خواهان عدم مذاکره از سوی آمریکا و از طرف دیگر خواهان پایبندی ایران هستند، نشان می‌دهد که گروهی از ایرانیان مستقل از آنکه چه کسی رئیس‌جمهوری آمریکا شود خواستار ادامه فشار حداکثری، عدم مذاکره از طرف آمریکا و محدود شدن فعالیت‌های نظامی و منطقه‌ای جمهوری هستند.

اما در پاسخ به این سوال که آمریکا باید چه سیاستی در قبال ایران پی بگیرد، جز آن گروه ۳۰ درصدی که خواهان عدم مذاکره و نگه‌داشتن تحریم‌ها از سوی آمریکا شده اند، ۲۳,۵ درصد نیز خواهان بازگشت سریع آمریکا به برجام و لغو تحریم‌ها هستند.

نزدیک به ۴۰ درصد مخاطبان نیز گفته اند که باید مذاکرات جدیدی انجام شود. حدود نیمی از آنها از آمریکا می‌خواهند که تحریم‌ها را لغو و مذاکرات را آغاز کند، و نیمی دیگر خواهان حفظ تحریم‌ها و شروع مذاکرات تازه هستند.

تصویری از نظرات کل پاسخ‌دهندگان به این سوال را در نمودار زیر می‌بینید.

یادآوری می‌کنیم که ۵۳ درصد پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی اخیر موافق فشار حداکثری هستند. برای یافتن مختصات نظرات موافقان فشار حداکثری پاسخ‌های آنها به سایر سوالات را مرور کردیم. ترکیب پاسخ‌های آنها به دو سوال بالا برای ما جالب توجه بود.

در میان موافقان فشار حداکثری،  حدود نیمی از آنها می‌خواهند که ایران به محدودیت‌های ناشی از برجام بازگردد. اما از طرف دیگر درصد قابل توجهی از موافقان فشار حداکثری (۵۵ درصد) گفته اند که آمریکا باید تحریم‌ها را نگه دارد و فعلا مذاکره نکند. در واقع آمارهای این نظرسنجی نشان می‌دهد که ۲۵ درصد مخاطبانی که موافق فشار حداکثری هستند از یک طرف خواهان بازگشت ایران به برجام و از طرف دیگر خواهان نگه‌داشته شدن تحریم‌ها و عدم مذاکره از سوی آمریکا هستند.

پاسخ موافقان فشار حداکثری به دو سوال شش و هفت را در زیر می‌بینید.

یکی از دلایل ترامپ برای خروج از برجام برنامه موشکی ایران بود. بایدن هم در این باره گفته است که مذاکرات موشکی بخشی از گفت‌و‌گوهای جامع دو طرف در آینده خواهد بود.

در میان مخاطبان مشارکت‌کننده در نظرسنجی زمانه، ۶۱ درصد از تهران می‌خواهند که برنامه موشکی را محدود کند و ۲۲ درصد حکومت را به مذاکره نکردن بر سر این برنامه تشویق کرده اند.

بایدن در روزهای نخستین ریاست‌جمهوری خود برخی از دستورهای ترامپ رو لغو کرد. یکی از این دستورها در ارتباط با ایرانیان بود؛ از جمله لغو منع سفر ایرانیان.

هرچند شمار قابل توجهی خود را حامی ترامپ یا فشار حداکثری معرفی می‌کنند، اکثریت لغو منع سفر ایرانیان به آمریکا را درست می‌دانند. اما اختلاف قابل توجی بین خارج‌نشین‌ها و ساکنان داخل ایران در این مورد وجود دارد.

۸۱ درصد از ساکنان خارج در برابر ۵۵ درصد از ساکنان داخل موافق لغو این ممنوعیت بودند. این نتیجه شگفت‌آور نیست زیرا به نظر می‌رسد این موضوع بیشتر بر کسانی موثر باشد که خارج ایران، به ویژه در ایالات متحده زندگی می‌کنند.

نظرسنجی‌های آینده

پنل نظرسنجی زمانه هم‌زمان با روز جهانی آزادی مطبوعات سال گذشته (سوم مه) راه‌اندازی شد. زمانه تاکنون ۲۳ نظرسنجی برگزار کرده است.

رساندن صدای شما بدون کم‌و‌کاست در مورد مسئله‌های اساسی کشور وظیفه ماست و پنل نظرسنجی زمانه در همین راستا راه‌اندازی شده است. به همین دلیل از شما خواهش می‌کنیم که برای شرکت در نظرسنجی‌های آینده و نیز برای پیشنهاد موضوعات مورد نظرتان برای نظرسنجی در پنل ما عضو شوید. برای عضویت در پنل کافی است به چند سوال در این لینک پاسخ دهید. اطلاعات شما به صورت امن و ناشناس ذخیره خواهند شد و در اختیار هیچ طرف دیگری قرار نخواهد گرفت. پس از عضویت در پنل، در هر نظرسنجی ایمیلی با لینک آن برای شما فرستاده خواهد شد. توضیحات بیشتر در: به پنل نظرسنجی “زمانه” بپیوندید

برای ارتباط با پنل نظرسنجی از ایمیل روبرو استفاده کنید: [email protected]

در همین زمینه:

https://www.radiozamaneh.com/574548