رئیس کل بانک مرکزی ایران از واریز پیش‌پرداخت مربوط به خرید ۱۶,۸ میلیون دوز واکسن کرونا از طریق سازوکار کوواکس با همکاری دو بانک ایرانی و سه بانک اروپایی خبر داد.
عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ایران سه‌شنبه ۱۶ دی در صفحه اینستاگرام خود نوشت:
«بر اساس توافقات وزارت بهداشت و درمان کشورمان، برای دریافت تعداد ۱۶,۸ میلیون دوز واکسن کوواکس، پیش‌پرداخت توافقی برای خرید واکسن مورد نظر با تلاش همکارانم در امور بین‌الملل و با وجود موانع ایذایی ناشی از تحریم آمریکا با همکاری دو بانک ایرانی و سه بانک اروپایی در اولین روز بعد از تعطیلات ژانویه، به حساب کارگزار سازمان بهداشت جهانی واریز شد.»
سازمان بهداشت جهانی سازوکار «کوواکس» را برای توزیع عادلانه واکسن کرونا راه‌اندازی کرده است تا کشورهای مختلف بتوانند با عضویت در آن و پیش‌پرداخت بخشی از هزینه‌ها وارد فهرست خریداران شوند.
همتی افزود:
«مبالغ بسیار بیشتری نیز برای خرید واکسن کرونا تخصیص داده‌ایم که در صورت تأیید مسئولین وزارت بهداشت، تأمین ارز خواهد شد.»
رئیس بانک مرکزی اظهار امیدواری کرد که دریافت و بهره‌برداری از واکسن‌های خریداری‌شده و «به‌خصوص واکسن‌های تولیدی در داخل کشور» هر چه سریع‌تر صورت گیرد.
مسیرهای خرید واکسن کرونا
عبدالناصر همتی ۶ دی گفته بود که ایران در حال یافتن راه بانکی مناسب برای فرستادن ۲۰۰ میلیون یورو معادل ۲۴۴ میلیون دلار برای خریداری ۱۶,۸ میلیون دوز واکسن به حساب کارگزار سازمان بهداشت جهانی است و ایران و کارگزار سازمان بهداشت جهانی از آمریکا برای این معامله مجوز لازم را گرفته‌اند، اما به دلیل تجربه بد ایران با نظام بانکی جهانی، ایران باید راهی پیدا کند که در راه انتقال پول توسط بانک‌ها مسدود نشود.
به‌گفته همتی قرار بود از طریق بانک‌های کره جنوبی اقدام شود اما به‌دلیل این‌که بخشی از مسیر انتقال پول از طریق بانک آمریکایی جی‌پی‌مورگان بود ایران ناچار به یافتن مسیری دیگر شد. او اما درباره مسیر دیگر توضیح دقیقی نداد و گفت:
«مسیر شامل یک بانک ترکیه‌ای، یک بانک اروپایی و بانک دیگر یکی از شعب بانک‌های فعال ایران در امور بین‌الملل است که توانسته از اوفک مجوز بگیرد.»
محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهوری ایران روز پنج‌شنبه هفته گذشته ۱۱ دی خرید بیش از ۲۰ میلیون دوز واکسن خارجی را تأیید کرد و گفت ۱۶ میلیون و ۵۰۰ هزار دوز واکسن از کواکس و حدود چهار میلیون دوز واکسن نیز از چین خریداری خواهد شد.
رضا اردکانیان، وزیر نیرو جمهوری اسلامی دو روز قبل از آن، سه‌شنبه ۹ دی، در سفر خود به بغداد اعلام کرد که در پی رایزنی‌هایش با مقام‌های عراقی قرار است که از منبع بدهی‌های عراق به ایران واکسن کرونا خریداری شود و پول در نهایت به حساب شرکت‌های داروسازی در اروپا واریز می‌شود.
مشکل لایحه‌های باقی‌مانده FATF
به‌جز رئیس بانک مرکزی دیگر مقام‌های ایران از جمله حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی نیز پیش از این گفته بودند که در خرید واکسن کرونا از خارج با مشکل پرداخت هزینه آن مواجه شده‌اند.
مقام‌های آمریکایی اما بارها اعلام کرده‌اند که واشنگتن به هیچ وجه کالاهای دارویی و بهداشتی را تحریم نکرده است و دلیل اصلی ناتوانی ایران در تهیه این کالاها، پرهیز ایران از امضای توافق‌نامه کارگروه ویژه اقدام مالی (FATF) است.
علی مطهری، نایب‌رئیس پیشین مجلس شورای اسلامی نیز ۲ دی‌ماه گفته بود جمهوری اسلامی به دلیل قرار داشتن در فهرست سیاه کارگروه ویژه اقدام مالی نتوانسته است ۵۰ میلیون دلار هزینه واکسن کرونا را پرداخت کند و این باعث باطل شدن سهمیه ایران از این واکسن در سازمان جهانی بهداشت شده است.
صادق لاریجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در واکنش به سخنان مطهری گفته بود خرید واکسن کرونا را به لوایح FATF ربط ندهید.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی به‌تازگی با درخواست حسن روحانی برای بررسی دوباره دو لایحه باقی‌مانده از لوایح FATF موافقت کرده است. دو لایحه باقی‌مانده، لایحه مبارزه با جرائم سازمان‌یافته فراملی (پالرمو) و الحاق به کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم (CFT) است که هم‌اکنون در مجمع تشخیص مصلحت در حال بررسی است.
مخالفان خرید واکسن خارجی
انجمن ایمونولوژی و آلرژی ایران شنبه ۱۳ دی در بیانیه‌ای هشدار داده بود که هر گونه تأخیر در خرید واکسن کرونا «خسارت‌های جبران‌ناپذیر» به کشور وارد می‌کند.
با این حال خرید واکسن کرونا از خارج مخالفانی نیز در جمهوری اسلامی به‌ویژه در میان مسئولان سپاه پاسداران داشت. سردار محمدرضا نقدی، معاون هماهنگ‌کننده سپاه پاسداران که اعضای سپاه و بسیج را ترغیب کرده بود از واکسن‌های خارجی استفاده نکنند، شرکت‌های خارجی تولیدکننده واکسن را به توطئه برای کاهش جمعیت جهان متهم کرد و گفت شرکت‌های تولیدکننده واکسن کرونا خود این ویروس را «دست‌کاری و آلوده کرده‌اند» و نباید به آن‌ها اعتماد کرد.
جواد لاریجانی، رئیس پیشین ستاد حقوق بشر قوه قضائیه ایران نیز درباره خرید واکسن کرونا، به‌ویژه واکسن‌های تولیدی در آمریکا گفته بود:
«این مسأله، یکی از برنامه‌های اتاق فرماندهی آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران است. تلقین می‌کنند که واکسن غیرآمریکایی نزنید، واکسن بخرید و حتماً هم واکسن فایزر یا مدرنا باشد درحالی که باید بابت خرید آن دلار بپردازیم و چون آمریکایی‌ها قبول نمی‌کنند پس می‌گویند باید زانو بزنیم و کرنش کنیم تا به ما چند تا واکسن عرضه کنند.»
همچنین ۱۱ دی‌ماه تجمعی در مقابل وزارت بهداشت علیه «هرگونه واکسن کرونا» برگزار شد. تجمع‌کنندگان سازمان بهداشت جهانی را نهاد «آمریکایی – صهیونیستی» خواندند و خواستار خروج آن از «نظام تصمیم‌گیری کشور» شدند.
بر روی یکی از پلاکاردهای تجمع‌کنندگان نوشته شده بود:
«نه به واکسن خارجی، نه به واکسن داخلی، ما واکسن “داروی امام کاظم” داریم.»
وزارت بهداشت جمهوری اسلامی در آخرین آمار رسمی از کرونا در کشور که ظهر سه‌شنبه ۱۶ دی منتشر شد آمار فوتی‌های کرونا را دو رقمی اعلام کرد. براساس این آمار در ۲۴ ساعت گذشته ۹۸ بیمار کووید-۱۹ جان خود را از دست داده و ۶ هزار و ۱۱۳ نفر دیگر به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند. همچنین شمارجان‌باختگان به ۵۵ هزار و ۷۴۸ نفر و مجموع مبتلایان به یک میلیون و ۲۵۵ هزار و ۶۲۰ نفر افزایش یافته است.
به تأیید مقام‌های رسمی ایران، ارقام واقعی تعداد بیماران و جان‌باختگان حداقل تا سه برابر این آمارها برآورد می‌شوند.
بیشتر بخوانید: