کرونا در مناطق نفتی بویژه در جنوب، بیداد میکند. گزارشها و تصاویر از وضعیت وخیم بهداشتی در محیط کار کارگران از نبود آب آشامیدنی سالم گرفته تا کمبود ماسک، آلودگی غذاخوریها، سرویسهای حمل و نقل و استراحتگاهها خبر میدهند. اعتراض کارگران به شرایط کار و عدم رعایت پروتکلهای بهداشتی به چند اعتصاب انجامیده ولی نماینده کنگان و عسلویه در مجلس مدعی است در پارس جنوبی و عسلویه در زمینه کرونا و بیماران کرونایی مشکلی وجود ندارد، پیمانکاران پروتکلهای بهداشتی را رعایت میکنند و «همه چیز تحت کنترل است».
وضعیت در مراکز نفتی بحرانی است
دامنه شیوع کرونا گسترش یافته، مدام بر تعداد مبتلایان افزوده میشود و آمار رسمی فوتشدگان از ۴۰۰ نفر در روز تجاوز کرده است، اما در بسیاری از محیطهای کاری در صنعت نفت از رعایت پروتکلهای بهداشتی و تجهیزات پیشگیری از گسترش بیماری خبری نیست. بهویژه کارگران پیمانی از کمترین امکانات برخوردارند و در معرض خطر ابتلاء قرار دارند. بخشنامههای کرونایی را بسیاری از پیمانکاران و مدیران نادیده گرفتهاند.
در منطقه ویژه اقتصادی پارس، پیمانکاران بر خلاف پروتکلها از اجرای یک هفته کار، یک هفته استراحت برای کارگران پیمانی خودداری کردهاند و کارگران پیمانی را سه هفته متوالی به کار وامیدارند. وضعیت غیربهداشتی خوابگاهها و استراحتگاههای کارگران مراکز نفت و پتروشیمی نیز بارها مورد اعتراض کارگران قرار گرفته است.
تصاویری که از پالایشگاه بندرعباس در رسانههای اجتماعی منتشر شده کارگران را در صف طویل غذا، در سرویس حمل و نقل نشان میدهد که به طور متراکم ایستادهاند. هیچ اقدامی برای فاصلهگذاری فیزیکی میان کارگران انجام نشده و از تجهیزات پیشگیری از بیماری نیز خبری نیست.
یکی از کارگران پتروشیمی، درباره وضعیت کار در منطقه ویژه پارس نوشته است:
«با وجود بخشنامه کرونایی سازمان منطقه ویژه پارس برای برقراری یک هفته کار، یک هفته استراحت، پتروشیمیها و فازها در عسلویه و کنگان از عمل به این بخشنامه خودداری کرده و همچنان نیروهای خود را ناگزیر به دو هفته کار یک هفته استراحت برای رسمیها و ۲۳ روز کار، هفت روز استراحت برای پیمانکاریها میکنند. مهمتر این که هیچگونه تجهیزات پیشگیری از گسترش این بیماری مهلک در میان کارگران وجود ندارد. محل استراحت کارگران تنگ و تراکم بالایی دارد. خوابگاهها کثیف، غیر استاندارد و حتی در شرایط عادی نیز بیماریزا هستند».
گزارشهایی که پیش از این از پارس جنوبی منتشر شده حاکی است شدت آلودگی به کرونا به حدی است که کارگران ساکن خوابگاهها، از رفتن به مرخصی صرف نظر میکنند زیرا نگراناند خانوادهشان را مبتلا کنند.
خبرگزاری کار ایران (ایلنا) سهشنبه ۱۳ آبان به نقل از کارگران پیمانکاری پارس جنوبی نوشت:
«بخش ایمنی و بهداشت نفت، دستورالعملهایی را به کارفرمایان میدهد و نظارتهایی صورت میگیرد ولی برخی کارفرمایان پیمانکاری، هشدارها را چندان جدی نمیگیرند. برای نمونه اخیراً گفتهاند باید تانکرهای آب از سطح کارگاهها جمعآوری شود و به کارگران آب معدنی داده شود؛ تانکرها جمعآوری شده اما آب معدنی روزانه به کارگران نمیدهند. برای ۱۴ روز کار، فقط ۷ یا ۸ عدد ماسک رایگان به کارگران میدهند؛ ضدعفونیکننده و الکل هم به میزان مناسب به کارگران داده نمیشود. حتی کانکسهای استراحت و کارگاهها نیز به طور مرتب ضدعفونی نمیشوند».
کارگران پیمانی درباره خوابگاهها گفتهاند:
«زندگی در سوئیتهای اشتراکی، کارکردن در کارگاههای فشرده و فضاهای نزدیک به هم و حتی استفاده مدام از سرویس بهداشتیهای مشترک و کم امکانات در محیطهای پیمانکاری، اضطرابآور است؛ ما کارگران قبل از خودمان، نگران خانوادههایمان هستیم؛ ما بدون تست و آزمایش، هر دو هفته خانه میرویم و سوغاتیمان برای فرزندانمان میتواند کرونا باشد».
نماینده عسلویه در مجلس؛ به مثابه سخنگوی پیمانکاران نفتی
شیخ موسی احمدی، نماینده دیّر، کنگان، جم و عسلویه در مجلس یازدهم اما که نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس نیز هست خیالش از بابت رعایت پروتکلهای بهداشتی آسوده است. او روز سهشنبه ۱۳ آبان در گفتوگو با خبرگزاری کار ایران (ایلنا) اطمینان داده که «مشکل حادی در پارس جنوبی و عسلویه وجود ندارد» و «همه چیز تحت کنترل است».
او انگار که سخنگوی پیمانکاران نفتی باشد، از وجود کارگران مبتلا به کرونا و فوتیهای احتمالی اظهار بیاطلاعی کرد و افزود:
«آمار دقیق ندارم اما میدانم به محض اینکه برداشت میشود یک کارگر احتمال دارد به کرونا مبتلا شده باشد، سریعاً پیمانکار به کارگر مرخصی میدهد که خانه برود و خود را قرنطینه کند. بسیاری از کمپهای کارگری نیز تعطیل شدهاند یا اینکه محیطهای خود را براساس پروتکلهای بهداشتی و رعایت فاصلهگذاری، تغییر دادهاند… بازهم تاکید میکنم گزارش نگرانکنندهای از وضعیت منطقه نداریم و همه چیز تحت کنترل است.»
اعتراض گسترش مییابد
برخلاف گفتههای نماینده مجلس، کارگران مراکز نفت و پتروشیمی در وضعیت دشواری قرار دارند. آنها که در اعتراض به شرایط کار و میزان دستمزدشان در مرداد اعتصاب یک ماههای را سازمان دادند، دوباره در مهر و آبان در چند مرکز، اعتصاب را از سر گرفتهاند.
موج جدید اعتصاب و اعتراض نتیجه عدم تحقق خواستهای کارگران و تنزل بیشتر سطح معیشت آنها در اثر تشدید بحران اقتصادی، گسترش کرونا و افزایش ابتلا به کووید-۱۹ در میان کارگران است.
کارگران پالایشگاه گاز پارسیان (شرکت پتروپالایش) سهشنبه ۲۹ مهر، چهارمین روز اعتصاب خود را پشت سر گذاشتند. همان روز گروهی از کارکنان وزارت نفت به نمایندگی از ۳۴ هزار تن کارکنان قرارداد موقت صنعت نفت در تهران مقابل مجلس تجمع کردند.
۲ هزار کارگر پیمانی عسلویه با انتشار دو نامه سرگشاده هشدار دادهاند در صورت عدم رسیدگی به خواستهایشان دست به اعتصاب میزنند. کارگران پتروشیمی رازی و نیروگاه سیکل ترکیبی آبادان هم در روزهای گذشته اعتصابهایی را سازمان دادهاند.
کارگران حجمی بخش خدمات رستوران در شرکت نفت فلات قاره خارک، کارکنان حراست شرکت نفت و گاز غرب شامل نفت شهر، تنگ بیجار، و چشمه خوش نیز به نوع قراداد و دستمزد و وضعیت شغلی خود معترضند. کارگران اقماری مجتمع گازی پارس جنوبی هم هشدار دادهاند عدم اجرای پروتکلهای کرونایی توسط کارفرما سبب شده هر روز بر تعداد کارگران مبتلا به کرونا افزوده شود.
روز سهشنبه ۱۳ آبان خبر دیگری درباره وضعیت نابسامان کارگران در مناطق نفتی و جو اعتراضی میان کارگران منتشر شد. «پیام سندیکا» خبرنامه سندیکای کارگران فلزکار مکانیک نوشت پیمانکاری به نام آقای پایدار در پتروشیمی صدف عسلویه حقوق کارگران را به جای یک ماه برای ۲۵ روز پرداخت کرده است. خوابگاهها در این شرکت وضعیت اسفباری دارند، وضعیت غذا غیر قابل توصیف است، و سرویسهای حمل و نقل کارگران عبارتند از مینیبوسهای درب و داغان و از رده خارج شده.
شرکت سپاسد زیر مجموعه قرارگاه خاتم الانبیا و شرکت فراب که پیمانکاران پروژه نیروگاه سیکل ترکیبی پارس جنوبی (بیدخون) هستند از پرداخت حقوقی که به کارگران وعده داده بودند، سرباز زدهاند.
اول آبان خبر اعتصاب کارگران پایپینگ و جوشکاری نفت در شرکتهای پتروپالایش فازهای ۱۳ و ۱۴ و بندر صادراتی تمبک منتشر شد. بنا بر خبر، کارگران از یک هفته قبل دست به اعتصاب زده و محل کارشان را ترک کردهاند. علت اعتصاب، سطح پایین دستمزدها، عملی نشدن وعدهها و عدم اجرای پروتکلهای سازمان بهداشت جهانی کار در مقابله با کرونا است.
کارگران پس از گذشت یک هفته از اعتصاب نوشتند:
«پیمانکاران دوباره سراسیمه از ترس گسترش اعتراض به وعده و وعید جلو آمده و کارگران را به خاتمه اعتصاب فراخواندهاند. اما ما کارگران دیگر به این وعدهها اعتمادی نداریم و اعتصاب ادامه دارد. بدین ترتیب ما نفتگران با اعتراضاتمان در عسلویه، در پارس جنوبی و پتروپالایش کنگان، در پتروشیمیهای رازی و دهلران، در پالایشگاه پارسیان لامرد و… دور جدیدی از اعتراضاتمان را آغاز کرده و شمارمان هزاران نفر میشود».
کارگران اعتصابی در ارتباط با فضای امنیتی مراکز نفتی و بایکوت خبری اعتراضات کارگری نوشتند:
«پیمانکاران در همدستی با حراست طی سالهای سال در مراکز نفتی فضای امنیتی شدیدی ایجاد کرده و تلاش میکنند جلوی انعکاس اخبار هر اعتراضی را بگیرند. ما با اعتصاب و با اعتراضمان حصارهایی که برایمان گذاشته شده است را شکستهایم.
در همین زمینه:
همچین خوب عظما را در سایتش بستم به فحش خوب کردم اما تنهایی انگار این کرونا یک چیز هم ثابت کرد انگار سالهاست تنها بودم و دنیا هم همچون گرگ گشنه بوده نرم نرم داریم میرسیم به خونه های ۲۰ متری جالبه اندر فواید اختلاف طبقاطی در ایران حاکمیت ج.ا باری اینهم اندر اثرات کرونا اون نماینده عقب افتاده هم که الان دنبال خانم * چه میفهمه کارگر چیه
**** / 03 November 2020