براساس آمار سازمان توسعه تجارت ایران میزان مبادلات تجاری ایران با کشورهای همسایه و اطراف بیش از همه با عراق، امارات و عمان بوده است و عربستان سعودی و بحرین کمترین مبادلات تجاری با ایران را داشته‌اند.
فرزاد پیلتن، مدیرکل دفتر عربی و آفریقایی سازمان توسعه تجارت ایران دوشنبه ۲۸ مهر میزان مبادلات تجاری ایران با کشورهای همسایه و اطراف در شش ماهه نخست سال جاری را اعلام کرد.
بر این اساس، از مجموع کل صادرات ایران ۸ میلیارد و ۱۶ میلیون دلار به ۱۵ کشور همسایه و اطراف صورت گرفته است که در میان این گروه از کشورها عراق و امارات متحده عربی در رتبه اول و دوم و کشورهای عمان و کویت و قطر پس از افغانستان، ترکیه، پاکستان، روسیه و آذربایجان در رتبه‌های هشتم تا دهم و بحرین و عربستان سعودی با صادرات سه و صفر میلیون دلاری پس از کشورهای قزاقستان و ترکمنستان در رتبه‌های ۱۴ و ۱۵ قرار گرفته‌اند.
صادرات ایران به عراق ۲۹۷۱ میلیون دلار و به امارات ۱۹۳۳ میلیون دلار بوده است در حالی‌که بحرین و عربستان سعودی با صادرات سه و صفر میلیون دلاری پس از کشورهای قزاقستان و ترکمنستان در رتبه‌های ۱۴ و ۱۵ قرار گرفته‌اند.
میزان واردات ایران در شش ماهه نخست سال ۱۶ میلیارد و ۷۸۳ میلیون دلار و واردات از ۱۵ کشور همسایه و اطراف ایران معادل ۷ میلیارد و ۳۵۲ میلیون دلار بوده است. امارات متحده عربی با سه میلیارد و ۹۶۱ میلیون دلار در جایگاه نخست کشورهای همسایه و اطراف قرار دارد. عمان پس از ترکیه و روسیه در رتبه چهارم است. بحرین و عربستان نیز به ترتیب با ۰,۱ و صفر میلیون دلار واردات، پس از افغانستان در رتبه‌های چهاردهم و پانزدهم مبادی وارداتی کشور قرار داشته‌اند.
مبادلات تجاری ایران با چین، چه در زمینه صادرات و چه واردات بیشتر از همه کشورهاست. فرزاد پیلتن از میزان تجرات ایران با چین آماری ارائه نکرد اما بر اساس آمار شهریورماه گمرک ایران و معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی، ارزش صادرات کالای بدون نفت خام ایران در ۵ ماهه نخست ۱۳۹۹ به چین حدود سه میلیارد دلار و میزان واردات ایران از چین در این مدت حدود ۳,۵ میلیارد دلار بود.
به‌گفته فرزاد پیلتن سازمان توسعه تجارت ایران در رویکردی جدید و «با توجه به شرایط بین‌المللی و البته متغیرهای اقتصادی و تجاری، توسعه روابط تجاری با کشورهای همسایه از جمله کشورهای عربی حوزه خلیج فارس را در دستور کار خود قرار داده است».
در یک دهه گذشته روابط ایران و عربستان سعودی به‌شدت تیره شده است. حمله به سفارت عربستان سعودی در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد در دی ماه ۱۳۹۴ نقطه اوج این تیرگی بود. پس از این رویداد بود که عربستان سعودی اعلام کرد روابط دیپلماتیک و تجاری خود با ایران را قطع می‌کند.
پیلتن تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی، نوسانات در روابط سیاسی با برخی از این کشورها مانند عربستان سعودی و وجود نا آرامی‌ها در برخی کشورها مانند عراق و یمن، شیوع ویروس کرونا و تعطیلی چند ماهه روابط تجاری با کشورهای همسایه را از جمله عوامل منفی در تجارت ایران با این کشورها دانست.
ایران از زمان خروج آمریکا از توافق هسته‌ای و بازگشت دوباره تحریم‌ها برای فروش نفت و انتقال پول با مشکل روبه‌رو است. کشورهای اروپایی وعده کرده بودند که با ایجاد ساز و کار انتقال پول مانع توقف روابط تجاری ایران شوند. این وعده اما نتوانست مشکل تهران برای صادارت نفت و انتقال منابع مالی به داخل را رفع کند.
بیشتر بخوانید: