مجتبا یوسفی‌پور – از این هفته نمایش عمومی فیلم «هابیت: یک سفر غیرمنتظره» تازه‌ترین ساخته پیتر جکسون، فیلمساز نیوزلندی به شکل گسترده در سینماهای بیش از ۴۰ کشور دنیا آغاز می‌شود. در اکران این هفته می‌پردازیم به معرفی این فیلم.
«هابیت: یک سفر غیرمنتظره» اولین قسمت از یک سه‌گانه تازه است و پیش‌درآمدی بر مجموعه فیلم‌های «ارباب حلقه‌ها»، ساخته پیتر جکسون محسوب می‌شود. این مجموعه از فیلم‌ها تاکنون بسیار موفق بوده و با اقبال مواجه شده است.
در «هابیت: یک سفر غیر منتظره» بار دیگر با برخی از شخصیت‌های آشنای مجموعه فیلم‌های «ارباب حلقه‌ها» راهی سفری پرماجرا می‌شویم. سال‌ها پیش از روی دادن داستان «ارباب حلقه‌ها» گاندولف، جادوگر آشنای این مجموعه فیلم‌ها، بیلبو باگینز را ترغیب می‌کند که یک میهمانی راه بیندازد. در این مهمانی او با نشان دادن یک نقشه برای یافتن در مخفی کوهستان تنهایی، بیلبو و سیزده کوتوله دیگر را برای یافتن گنجینه‌ای دزدیده و پنهان شده در آن به نبرد با اژدهای نگهبان این گنجینه می‌فرستد.
سه‌گانه «هابیت» که قرار است در سه سال پیاپی، به نمایش درآید همچون مجموعه فیلم‌های «ارباب حلقه‌ها» بر اساس رمان «هابیت» دیگر رمان مشهور از جی آر آر تالکین نویسنده انگلیسی ساخته شده است. این کتاب نخستین‌بار در سال ۱۹۳۷ میلادی یعنی نزدیک به حدود دو دهه پیش از انتشار مجموعه کتاب‌های «ارباب حلقه‌ها» منتشر شد و مورد استقبال مخاطبان و منتقدان قرار گرفت. منتقدان روزنامه و مجلات معتبری چون «تایمز» و «نیویورک پست» کتاب را ستودند و همچنین کتاب نامزد دریافت مدال کارنگی شد و جایزه بهترین کتاب نوجوانان روزنامه «نیویورک هرالد تریبون» در سال ۱۹۳۸ میلادی را هم به‌دست آورد.
پیتر جکسون، فیلمساز نیوزلندی که پس از ساخت سه‌گانه «ارباب حلقه‌ها» علاوه بر موفقیت چشمگیر در جذب تماشاگر و فروشی میلیاردی موفق شده بود در سال ۲۰۰۴ میلادی سه جایزه اسکار بهترین فیلم، بهترین فیلمنامه اقتباسی و بهترین کارگردانی را به دست آورد، در تازه‌ترین پروژه‌اش سراغ کتاب دیگری از تالکین رفته، با این امید که بتواند بار دیگر موفقیت مجموعه «ارباب حلقه‌ها» را تکرار کند. البته جکسون پیش از ساخت مجموعه فیلم‌های «ارباب حلقه‌ها» قصد داشت که این سه‌گانه را جلوی دوربین ببرد، اما در آن زمان حقوق سینمایی این کتاب در اختیار کمپانی فیلمسازی «یونایتد آرتیستز» بود و جکسون موفق نشد که با این کمپانی به توافق برسد و به ناچار به سراغ ساخت سه‌گانه «ارباب حلقه‌ها» رفت. موفقیت او در ساخت این سه‌گانه راه را برای او هموار کرد و در سال ۲۰۰۶ میلادی کمپانی فیلمسازی «متروگلدوین مایر» که مالکیت کمپانی «یونایتد آرتیستز» را خریداری کرده بود ابراز تمایل کرد که این پروژه را با همکاری جکسون به مرحله تولید برساند.
نخست قرار بود جکسون تنها مسئولیت تهیه‌کنندگی فیلم را بر عهده داشته باشد و گیلرمو دل‌تورو، کارگردان مکزیکی که برای ساختن فیلم تحسین‌شده «هزارتوی پن» شناخته می‌شود آن را کارگردانی کند. جکسون به همراه دل‌تورو و فران والش و فیلیپا بوینس، دو فیلمنامه‌نویسی که پیش‌تر در مجموعه فیلم‌های «ارباب حلقه‌ها» و فیلم «کینگ کونگ» با او همکاری کرده بودند کار بر روی فیلمنامه را آغاز کردند. نوشتن فیلمنامه اما بیشتر از آنچه برای آن مقرر شده بود به درازا کشید و به گفته گروه، بار‌ها ساختار و شکل فیلمنامه تغییر کرد. جکسون درباره چگونگی نوشتن فیلمنامه و تغییراتی که در مقایسه با کتاب در فیلمنامه اعمال شد می‌گوید: «یکی از چیزهایی که ما را در هنگام تبدیل کتاب تالکین به فیلمنامه نگران می‌کرد، سیزده کوتوله داستان هستند. چرا که شخصیت آن‌ها مهم است. در کتاب تاکلین یعنی «هابیت» به جز چند مورد استثنایی، نویسنده به شخصیت‌پردازی چندان اهمیت نداده است. البته بعضی از کوتوله‌ها در این داستان شخصیت ویژه‌ای دارند، اما بیشترشان در داستان تشخص پیدا نکرده‌اند. در اینجا ما با داستانی روبرو بودیم که قرار بود در سه فیلم گسترش یابد و هر کدام از این شخصیت‌ها نقش ویژه‌ای در داستان ما دارند. برای همین برای ما مهم بود که بتوانیم به هر کدام از آن‌ها شخصیتی ویژه ببخشیم.»
سرانجام در سال ۲۰۱۰ میلادی فیلمنامه فیلم آماده شد اما در همین زمان دل‌تورو به علت طولانی شدن پروژه از آن کناره گرفت و سرانجام قرار شد خود جکسون فیلم را کارگردانی کند. فیلمبرداری فیلم در ماه مارس ۲۰۱۱ میلادی در استودیویی در نیوزلند آغاز شد و پس از چند هفته فیلمبرداری در استودیو، صحنه‌های خارجی فیلم نیز در مناطق طبیعی نیوزلند فیلمبرداری شدند. همزمان با فیلمبرداری جکسون و گروهش در ویدئو بلاگ‌هایی گزارش‌هایی از تولید و پشت صحنه فیلم را منتشر می‌کردند. گفتنی است که قسمت اول و دوم فیلم همزمان فیلمبرداری شدند.
«هابیت» تا امروز پرهزینه‌ترین فیلمی است که با دوربین‌های دیجیتال «رد اپیک» (Red Epic) فیلمبرداری شده است. همچنین این مجموعه فیلم‌ها از نظر تکنیکی نسبت به دیگر فیلم‌های مشابه از پیشرفت‌های بسیاری برخوردار هستند. بر خلاف روش رایج در سینما، یعنی فیلمبرداری و نمایش با سرعت ۲۴ فریم در ثانیه، «هابیت» با سرعت ۴۸ فریم در ثانیه فیلمبرداری شده و قرار است به شکل ویژه، یعنی با همین سرعت نیز به نمایش درآید. به گفته سازندگان فیلم استفاده از این روش به‌ویژه در شکل سه‌بعدی باعث می‌شود که تصویر شفاف‌تر و طبیعی‌تر به نظر آید و از مشکلات تاری تصویر به‌ویژه در صحنه‌های درگیری و هنگام حرکت‌های سریع دوربین کاسته شود. همچنین صدای فیلم با آخرین تکنولوژی «دالبی اتموس» (Dolby Atmos) کار شده است که به صداگذار فیلم اجازه می‌دهد که تا ۱۲۸ صدای مختلف را بر روی فیلم قرار داده و از طریق ۶۴ بلندگو در سالن پخش کند. این سیستم پخش صدای جدید از ماه آوریل امسال معرفی شده است و «هابیت» هشتمین فیلمی است که از این فن‌آوری تازه استفاده می‌کند و قرار است که در حدود ۸۰ تا ۱۰۰ سینمای جهان که به این سیستم پخش صدا مجهز شده‌اند به نمایش درآید.
از نظر جلوه‌های ویژه کامپیوتری نیز مجموعه «هابیت» از حجم جلوه‌های بیشتری برخوردار است و در این سری از فیلم‌ها تماشاگران شخصیت‌های ساخته شده توسط کامپیو‌تر بیشتری را بر پرده مشاهده خواهند کرد. پیتر جکسون، کارگردان فیلم درباره این پیشرفت‌های تکنیکی در این مجموعه فیلم‌ها می‌گوید: «بدون شک جلوه‌های ویژه استفاده شده در فیلم «هابیت» بسیار پیشرفته‌ترند از فیلم‌های “ارباب حلقه‌ها” که ده سال پیش ساخته شدند. در زمان ساخت فیلم‌های «ارباب حلقه‌ها» من خیلی علاقه داشتم که شخصیت‌هایی مانند «ارکز‌ها» و «گابلین‌ها» را به شکل دیجیتالی بسازم، اما در آن زمان این امکان وجود نداشت و ما تنها توانستیم شخصیت «گولوم» را به این شیوه خلق کنیم که در زمان خودش کار بزرگی بود. اما در این ده سال گذشته همه چیز به سرعت تغییر کرده است و ما الان می‌توانیم شخصیت‌های دیجیتالی را در همه جای فیلم به‌کار بگیریم.»
جکسون در این مجموعه فیلم‌ها علاوه بر استفاده دوباره از بازیگرانی چون ایان مک‌کلن در نقش گاندولف، کیت بلانشت و کریستوفر لی، نقش اصلی فیلم یعنی نقش بیلبو باگینز را به مارتین فریمن سپرده است. اندرو لزنی، فیلمبرداری که پیش‌تر در سه‌گانه «ارباب حلقه‌ها» نیز با جکسون کار کرده و موفق به بردن جایزه اسکار شده بود مدیریت فیلمبرداری و هوارد شور آهنگساز آن مجموعه فیلم‌ها و برنده سه جایزه اسکار ساخت موسیقی این مجموعه از فیلم‌ها را بر عهده داشته‌اند.
«هابیت: یک سفر غیرمنتظره» نظرات متفاوتی هم از منتقدان دریافت کرده و در مجموع موفق بوده است. برخی چون تاد مک‌کارتی، منتقد «هالیوود ریپور‌تر» اگرچه از نظر تصویری فیلم را به اندازه فیلم‌های «ارباب حلقه‌ها» دیدنی و زیبا می‌داند اما اعتقاد دارد فیلم به‌ویژه در صحنه‌های آغازین آن خسته‌کننده و یکنواخت است. از سوی دیگر متیو لی‌لند، منتقد «توتال فیلم» پنج ستاره کامل به فیلم داده و آن را اثری جذاب، تماشایی و از نظر تکنیکی بلندپروازانه و بی‌پروا و تمام آنچه از فیلمسازی چون پیتر جکسون با سابقه ساختن مجموعه «ارباب حلقه‌ها» می‌تون انتظار داشت توصیف می‌کند.
«هابیت: یک سفر غیرمنتظره» با زمان ۱۶۶ دقیقه محصول سال ۲۰۱۲ کشورهای آمریکا و نیوزلند است.
مشخصات فیلم
هابیت: یک سفر غیرمنتظره
The Hobbit: An Unexpected Journy
نویسندگان: فران والش، فیلیپا بوینس، پیتر جکسون، گولرمو دل‌تورو بر اساس کتابی از جی آر آر تالکین
Fran Walsh, Philippa Boyens, Peter Jackson, Guillermo Del Toro, J. R. R. Tolkien
کارگردان: پیتر جکسون
Peter Jackson
بازیگران: ایان مک‌کلن، مارتین فریمن، ریچارد آرمیتاژ، کیست بلانشت
Ian McKllen, Martin Freeman, Richard Armitage, Cate Blanchett
در همین زمینه:
ویدئو: پیش‌پرده فیلم «هابیت: یک سفر غیر منتظره» ساخته پیتر جکسون