مجتبا یوسفی‌پور – از روز جمعه ۱۶ نوامبر ۲۰۱۲ نمایش عمومی فیلم «لینکلن» تازه‌ترین ساخته استیون اسپیلبرگ، فیلمساز سر‌شناس آمریکایی به شکل گسترده در سینماهای آمریکای شمالی آغاز شده است. در اکران این هفته می‌پردازیم به معرفی این فیلم.

«لینکلن» نخستین‌بار،  در ۸ اکتبر  ۲۰۱۲ در جشنواره فیلم نیویورک به روی پرده رفت و از ۹ نوامبر نیز نمایش عمومی‌اش را به شکل محدود آغاز کرد. نمایش عمومی فیلم از نیمه ژانویه سال آینده در کشورهای اروپایی آغاز خواهد شد.

استیون اسپیلبرگ در این تازه‌ترین ساخته خود ماه‌های آخر زندگی آبراهام لینکلن، رئیس جمهور مشهور و محبوب آمریکایی را دستمایه کارش قرار داده است. از سویی آمریکا درگیر جنگ داخلی است و از سوی دیگر لینکلن برای منع قانون برده‌داری تلاش می‌کند. در کنار همه این مشکلات، این شانزدهمین رئیس جمهوری ایالات متحده مجبور است با برخی از اعضای کابینه خود نیز برای پیش بردن برنامه‌هایش بجنگد.

«لینکلن» بر اساس کتاب «تیم رقبا» نوشته دوریس کیرنز گودوین، تاریخدان و زندگی‌نامه‌نویس آمریکایی و برنده جایزه پولیتزر ساخته شده است. کتاب نخستین‌بار در سال ۲۰۰۵ میلادی منتشر شد. گودوین سال‌ها پیش از انتشار کتاب، یعنی در سال ۱۹۹۹ به اسپیلبرگ گفته بود که قصد نوشتن کتابی درباره زندگی لینکلن را دارد و اسپیلبرگ نیز که به موضوع علاقمند بود از‌‌ همان زمان خواهان خریداری حقوق سینمایی کتاب گودوین شد.

اسپیلبرگ درباره دلیل علاقه‌اش برای ساخت این فیلم به‌ویژه در این زمان می‌گوید: «اینکه چرا الان به سراغ این داستان و شخصیت رفتم دلیلش این بود که وقتی تصمیم به ساخت این داستان و فیلمی درباره لینکلن گرفتم فکر کردم آبراهام لینکلن شخصیتی برای همه زمان‌هاست. برای همین فکر می‌کردم هر موقع فیلمنامه خوبی با بازیگر مناسب برای این نقش پیدا کنم این فیلم را می‌سازم. اما ساختن این فیلم زمانی بیش از آنچه من تصور می‌کردم برد.» 

در سال ۲۰۰۱ سرانجام مذاکرات به نتیجه رسید و کمپانی فیلمسازی دریم‌وورکز موفق شد که حقوق سینمایی کتاب را پیش از انتشار آن خریداری کند. نوشتن فیلمنامه فیلم نخست به جان لوگان، فیلمنامه‌نویس موفق و شناخته‌شده آمریکایی که این روز‌ها فیلم «اسکای‌فال» بر اساس فیلمنامه‌ای از او بر روی پرده است سپرده شد. پس از آن پل وب برای بازنویسی فیلمنامه استخدام شد و قرار بود فیلمبرداری فیلم در سال ۲۰۰۶ میلادی آغاز شود، اما اسپیلبرگ که از نسخه نهایی فیلمنامه راضی نبود تصمیم گرفت فیلمبرداری را به تعویق بیندازد و این‌بار از تونی کوشنر، نمایشنامه‌نویس سر‌شناس آمریکایی که پیش‌تر با او در فیلم «مونیخ» همکاری کرده بود دعوت کند که فیلمنامه را بنویسد. با تکمیل فیلمنامه سرانجام فیلمبرداری فیلم در سال ۲۰۱۱ آغاز شد.

نخست قرار بود لیام نیسون، بازیگری که پیش‌تر در فیلم «فهرست شیندلر» با اسپیلبرگ همکاری کرده بود نقش لینکلن را در این فیلم بازی کند اما با عقب افتادن تولید فیلم نیسون از پروژه کناره گرفت و دانیل دی لوئیس، بازیگر برنده جایزه اسکار جایگزین او شد. اسپیلبرگ که بسیار از بازی و کار دی‌لوئیس در این فیلم راضی است در ارتباط با او و بازی‌اش در نقش لینکلن می‌گوید: «دنیل در آغاز کاری کرد که من خیلی ناراحت شدم چرا که می‌خواستم بلافاصه فیلمبرداری را آغاز کنم. حدود ۹ سال برای فراهم آوردن شرایط پیوستن او به این پروژه تلاش کرده بودم، او فیلمنامه را دوست داشت، مایل بود با من کار کند و موافقت کرده بود که به پروژه بپیوندد. تنها یک مشکل وجود داشت، او می‌خواست که یک سال صبر کنیم. پس از آنکه موافقت کرد من آماده بودم که فیلمبرداری را در ظرف سه ماه شروع کنم اما او می‌خواست یک سال تمام قبل از فیلمبرداری صبر کنیم. او این یک سال را نیاز داشت که خودش را آماده کند. در این یک سال او تحقیق مفصلی کرد، شخصیت را پیدا کرد، صدای شخصیت را پیدا کرد و تلاش کرد بفهمد لینکلن چگونه آدمی بوده است. در این یک سال ما با هم دوستان نزدیکی شدیم. برای همین وقتی که در زمان مقرر برای فیلمبرداری به ویرجینیا رفتیم ما به یک رابطه متقابل با یکدیگر دست پیدا کرده بودیم و من دیگر نیازی نداشتم به عنوان کارگردان کاری انجام دهم. دنیل، لینکلن را به تمام معنا در خودش، روانش و در ذهنش داشت. صبح من برای آغاز فیلمبرداری سر صحنه آمدم، لینکلن پشت میزش نشست و ما شروع کردیم به فیلمبرداری.»

از نکات جالب روش اسپیلبرگ در برخورد با عوامل و بازیگرانش در سر صحنه فیلم بوده است. او در تمام مدت فیلمبرداری دی‌لوئیس را «آقای رئیس‌جمهور» صدا می‌زده و برای دیگر بازیگرانش نیز به جای استفاده از نام آن‌ها از نام شخصیت‌هایی که بازی می‌کرده‌اند استفاده می‌کرده است. در کنار دی‌لوئیس، سالی فیلد، تامی لی‌جونز و جوزف گوردون لویت دیگر بازیگران فیلم هستند.

استیون اسپیلبرگ با این آخرین ساخته‌اش نیز توانسته که بار دیگر منتقدان را راضی کند و نظر مثبت آنان را به فیلمش جلب کند. راجر ایبرت، منتقد «شیکاگو سان‌تایمز» با دادن چهار ستاره کامل به فیلم ضمن تعریف از بازی دی‌لوئیس، اسپیلبرگ را در نشان دادن جنبه‌های انسانی شخصیت لینکلن موفق توصیف کرده است. تیم گریرسون، منتقد «دیلی اسکرین» فیلم را اثری جذاب و هوشمندانه خوانده است و ضمن تعریف از بازی خوب دنیل دی‌لوئیس، اشاره می‌کند که شاید برخی از تاریخدانان بازی او را دقیقاً مطابق با تصویر ذهنی از لینکلن ندانند، اما بی‌شک بازی او یکی از نقاط قوت اصلی فیلم است. پیتر دیبرژ منتقد «ورایتی» نیز با تعریف از بازی دنیل دی‌لوئیس او را ستاره اصلی فیلم معرفی می‌کند و لینکلن را همانگونه که از فیلمسازی چون اسپیلبرگ انتظار می‌رود اثری قدرتمند معرفی می‌کند. در نقطه مقابل کیتی ریچ، منتقد «گاردین» اگرچه چهار ستاره نثار فیلم کرده است اما در مجموع آن را فیلمی احساساتی آنگونه که از اسپیلبرگ انتظار می‌رود نمی‌داند و فیلم را در پرداخت عمیق به شخصیت لینکلن ناتوان معرفی می‌کند. به اعتقاد او فیلم در برخی قسمت‌ها تبدیل به یک درام تاریخی خواب‌آور می‌شود که تنها به مدد بازی بازیگران و محتوای سیاسی آن سرپا مانده است.
لینکلن با زمان ۱۴۹ دقیقه محصول سال ۲۰۱۲ کشور آمریکا است.

مشخصات فیلم

لینکلن
Lincoln
نویسنده: تونی کوشنر بر اساس کتابی از دوریس کیرنز گودوین
Tony Kushner, Doris Kearns Goodwin
کارگردان: استیون اسپیلبرگ
Steven Spielberg
بازیگران: دنیل دی‌لوئیس، سالی فیلد، دیوید استراتاین، جوزف گوردون لویت، تامی لی‌جونز
Daniel Day-Lewis, Sally Field, David Strathairn, Joseph Gordon-Levitt, Tommy Lee Jones

پیش‌پرده فیلم «لینکلن» ساخته استیون اسپیلبرگ