به دنبال ممانعت از اعزام به مرخصی زندانیان از سوی مقامات قضایی در روزهای پس از شیوع کرونا، گزارش‌هایی مبنی بر شورش زندانیان در حداقل هشت زندان در سراسر ایران منتشر شده است. سازمان عفو بین‌الملل واکنش مرگبار مأموران زندان و نیروهای امنیتی برای سرکوب این شورش‌ها را عامل کشته شدن دست‌کم ۳۶ نفر از زندانیان اعلام کرده است.
سازمان عفو بین‌الملل روز پنج‌شنبه ۹ آوریل/ ۲۱ فروردین ، با انتشار اطلاعیه‌ای تأکید کرد که به‌کارگیری مهمات مرگبار و گاز اشک‌آور برای سرکوب اعتراضات در چندین زندان به جان باختن حدود ۳۶ زندانی منجر شده است.
در اطلاعیه امروز عفو بین‌الملل به نقل از منابع مستقل از جمله خانواده‌های زندانیان محبوس در زندان سپیدار و شیبان اهواز آمده است:
«گزارش‌های دریافتی از خانواده‌های زندانیان و همچنین روزنامه‌نگاران، کنشگران و سازمان‌های حقوق بشری مرتبط با عرب‌های اهوازی، از آن حکایت دارد که نیروهای امنیتی به منظور خاتمه دادن به اعتراضات در زندان سپیدار به استفاده از مهمات مرگبار و گاز اشک‌آور اقدام کرده و موجب مجروح شدن زندانیان و جان باختن تعدادی از آنان شده‌اند. تعداد جان‌باختگان ممکن است به ۱۵ نفر برسد.»
عفو بین الملل همچنین به نقل از خانواده یکی از جان‌باختگان شورش در زندان سپیدار اهواز نوشته است:
«پس از گذشت چند روز از وقوع اعتراضات، از نیروهای انتظامی با خانواده این زندانی تماس گرفته و گفته‌اند که اعضای خانواده باید برای تحویل گرفتن جنازه او مراجعه کنند. نیروی انتظامی مدعی شده که این زندانی بر اثر افراط در استعمال مواد مخدر جان باخته، در حالی که اعضای خانواده‌اش تأکید کرده‌اند او هرگز مواد مخدر مصرف نکرده است.»
روز ۱۱ فروردین، زندانیان بند مردان زندان سپیدار اهواز به دلیل بدعهدی مسئولان زندان در اعطای مرخصی به آنان و وحشت از ابتلا به کرونا شورش کردند و برای مدتی کنترل مقر افسر نگهبانی در داخل بند را به دست گرفتند. منابع محلی نیز از فرار دست‌کم ۷۰ زندانی از این زندان خبر داده‌‌اند.
یک روز پس از این رویداد، زندانیان در زندان مرکزی اهواز (شیبان) هم به دلیل کمبود امکانات بهداشتی و عدم اعطای مرخصی به زندانیان و وحشت از ابتلا به بیماری کووید-۱۹ شورش کردند.
روز هفتم فروردین ماه، زندانیان بندهای ۷ و ۹ زندان تبریز هم در اعتراض به ضعف در اجرای بخشنامه عفو و اعطای مرخصی به زندانیان و همچنین ورود زندانیان جدید به زندان و عدم رعایت قرنطینه دست به شورش زدند.
همچنین گزارش‌های متعددی از شورش در زندان تبریز در استان آذربایجان شرقی، زندان سقز در استان کردستان، زندان پارسیلون خرم‌آباد و زندان الیگودرز در استان لرستان، زندان سقز در استان کردستان، زندان الوند همدان در استان همدان، زندان عادل‌آباد شیراز در استان فارس و … منتشر شد.
بیشتر بخوانید:
- زندانیان زندان سپیدار اهواز شورش کردند
- زندانیان زندان عادل‌آباد شیراز هم شورش کردند
- فرار بزرگ زندانیان از زندان سقز
- شورش زندانیان در زندان تبریز
- فرار زندانیان از زندان پارسیلون خرم‌آباد قبل از تحویل سال
بر اساس این گزارش‌ها، مأموران امنیتی با همکاری گارد حفاظت زندان، اقدام به سرکوب خشونت‌آمیز زندانیان معترض کرده‌اند.
دایانا الطحاوی، معاون مدیریت منطقه خاورمیانه و شمال آفریقای سازمان عفو بین‌الملل اما با اشاره به کشتار زندانیان توسط مأموران امنیتی گفته است:
«مشمئز کننده است که مقامها و مسئولان ایران، به جای پاسخ دادن به مطالبات مشروع زندانیان در مورد محافظت شدن در برابر ویروس کرونا، بار دیگر برای خاموش کردن صدای اعتراض افراد، به کشتار آنان اقدام کرده‌اند.»
او همچنین گفته است که ضرورت دارد بلافاصله تحقیقات مستقلی در مورد شکنجه و جان باختن افراد زندانی انجام شود تا مسئولان و مسببان مورد محاکمه قرار گیرند:
«باید به نیروهای امنیتی اعلام شود که استفاده از قوه قهریه مرگبار و غیرقانونی را بلافاصله متوقف کنند و از مجازات کردن زندانیانی که خواهان برخورداری از حق سلامت خود شده‌اند خودداری کنند.»
سازمان عفو بین‌الملل همچنین در ادامه اطلاعیه خود با اشاره به ممانعت از اعزام به مرخصی صدها زندانی سیاسی و عقیدتی، از مقامات و مسئولان حکومتی در ایران خواسته تا همه کسانی را که صرفاً به دلیل بهره‌برداری مسالمت‌آمیز از حقوقشان به زندان افتاده‌اند، بی‌درنگ و بدون قید و شرط آزاد کنند.
قوه قضاییه در ماه‌های اخیر با بهانه قرار دادن اینکه هنوز حکم نهایی برای برخی از متهمان سیاسی صادر نشده، از اعزام به مرخصی تعداد قابل توجهی از زندانیان سیاسی از جمله شهروندان بازداشت شده در جریان اعتراضات سراسری آبان ماه طفره رفته است.
سازمان عفو بین‌الملل اما از مقامات قضایی ایران خواسته است تا آزادی زندانیان «منتظر محاکمه» را نیز مورد توجه قرار دهند.
در پایان اطلاعیه امروز سازمان عفو بین‌الملل به جان باختن مشکوک «دانیال زین‌العابدین»، کودک-مجرم محبوس در زندان مهاباد نیز اشاره شده است: سازمان حقوق بشر ایران: جوان محکوم به اعدام به دست مأموران زندان کشته شد
دانیال زین‌العابدین (زین‌العابدینی) پس از شورش در زندان مهاباد در تاریخ ۱۰ فروردین هدف ضرب و شتم قرار گرفت و به سلول انفرادی منتقل شد. پس از آن او را به زندان میاندوآب منتقل کردند و در آنجا هم از سوی مقام‌های زندان مورد بدرفتاری‌های بیشتر قرار گرفت.
بنا بر اعلام خانواده زین‌العابدین، این زندانی روز ۱۲ فروردین ماه در تماسی تلفنی گفته بود که به شدت مورد ضرب و جرح قرار گرفته، به سختی نفس می‌کشیده و به کمک نیاز داشته است.
سازمان عفو بین الملل اما می‌گوید که پس از بررسی تصویر جنازه دانیال زین‌العابدینی، به این نتیجه رسیده که او تحت «شکنجه» قرار گرفته است: