سال ۲۰۲۰ برای پاسداشت زحمات پرستاران سال جهانی پرستار نامیده شده، اما شرایط کاری و معیشتی پرستاران در ایران بدتر از گذشته است. فشار بالای کار هر سال به مرگ چند تن از پرستاران می‌انجامد و حقوق این گروه از کارکنان بخش خدمات و درمان کماکان پایین است. پرستاران معترض و سرخورده اند. در آخرین انتخابات نظام پرستاری تنها پنج درصد از پرستاران شرکت کردند. دبیرکل خانه پرستار مشکل را در نظام درمانی «پزشک‌محور» ایران می‌داند.

اعتراض پرستاران، یکشنبه ۱۵ مرداد ۹۶، در برابر وزارت بهداشت

محمد شریفی‌مقدم دبیرکل خانه پرستار روز پنجشنبه سوم بهمن به خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفت که مجموعه شرایط کاری پرستاران، یک «ناراحتی زیر پوستی ذخیره شده» در میان آنان ایجاد کرده است.

شریفی‌مقدم انتخابات سازمان نظام پرستاری را گواهی بر سخنانش دانست و گفت در این انتخابات که چند ماه پیش برگزار شد، تنها پنج درصد پرستاران شرکت کردند.

دبیرکل خانه پرستار بی‌توجهی وزارت بهداشت و درمان به پرستاران را ناشی از این می‌داند که نظام درمانی ایران پزشک‌محور است و «وزارت بهداشت و درمان در دست مافیای پزشکی است و با صدور دستورالعمل‌هایی تمام منابع درآمدی را در جیب خودشان می‌گذارند و از این درآمد مبالغ بسیار ناچیزی به دیگر کادر درمانی تزریق می‌کنند.»

به پیشنهاد شورای بین‌المللی پرستاران، سازمان بهداشت جهانی سال ۲۰۲۰ را سال پرستاری و مامایی نامیده است. اما پرستاران ایران در حداکثر فشار کاری و بحران سطح معیشت قرار دارند و از وضعیت خود ناراضی‌اند.

دبیرکل خانه پرستار معتقد است بودجه وزارت بهداشت و درمان برای رسیدگی به وضع پرستاری و پرستاران کم نیست اما نظام درمانی بر مدار پزشکان می‌چرخد زیرا «این پزشکان هستند که به قانونگذار و دولت دسترسی دارند. یعنی دقیقاً دو مقوله قدرت و ثروت را در دست دارند؛ به همین دلیل به دیگر اعضای کادر درمانی توجهی نمی‌کنند.»

حسین علی نسائی، عضو شورای عالی نظام پرستاری پیش‌تر گفته بود اختلاف پرداخت حداقل ۴۰ برابری بین درآمد گروه پزشکان و گروه پرستاری در ایران وجود دارد و این اختلاف گاهی اوقات به چند صد و حتی هزار برابر هم می‌رسد.

فشار کار، مشکلات معیشتی پرستاران

پرستاری شغل پرخطر و پراسترسی است. به گفته‌ی دبیرکل خانه پرستار، ۸۰ درصد پرستاران در شش ماه اول کاری‌شان خشونت کلامی و ۳۰ درصد خشونت فیزیکی را تجربه می‌کنند.

تعداد پرستاران ایران حدود ۱۵۰ هزار برآورد می‌شود و به همین میزان نیز کمبود پرستار هست. وزارت بهداشت و درمان به جای استخدام پرستار بیشتر فشار کار را بر دوش پرستاران موچود سرشکن می‌کنند که نتیجه آن ساعت‌های طولانی اضافه کار و از پا افتادن پرستاران شاغل در اثر خستگی مفرط است.

خرداد امسال یک پرستار بیمارستان امام علی شهرستان چرداول در استان ایلام به نام شیدا گراوند حین کار دچار ایست قلبی شد و جان باخت. مسئولان سازمان نظام پرستاری گفته‌اند پیش از اعلام نظر پزشکی قانونی حاضر به اظهار نظر درباره مرگ این پرستار نیستند زیرا موضوع «بارحقوقی» دارد.

اگر از مرگ و میرهای پنهانی پرستاران بگذریم، بر اساس اعلام علی محمد آدابی، رئیس پیشین سازمان نظام پرستاری، در پنج سال گذشته، ۱۷ پرستار ۲۵ تا ۴۰ ساله بر اثر سندروم کاروشی (مرگ ناشی از خستگی مفرط) جان داده‌اند.

دبیرکل خانه پرستار پیش‌تر گفته بود که تعداد پرستارانی که فوت می‌کنند افزایش یافته اما وزارت بهداشت و وزارت تعاون قضیه را مسکوت گذاشته‌اند.

ابتلا به بیماری‌های همه‌گیر در اثر تماس با بیماران از دیگر خطرهاست.

شریفی‌مقدم دبیرکل خانه پرستار می‌گوید در دوران اشاعه بیماری آنفولانزا، دو پرستار در تبریز و کرمان به دلیل تماس مستقیم با افراد مبتلا به این بیماری دچار آنفولانزا شدند و جانشان را از دست دادند. او می‌افزاید: «البته امکان دارد این آمار بیشتر باشد و به خانه پرستاری اعلام نشده باشد».

فشار و استرس کار برای پرستاران شرکتی بیشتر است که «حداقل حقوق را نیز دریافت می‌کنند و بیشترین بار خدمات درمانی در بیمارستان‌ها بر دوش پرستاران طرحی است.»

محمود عمیدی، عضو شورای مرکزی خانه پرستار می‌گوید به‌رغم اینکه پرستاری شامل «قانون مشاغل سخت و زیان‌آور» می‌شود، این قوانین برای پرستاران اجرا نمی‌شوند. او به دو مورد قانونی مشخص اشاره کرده است که مزایایی را برای مشاغل سخت درنظر گرفته‌اند. اما به گفته او این مزایا هرگز برای پرستاران اجرایی نشده است.

استرس و فشار کاری پرستاران با فشارهای معیشتی مضاعف شده است.

شریفی‌مقدم از میزان بسیار پایین حقوق پرستان خبر می‌دهد:

«میزان دریافتی پرستاران خیلی پائین است. یک پرستار ۲ میلیون و پانصد هزار تومان و مدیر پرستار هم ۳ میلیون و پانصد هزار تومان ماهیانه حقوق دریافت می‌کند. یک پرستار با ۲۰ سال سابقه کار نهایتا ۳ میلیون تومان دریافتی دارد. متاسفانه در مورادی هم گزارش شده که ارقام پائین‌تر از یک میلیون پرداخت شده که این خلاف قانون است. برای نمونه دریافت حقوق ۴۸۰ هزار تومان ماهیانه برای پرستار در آمل بود که این میزان پرداختی هیچ سنخیتی با حجم کار پرستاری ندارد.»

این در حالی است که حداقل هزینه خانوار در سال جاری معادل هشت میلیون تومان برآورد شده است.

همچنین باید به مطالبات معوقه پرستاران اشاره کرد که تا کنون بارها آن‌ها را به اعتراض و تجمع کشانده است.  پرستاران می‌گویند معوقات کارانه آن‌ها در بیمارستان‌های دولتی به ۱۰ تا ۱۴ ماه رسیده است و هنوز مطالبات اضافه‌کاری خود را دریافت نکرده‌اند. آنها همچنین از انفعال وزارت بهداشت برای اجرای مصوبه تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری انتقاد کرده‌اند.

بیشتر بخوانید:

یک پرستار در حین کار دچار ایست قلبی شد و جان باخت