یکی از پیامدهای سقوط ارزش ریال در برابر دلار آمریکا این است که قدرت خرید اتباع کشورهای همسایه به ویژه شهروندان عراقی در مقایسه با شهروندان ایرانی افزایش یافته است. بسیاری از آن‌ها به خرید ویلاهای مجلل در شمال ایران رغبت دارند. هم سرمایه‌گذاری برای آینده است و هم اینکه فرصتی برای تفریح و استراحت فراهم می‌آورد. برای خرید ملک در ایران اما آن‌ها به کمک یک شهروند ایرانی نیاز دارند. بازاری با دلالان و واسطه‌هایی شکل گرفته است.

یک ویلای جنگلی در نوشهر

بر اساس تصویب‌نامه هیأت دولت در سال ۱۳۷۴ هرگاه اتباع خارجی بخواهند بدون داشتن پروانه اقامت دائمی در ایران محلی را برای سکونت شخصی خریداری کنند باید تقاضای خود را در اظهارنامه‌ای به وزارت خارجه تقدیم کنند. وزارت خارجه پس از کسب نظر از وزارت کشور و وزارت اطلاعات درباره تقاضای خرید ملک اتباع خارجی تصمیم می‌گیرد و در صورت موافقت آن را به هیأت وزیران ارجاع می‌دهد. اگر هیأت وزیران هم موافقت کرد  سازمان ثبت اسناد و املاک کشور پس از انتقال قطعی ملک به متقاضی، مشخصات مالک و ملک مورد معامله را در دفتر مخصوص ثبت می‌کند و این موضوع را برای درج در دفتر خاصی به وزارت خارجه اطلاع می‌دهد. این موانع اداری اما مانع از اشتیاق اتباع کشورهای همسایه به ویژه عراقی‌ها برای خرید ملک در استان‌های مازنداران و گیلان نشده است.

یکی از شهرک‌سازان و فروشندگان املاک که در استان مازندران فعالیت می‌کند، درباره حضور مشتریان عرب در بازار املاک شمال به «خبرآنلاین» گفت:

«واقعیت این است که آنها دلار می‌آورند، نرخ‌ها را بالا می‌برند و مشتریان عرب هم بهتر از ایرانی‌ها، زمین و ملک می‌خرند، مثلا یک ویلا به ارزش یک میلیارد تومان را حداقل ۲۰ درصد بیشتر می‌خرند و این به نفع فروشندگان است و فروشنده‌ها ترجیح می‌دهند بی‌چک و چانه، ملک را به مشتری عرب بفروشند.»

مجید یحیی‌پور درباره مشکلات قانونی معامله املاک با اتباع خارجی گفت:

«مشکلی وجود ندارد. مشتری خارجی با حضور دوستان ایرانی خود در منطقه حضور پیدا می‌کند، چند ملک را به او نشان می‌دهیم، با دوستان ایرانی‌اش مشورت می‌کند و در نهایت، تصمیم خود را می‌گیرد. پس از آن، ما ملک را به نام شخصی می‌کنیم که ایرانی است و کلید را به او تحویل می‌دهیم.»

اشتیاق اتباع کشورهای همسایه برای خرید ویلاهایی در شمال ایران به آن حد است که تورهای سیاحتی و زیارتی به دلالانی برای فروش املاک تبدیل شده‌اند. آن‌ها که به مقصد مشهد از مبدأ کشورهای همسایه پرواز می‌کنند، در تهران مسافران را پیاده می‌کنند که آن‌ها مسیر تهران به مشهد را با اتوبوس طی کنند. در طی این مسیر املاکی به خریداران عراقی پیشنهاد می‌شود. در سفرهای بعدی، خریداران که تصمیم خود را گرفته‌اند، با جیب پر از دلار وارد می‌شوند و با کمک واسطه‌های ایرانی صاحب املاک مرغوب شمال می‌شوند.

ستار خلیلی، یکی از دلالان مسکن به خبرآنلاین گفته است که عراقی‌های پولدار بیشتر به ویلاهایی با چشم‌انداز جنگل علاقه دارند:

«کلاً آنها طالب ویلاهایی با فضاهای سرسبز هستند. البته برخی از مشتریان عراقی سمت املاک ساحلی هم می روند، ولی این املاک شرایط خاصی دارد و معمولا قیمت بالاتری نسبت به ویلاهایی با چشم‌انداز جنگل دارد.»

قرار است منطقه وسیعی از استان مازندران در حد فاصل نوشهر تا بهشهر به صورت منطقه آزاد اقتصادی درآید. مجلس شورای اسلامی هم این طرح را عملاً تصویب کرده اما هنوز آن را اعلام نکرده است. قیمت املاک در این منطقه هر روز بالاتر می‌رود.

بر اساس همین گزارش، گروهی از اهالی استان‌های مرزی به عنوان واسطه برای فروش این املاک به اتباع کشورهای همسایه وارد عمل شده‌اند.

در حال حاضر، حقوق یک کارگر ساده در عراق ۵۰۰ دلار است، در حالی‌که هر دینار عراقی ٩٠ ریال ایران است. افزایش قدرت خرید عراقی‌ها در اشتیاق آن‌ها به سرمایه‌گذاری در املاک شمال ایران بی‌تأثیر نیست.

شهریور سال گذشته شایعاتی درباره ارائه خدمات جنسی به زائران عراقی به بحث‌هایی در فضای رسانه‌ای ایران دامن زده بود.

بیشتر بخوانید: