دور جدید تشدید تنش‌ها در خلیج فارس پس از توقیف نفتکش ایرانی در جبل الطارق به دست بریتانیا و توقیف نفتکش بریتانیایی به دست جمهوری اسلامی آغاز شد. این تنش‌ها همچون تنش‌های میان ایران و آمریکا بازتاب زیادی در رسانه‌های بین‌المللی داشته است. تحلیلگران در یادداشت‌هایی در روزنامه‌ها و وب‌سایت‌های خبری گوناگون به این موضوع پرداخته‌اند.
در زیر نگاهی می‌اندازیم به مهمترین بخش‌های شماری از این یادداشت‌ها.
▪️ ایران می‌داند بحران خلیج فارس چگونه پایان خواهد یافت
ایهود یعاری، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر امنیتی اسرائیل در یادداشتی برای وبسایت ماکو نوشت که «هیچ کس در خلیج فارس جنگ نمی‌خواهد»، نه دولت ترامپ، نه اروپایی‌ها و نه دولت‌های عربی. او افزود که «ایران نیز جایی برای شک در این مورد نگذاشته که هیچ میلی برای پذیرفتن ضربه‌های نظامی ندارد ــ تهدید می‌کند که با قدرت پاسخ خواهد داد اما هیچ تنشی را آغاز نمی‌کند.»
یعاری نتیجه می‌گیرد که منطقه احتمالا یک دنباله از ژست‌ها، تهاجم‌ها، و ضربه‌های تلافی‌جویانه کوچک و سایر فرم‌های بازی با آتش را به خود خواهد دید. ایران اما اقدامی نخواهد کرد که مستوجب تلافی‌جویی نظامی غرب شود.
این تحلیل‌گر در زمینه امنیت اسرائیل همچنین گفت که «درست است ایرانیان، گلایه‌مند زیر فشار تحریم‌ها، دارند آبهای خلیج فارس را داغ می‌کنند، اما وضعیت را به نفطه جوش نخواهند رساند.»
یعاری همچنین اوضاع کنونی را در روند تنش‌زدایی ارزیابی کرده است. از یک طرف، از حملات حوثی‌ها علیه عربستان سعودی، حملات در عراق و تنش‌ها در مرز شمالی اسرائیل کاسته شده، و از طرف دیگر ایالات متحده ناو هواپیمابر یو‌اس‌اس لینکلن را به خلیج نفرستاده است.
مسیرهای گفتگو میان دو کشور نیز هنوز باز است و می‌تواند برای جلوگیری از تنش ناخواسته مورد استفاده قرار بگیرد.
او همچنین گفته است که ایران در نهایت ناچار می‌شود پای میز مذاکره بنشیند و برنامه جامع اقدام مشترک را بهبود ببخشد. این دقیقاً همان چیزی است که ترامپ می‌خواهد و اروپایی‌ها از آن حمایت می‌کنند، و البته این همچنین دقیقاً چیزی است که اسرائیل می‌خواهد به دست بیاورد.
منبع: ماکو
▪️ حمله به ایران؟ «خیلی جدی بودیم، بلوف نبود»
«سندیکای اخبار یهود (jns)» با بنیامین نتانیاهو مصاحبه‌ای کرده که در آن بارها نام ایران به عنوان بزرگترین خطر برای تمامیت اسرائیل ذکر می‌شود. نخست‌وزیر اسرائیل در این مطلب از تلاش‌های خود برای ترغیب غرب به تحریم ایران و موفقیت‌های شخص خود او در تشویق جامعه بین‌المللی جهت فشار بر ایران گفته است.
نتانیاهو در ابتدای مصاحبه از تغییر دوران سخن می‌گوید. زمانی نه چندان دور مسئله فلسطین ریشه همه مشکلات خاورمیانه محسوب می‌شد. نخست‌وزیر اسرائیل معتقد است که اوضاع فرق کرده، الان اسرائیل موجب پایداری و ثبات منطقه و بالاترین نیرویی است که با اسلام رادیکال مبارزه می‌کند: «اسرائیل تنها ارتشی در جهان است که با ارتش ایران می‌جنگد، و این به تنهایی گویا است.» او گفت که اکنون ملت‌های عرب بیش از بقیه به این موضوع اذعان می‌کنند و میزان «قدردانی» آنها از اسرائیل «سر به فلک می‌کشد».
نتانیاهو در ادامه مصاحبه گفت که شخص او از همان سال ۱۹۷۹ (انقلاب ایران) با نوشتن مقاله‌ای خطر ایران را گوشزد کرد. او معتقد بوده که در پی انقلاب ایران، اسلام‌گرایی افراطی جای ناسیونالیسم عربی ناصر را گرفت. به همین خاطر نتانیاهو در دوران‌های مختلف فعالیت سیاسی‌اش تمام تلاش خود را کرده که غرب را به تحریم ایران متقاعد کند.
نخست‌وزیر اسرائیل به عنوان مثال گفته که وقتی در سال ۱۹۹۹ سمت نخست‌وزیری را ترک می‌کرد، هر کاری را که از دستش برمی‌آمد برای تحریم ایران انجام داد. حتی از نخست‌وزیر پس از خود، ایهود اولمرت خواست که به او اجازه دهد در سطح دیپلماتیک در ایالات متحده کار کند تا کشورهای دیگر را به تحریم ایران متقاعد کند.
نتانیاهو همچنین گفته که وقتی در سال ۲۰۰۹ بار دیگر نخست‌وزیر شد برای تحقق تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران به سختی تلاش کرد. او ادعا کرده است که جامعه بین‌المللی فکر کرد که اسرائیل به ایران حمله نظامی خواهد کرد و بنابراین غرب «تصمیم گرفت که راه جلوگیری از حمله نظامی (اسرائیل به ایران) اعمال این تحریم‌ها است.»
نتانیاهو در پاسخ به سوال خبرنگار که آیا حمله به ایران جدی بود، گفته که «بسیار جدی بود، بلوف نزدم.»
نخست‌وزیر اسرائیل لحظه حضور خودش در کنگره را نیز لحظه‌ای مهم ارزیابی می‌کند. او معتقد است که اگر به کنگره نمی‌رفت «مخالفت عمومی آمریکایی‌ها با توافق هسته‌ای از هم می‌پاشید»، و ایران بدون نظارت و بدون تحریم به سلاح هسته‌ای دست پیدا می‌کرد.
نتانیاهو همچنین در پاسخ به این سوال که ترجیح اسرائیل تغییر رژیم ایران یا مذاکره برای یک توافق بهتر است، گفت:
«من از فشار حمایت می‌کنم که به یکی از این دو راه ختم شود. مهم نیست که کدام… فشار می‌تواند به تغییر در داخل رژیم و سیاست‌های بهتر نیز ختم شود»
منظور نتانیاهو از سیاست‌های بهتر رژیم ایران، عدم دسترسی این کشور به سلاح هسته‌ای، و عدم تسلط نیروهای آن بر خاورمیانه است.
منبع: سندیکای اخبار یهود
▪️ ایران هزینه‌ها در خلیج فارس را بالا می‌برد؛ بریتانیا نباید به دام بیفتد
صنم وکیل، از کارشناسان ارشد بخش خاورمیانه و شمال آفریقا در «خانه چاتام» در تحلیلی برای گاردین نوشته است که ایران تحت فشار تحریم‌های ایالات متحده و در نبود مزایای قابل ملاحظه از سوی اتحادیه اروپا تصمیم گرفته که جامعه جهانی را ناچار کند که کمی «درد او» را درک کنند.
به نظر وکیل توقیف نفتکش بریتانیایی «استینا ایمپرو» توسط ایران، هم ژتون چانه‌زنی برای آزادسازی نفتکش «گریس ۱» است و هم «یک قمار ضروری برای داشتن اهرم فشار بین‌المللی، در صورتی که مذاکرات از سر گرفته شوند.»
اما وکیل می‌گوید سیاستی که تهران اتخاذ کرده روابط دوجانبه بین ایران و بریتانیا و تلاش‌های اروپا برای نجات برجام را به خطر می‌اندازد. چنانچه فرانسه، آلمان و بریتانیا که هر سه در مقطع‌های مختلف سعی کردند برجام را نجات دهند، اکنون اقدام توقیف نفتکش بریتانیایی را محکوم کرده‌اند.
پیشنهاد وکیل به بریتانیا این است که با وجود افزایش تنش‌ها طعمه درگیر شدن با ایران را به دندان نگیرد و «از وسوسه همسویی کامل با واشنگتن اجتناب کند.» تحریم‌های بیشتر و مسدود کردن دارایی‌های ایران به گفته وکیل «توافق هسته‌ای و تلاش‌های اروپا برای نجات این قرارداد را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهد.»
منبع: گاردین
▪️ گاردین درباره توقیف نفتکش بریتانیا: گرداب هایل پیش رو است
سرمقاله گاردین در مورد توقیف متقابل نفتکشها توسط ایران و بریتانیا به روی کار آمدن نخست‌وزیر جدید بریتانیا، بوریس جانسون، اشاره می‌کند و پیش‌بینی می‌کند که با قدرت گرفتن او «آبهایی هایل پیش رو باشد». گاردین درباره جانسون می‌گوید «مردی که بسیاری او را به عنوان بدترین وزیر امور خارجه در دوران اخیر می‌شناسد، تا کنون نشان داده که تمایل دارد دولت ترامپ را خوشنود نگه دارد.»
بوریس جانسون، شهردار پیشین لندن و وزیر امور خارجه سابق بریتانیا از ۲۴ ژوئیه جانشین ترزا می‌شود.
در رابطه با سیاست ایران در توقیف نفتکش بریتانیایی، گاردین می‌نویسد که با اینکه که اقدامات ایران سنجیده است اما آیا به اندازه کافی «محتاط» هم هست؟
در پاسخ خود گاردین می‌نویسد که به نظر می‌رسد که ایران با این استدلال که رئیس‌جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ نخواهد خواست که توسط مشاور امنیت ملی‌اش، جان بولتون، به یک جنگ پرهزینه و طولانی در خاورمیانه کشیده شود، زیادی و به شکلی خطرناک اعتماد کرده است. به قول گاردین ایران این را هم باید در نظر بگیرد که ترامپ یک بار تا نزدیکی فرمان حمله هوایی رفته و آن فرمان را در لحظه آخر لغو کرد.
منبع: گاردین
▪️ عدم تناسب نرخ افزایش قیمت نفت با شدت بحران نفتکشها
اگرچه قیمت نفت روز دوشنبه در پی توقیف نفتکش بریتانیایی افزایش یافت، اما نرخ این تغییر بازنمای درام ژئوپلتیکی نیست که در خاورمیانه جریان دارد.
عدم تناسب افزایش قیمت با شدت بحران نفتکشها، مهمترین نکته‌ای است که دیوید هدری و ریان دزمبر در یادداشت‌شان در وال استریت ژورنال بر آن دست می‌گذارد.
در حال حاضر، نفت خام آمریکا ۵۶.۲۸ دلار و نفت برنت ۶۳.۲۳ دلار در بازار انرژی مبادله می‌شود.
علیرغم افزایش نسبی قیمت نفت در روز دوشنبه، اما قیمت‌ها همچنان ۵ درصد پایین‌تر از هفته گذشته است. در واقع، کاهش کمتر از انتظار ذخیره‌های نفتی آمریکا پس از بررسی اثرات و تلفات طوفان بری در هفته گذشته، از بحران و آشفتگی در خاورمیانه اثر بیشتری بر بازار داشته است.
در عین حال اما بحران نفتکشها باعث افزایش نرخ حمل و نقل و کرایه نفتکشها شده است. شکی نیست که مخاطره عبور از تنگه هرمز برای نفت‌کش‌های بین‌املللی به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. اما کارشناسان تخمین زده اند که ذخایر نفتی سایر کشورها و تولید نفت ایالات متحده می‌تواند کاهش صادرات نفت ایران و ونزوئلا را تا حد زیادی جبران کند.
در واقع، در بازه زمانی طولانی‌تر، آمریکا با افزایش صادرات نفتی می‌تواند تغییرات قیمت را مهار کند.
وال استریت ژورنال در مقاله دیگری به همین مساله پرداخته است. به عقیده کارشناسان وال استریت ژورنال، در نهایت این تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا هستد که از اختلالات نفتی خاورمیانه –گروکشی نفتکشها میان ایران و بریتانیا و البته بسته شدن بزرگترین میدان نفتی لیبی— سود می‌برند.
منبع: وال استریت ژورنال
▪️ معرفی کتاب «کار انگیسی‌ها»، اثر جک استرا – پرتره‌ای از تثبیت ایران بر بریتانیا
کتاب «کار انگلیسی‌ها: درک ایران و دلایل عدم بی‌اعتمادی‌اش به بریتانیا»، اثرِ جک استرا وزیر امور خارجه سابق بریتانیا، اخیراً منتشر شد و به شدت مورد توجه رسانه‌های بین‌المللی و فارسی‌زبان قرار گرفت.
اندرو آنتونی نویسنده گاردین به معرفی این کتاب، که شامل تحلیل‌های استرا درباره دلایل ترس ایران از تاثیرات خارجی است، پرداخته است. کتاب «کار انگلیسی» بر اساس تجارب خود استرا در سفر شخصی به ایران، و تجارب دیپلماتیک او نوشته شده است.
آنتونی می‌گوید که «کار انگلیسی‌ها» به شکلی موزون، خونسردانه، و با این حال در همدردی با مردم ایران نوشته شده. به گفته او، استراو در کتابش نشان داده که بریتانیا در تصورات ملت ایران به شکلی زمان‌پریش تثبیت شده، و به شکلی جلوه یافته که گویی بریتانیا قادر است هنوز ورای مرزهایش تاثیراتی شگرف بر جای بگذارد.
عنوان کتاب نیز یادآوری همین موضوع است. عنوان کتاب استرا (کار انگلیسی‌ها)، ارجاعی است به جمله معروف «کار کار انگلیسی‌هاست» در رمان دایی‌جان ناپلئون نوشته ایرج پزشک‌زاد، که از ترس شخصیت داستان نسبت به توطئه انگلیسی‌ها در کوچکترین مخاطرات زندگی روزمره حکایت دارد.
آنتونی تصریح کرده که استرا در کتابش نسبت به دخالت تاریخی انگلیس در ایران و تقویت قدرت شاه آگاه است، اما با ریویزیونیسم نهاد روحانیت ایران که بعد از انقلاب قدرت را به دست گرفتند مخالفت می‌کند. استرا در کتابش یادآوری می‌کند که امروز در ایران این افسانه وجود دارد که روحانیت چهارقد کتار مصدق ایستاد، و این در حالی است که روحانیون «کاملاً برعکس عمل کردند. دغدغه اصلی آنها این بود که همچون همین حالا قدرت و نفوذ خود در ایران را حفظ کنند.»
استراو همچنین در کتابش نشان می‌دهد چگونه بازی قدرت‌های خارجی همچون ایالات متحده، و ترس جمهوری اسلامی از تغییر، ملت ایران را به دو حیطه «نمایش عمومی» و «منافع خصوصی» تقسیم کرده است. مصداق جالبی برای این ادعا در کتاب آمده است: در سال ۲۰۱۱ اعضای بسیج به سفارت انگلیس حمله کردند و تقریباً همه چیز را خرد کردند و دریدند، جز یک چیز: شیشه‌های الکل که دزدیدند.
منبع: گاردین
درباره بازتاب تنش‌های خلیج فارس در رسانه‌های جهان بیشتر بخوانید:
▪️ نبرد نقاب‌ها و پرسش درباره جنگ با ایران
▪️ فشار حداکثری و دولتی که «چیزی برای از دست‌دادن ندارد»
▪️ سایه جنگ، و مردمی با اعصاب داغان
▪️ تنش ایران و آمریکا: آیا ولی فقیه ضعیف‌تر و سپاه قوی‌تر می‌شود؟
▪️ بحث در میان محافظه‌کاران آمریکایی: تغییر رژیم ایران، آری یا خیر؟
▪️ ادامه هشدارها به ترامپ: استراتژی طرح شده در مورد ایران کارساز نیست
▪️ تنش ایران و آمریکا: تحریم‌ها و سالگرد سرنگونی ایرباس ایران‌ایر
▪️ تنش ایران و آمریکا: «سیاست بازی با آتش» تهران و قمار نخست‌وزیر عراق