پنج‌شنبه گذشته ۱۳ ژوئن / ۲۳ خرداد انفجار در دو نفت‌کش در دریای عمان بر آتش تنش‌ها افزود. ایالات متحده با انتشار ویدئو و عکس جمهوری اسلامی را عامل حادثه خواند اما تهران هر گونه دست‌داشتن در آن را تکذیب می‌کند. در چنین شرایطی روزنامه «واشگتن‌پست» در گزارشی با رجوع به شماری از ایرانیان داخل کشور به احساسات آنها درباره افزایش تنش‌ها بین واشنگتن و تهران در هفته‌های اخیر پرداخته است.

ایرانی‌ها نگران بالاگرفتن تنش‌ها هستند ــ‌ عکس، تهران: از آرشیو

با افزایش تنش‌ها بین ایران و ایالات متحده در خلیج فارس، شماری از ایرانی‌ها می‌گویند که احساس می‌کنند از همه طرف تحت فشار قرار گرفته اند و نیروهای گوناگونی را در حال تنش‌آفرینی می‌بینند که می‌تواند به جنگ منجر شود.

فرزاد ۴۸ ساله، یک مهندس در نیروگاه برق در بوشهر در حاشیه خلیج فارس می‌گوید:

«ما می‌دانیم که سه گروه اصلی می‌خواهند ایران و ایالات متحده را به تقابل نظامی بکشانند: تندروها در ایران، رادیکال‌ها در ایالات متحده، و عربستان و اسرائیل».

فرزاد باور دارد که علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده فریب مشاوران جنگ‌افروزشان را خورده‌اند؛ از جمله مقام‌هایی در سپاه پاسداران و جان بولتون، مشاور عالی امنیت ملی کاخ سفید.

تنش‌ها در خاورمیانه در هفته‌های اخیر در پی حملات به شش نفت‌کش تجاری بالا گرفت. ایالات متحده ایران را مقصر شمرده است. درحالی‌که تهران هر گونه مسئولیتی را تکذیب می‌کند،‌ برخی کارشناسان گمانه‌زنی کرده‌اند که این حادثه‌ها واکنش ایران به فشار فزاینده ایالات متحده، از جمله تحریم‌های اقتصادی است.

فرزاد می‌گوید اگر ایران اصلاً این حمله‌ها را انجام داده باشد، به خاطر فشار ایالات متحده نبوده است. او که پشت تلفن با خبرنگاری واشنگتن‌پست حرف می‌زد، گفت: «این به خاطر منفعت اقتصادی و سیاسی برخی گروه‌ها در ایران در صورت وقوع جنگ است. چنین اقداماتی به ضرر ایرانیان و حکومت به طور کلی است».

فرزاد و دیگر مصاحبه‌کنندگان با واشنگتن‌پست به دلیل هراس از تعقیب تنها با نام کوچک‌شان گفت‌و‌گو کرده‌اند.

تنش‌ها پس از کنار کشیدن دولت ترامپ از توافق هسته‌ای تاریخی بین تهران و قدرت‌های گروه ۱+۵ (برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام که ۲۰۱۵ به امضا رسید) در سال گذشته بالا گرفت. ایالات متحده در عوض کارزار «فشار حداکثری» را علیه تهران آغاز کرده است.

مقام‌های ایرانی آمریکایی‌ها را به «تروریسم اقتصادی» متهم کرده اند و ایران دوشنبه گفت که ذخایر اورانیوم غنی‌سازی‌شده‌اش به زودی فراتر از حدود مقرر در توافق هسته‌ای خواهد رفت.

آخرین دور افزایش تنش‌ها هفته گذشته آغاز شد؛ با انفجار دو نفت‌کش در نزدیکی تنگه هرمز، یک گلوگاه حیاتی برای کشتی‌رانی محصولات نفتی. این حملات دو شناور متعلق به ژاپن و نروژ را هدف قرار گرفت و زمانی به وقوع پیوست که شنیزو آبه (در ژاپن، آبه شینزو)، نخست‌وزیر ژاپن در حال انجام یک دیدار بلندپایه در تهران بود.

لیلای ۳۱ ساله، یک کارمند یک شرکت توزیع غذایی در پایتخت ایران می‌گوید: «اصلاً با عقل جور در نمی‌آید که ایران چنین عملیاتی را انجام داده باشد، چون قبل از هر چیزی به چهره خودش در منطقه آسیب می‌زند».

لیلا گفت که به نظر او به احتمال بیشتر یا عربستان سعودی یا اسرائیل، یعنی دشمنان اصلی ایران در منطقه،‌ «حمله را طراحی کردند و مدارک را نیز جعل کردند» تا «به جهان نشان دهند که ایران غیرقابل اعتماد است».

لیلا برای اثبات نظریه‌اش به این نکته اشاره کرد که حمله «درست در روزی اتفاق افتاد که ایران میزبان شینزو آبه بود و [مقامات] داشتند به او می‌گفتند که فقط خواهان بازگشت توافق هستند».

مرکز فرماندهی نیروهای آمریکایی در خاورمیانه برای اثبات تقصیرکاری جمهوری اسلامی ویدئوها و عکس‌هایی را منتشر کرده که ادعا می‌شود قایق گشت سپاه پاسداران جمهوری اسلامی را در حال نزدیک‌شدن به یک نفت‌کش و برداشتن یک مین منفجرنشده نشان می‌دهد.

مقام‌های اروپایی از ایالات متحده خواهان ارائه مدارک بیشتری برای اثبات گناهکاری ایران شده‌اند و طرفین را به آرامش دعوت کرده‌اند. پنتاگون دوشنبه ۱۷ ژوئن / ۲۷ خرداد اعلام کرد که یک‌هزار سرباز اضافه به خاورمیانه اعزام می‌کند.

اما حتی با وجود نگرانی برخی ایرانی‌ها از اقدام نظامی، برخی دیگر در مصاحبه‌شان گفتند که تصمیم ایران را برای کاهش تعهداتش ذیل برجام را درک می‌کنند. این توافق وعده برداشته‌شدن تحریم‌ها در عوض پایبندی به محدودیت‌های هسته‌ای را داده بود.

اکنون، با تحریم تقریباً همه‌جانبه ایالات متحده، اقتصاد ایران بحرانی است، فروش نفت پایین آمده است، و دیگر امضاکنندگان توافق از جمله اروپایی‌ها در حفظ سرمایه‌گذاری‌هایشان در ایران خیلی موفق نبوده‌اند.

برخی از ایرانی‌های مصاحبه‌شده به واشنگتن‌پست گفتند که کشورشان منزوی شده است و گزینه‌های بسیار کمی به جز یک پاسخ محکم باقی مانده است.

فهمیه، یک کارمند بخش خصوصی در تهران می‌گوید: «شاید اگر این مسأله هسته‌ای اصلاً از اول آغاز نشده بود، اوضاع نیز تا این حد تنش‌آلود نمی‌شد». او به تلاش جمهوری اسلامی برای دست‌یابی به فناوری هسته‌ای اشاره می‌کرد: «اما حالا اینجاییم دیگر. می‌توانم بفهمم چرا مقام‌های ایرانی هیچ گزینه‌ی بهتری ندارند به جز تهدید در مورد غنی‌سازی اورانیوم».

فرزاد، مهندس در بوشهر گفت که به باور او تهدیدهای ایران برای افزایش اورانیوم غنی‌سازی‌شده «جدی‌تر به نظر می‌رسند از اقداماتی که آنها عملاً انجام می‌دهند»‌، اما هنوز «این حرکت بسیار خطرناکی است. نمایشی این‌چنینی فقط تحریک‌های آمریکا را توجیه می‌کند».

منبع: واشنگتن‌پست


در همین زمینه: