سازمان همکاری اسلامی به چهاردهمین نشست خود در مکه پایان داد. نمایندگان ۵۷ کشور اسلامی در بیانیه پایانی این نشست شنبه یکم ژوئن / ۱۱ خرداد بر مسأله فلسطین تمرکز، و اعلام کردند که با هر گونه توافق ناقض حق فلسطینیان مخالفند. عربستان مقابله با «تهدید ایران» را نیز یکی از اهداف این نشست قرار داده بود. در بیانیه پایانی اما اشاره مستقیمی به ایران نشد.
نشست سازمان همکاری اسلامی (IOC) با عنوان «اجلاس مکه: همراه هم برای آینده»، سومین اجلاس برگزارشده در مکه پس از نشست‌های شورای همکاری خلیج فارس (GCC) و اتحادیه کشورهای عرب (LAS) بود. در دو نشست پیشین بر مقابله با آنچه «تهدید ایران» خوانده شد، تمرکز شده بود.
سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی به عنوان میزبان در سخنان آغازین‌اش در این نشست‌ها بر مسأله تنش با جمهوری اسلامی تمرکز کرد.
پادشاه عربستان حمله پهپادی گروه «انصارالله»، شبه‌نظامیان شیعه حوثی تحت حمایت ایران، به تأسیسات نفتی شرکت نفت «آرامکو»ی عربستان را به تهران نسبت داد. خرابکاری در چهار کشتی سعودی و اماراتی و نروژی در بندر فجیره نیز به جمهوری اسلامی نسبت داده شد.
هرچند کشورهایی همچون سوریه و عراق از بیانیه پایانی سران عرب حمایت نکردند، ملک سلمان در سخنان افتتاحیه نشست سازمان همکاری اسلامی بار دیگر به جمهوری اسلامی تاخت و آن را به عاملیت پشت پرده «عملیات‌های تروریستی» در امارات و عربستان متهم کرد:
«ما تأیید می‌کنیم که این اقدامات تروریستی براندازانه نه تنها پادشاهی عربستان و منطقه خلیج [فارس]، بلکه همچنین امنیت دریانوردی و تأمین انرژی جهان را هدف قرار داده‌اند».
ایران این اتهام‌ها را تکذیب کرده است.
پادشاه عربستان پیش از برگزاری نشست نیز در توئیتی نوشته بود که «در مکه دیدار می‌کنیم تا آینده مردمان‌مان را بسازیم و به امنیت و ثبات برای کشورهای عرب و اسلامی دست یابیم و با قاطعیت در برابر تهدیدهای خشن و فعالیت‌های براندازانه مواجه شویم».
نجتمع في مكة لنعمل على بناء مستقبل شعوبنا، وتحقيق الأمن والاستقرار لدولنا العربية والإسلامية، وسنتصدى بحزم للتهديدات العدوانية والأنشطة التخريبية؛ كي لا تعيقنا عن مواصلة تنمية أوطاننا وتطوير مجتمعاتنا.
— سلمان بن عبدالعزيز (@KingSalman) May 31, 2019
مسأله فلسطین
پادشاه عربستان اما سخنان‌اش در نشست سازمان همکاری اسلامی را با اشاره به مسأله فلسطین آغاز کرد:
«مسأله فلسطین اولویت اساسی کار سازمان همکاری اسلامی است، و تمرکز دغدغه‌هایمان تا اینکه مردم برادر فلسطین حقوق مشروعشان را که راه‌حل‌های بین‌المللی و طرح صلح عربی ضامن آنها هستند، به دست آورند. ما بر مخالفت همه‌جانبه‌مان با هر گونه تمهیدی که شأن تاریخی و حقوقی بیت‌المقدس را تحت تأثیر قرار دهد، تأکید می‌کنیم.»
بی‌توجهی به مسأله فلسطین در نشست‌های اتحادیه عرب و سازمان همکاری خلیج فارس هدف انتقاد برخی کشورها و گروه‌ها قرار گرفته بود.
جرد کوشنر، داماد رئیس‌جمهوری ایالات متحده و مسئول اصلی طرح صلح اسرائیل و فلسطین برای مذاکره درباره «معامله قرن» به خاورمیانه سفر کرده است.
طرف‌های فلسطینی، به گزارش خبرگزاری «رویترز»، با طرح صلح مورد حمایت آمریکا به‌شدت مخالفند.
آنها طرح آمریکا را تلاش برای «پایان آرمان فلسطین» خوانده اند و می‌گویند بر اساس طرح، پایتخت اسرائیل اورشلیم (بیت‌المقدس) خواهد بود، پناهجویان فلسطینی حق بازگشت به سرزمین مادری را نخواهند داشت، و دولت جدید فلسطینی پیشنهادشده در این طرح، کنترل مرزها و امنیت آنها را برعهده نخواهد داشت و از «حق حاکمیت ملی» برخوردار نخواهد شد.
این طرح هنوز به صورت رسمی رونمایی نشده است.
حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران در پیامی که جمعه‌شب ۱۰ خرداد خطاب به سران کشورهای اسلامی در اجلاس مکه ارسال کرد، با انتقاد از تمرکز بر ایران در دیگر نشست‌های برگزارشده در مکه، خواهان توجه به مسأله فلسطین شد:
« در شرایطی که جهان اسلام، نیازمند حداکثر انسجام، همگرایی و همکاری در برابر دشمن مشترک می‌باشد، متأسفانه شاهد برخی اقدامات تفرقه‌افکن در جهت انحراف افکار عمومی جهان اسلام از قضیه فلسطین به‌عنوان مسئله اصلی جهان اسلام هستیم؛ موضوعی که بیش از هر زمان نیاز به توجه و حمایت یکپارچه دنیای اسلام و رهبران آن دارد.»
هرچند خبرگزاری «العربیه»، نزدیک به دولت سعودی از قول دیپلمات‌ها نوشته بود که در بیانیه پایانی اجلاس همکاری اسلامی علیه تهدید ایران نیز موضع‌گیری خواهد شد، این بیانیه اساساً به مسأله فلسطین پرداخت.
به گزارش «العربیه» انگلیسی، بیانیه پایانی از برپایی دولت مستقل و «حاکم بر سرنوشت خود» در فلسطین بر اساس مرزهای ۱۹۶۷ و به پایتختی بیت‌المقدس (اورشلیم) حمایت کرد، خواهان بازگشت پناهجویان به سرزمین مادری شد، از اقدام آمریکا در به‌رسمیت‌شناختن اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل انتقاد کرد، خواهان عقب‌نشینی کامل اسرائیل از بلندی‌های جولان شد.
به گزارش شبکه خبری «اسکای‌نیوز» عربی، بيانيه پایانی همچنین «تجاوز تروریستی به ایستگاه‌های پمپاژ نفت دو شهر الدوادمی و عفیف در عربستان سعودی» و «اقدامات خرابکارانه علیه چهار کشتی تجاری در نزدیکی آب‌های بین‌المللی مربوط به دولت امارات عربی متحده» را محکوم کرد، بی‌آنکه اشاره‌ای به ایران بکند.
اعتراض به افزایش اسلام‌هراسی در جهان و نیز برخورد غیرانسانی با مسلمانان روهینگیا در میانمار از دیگر موارد بیانیه پایانی بود. سازمان همکاری اسلامی خواهان انتخاب ۱۵ مارس به عنوان روز جهانی مبارزه با اسلام‌هراسی شد.
در اجلاس همکاری اسلامی در مکه ۵۷ کشور حضور داشتند اما از ایران، یکی از اعضای این سازمان، دعوت نشده بود.