سعید نمکی، وزیر بهداشت جمهوری اسلامی میگوید شیوع افسردگی در ایران افزایش پیدا کرده و به یکی از «مخاطرات اجتماعی» برای جامعه تبدیل شده است. طبق آخرین آمار وزارت بهداشت، حدود ۳۰ درصد از مردم کشور (بیش از ۲۰ میلیون نفر) دچار اختلالات روانی در طیف بیماریهای درجه پایین تا شدید هستند، اضطراب و افسردگی تقریباً دوسوم این آمار را شامل میشوند. یک استاد دانشگاه میگوید؛ فضای جامعه اعم از بحرانهای اقتصادی، وضعیت فرهنگی، معیشت، چالشهای اجتماعی و سیاسی همه و همه عواملی تاثیرگذار بر قالب روان مردماند.
سلامت روان جامعه ایران با چالش بزرگ افسردگی و اختلالات روانی روبهروست. به گفته ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت از هر چهار ایرانی یک نفر به اختلال روانی دچار است. جید صادقی، نایب رئیس انجمن روانشناسان ایران، میگوید بیماریهای روانی بیش از بسیاری از بیماریهای جسمی در جامعه شیوع پیدا کردهاند و افسردگی شایعترین بیماری روانی ست:
«بیماریهای روانی بعد از بیماری قلب و عروق و تصادفات رانندگی جادهای، بیشترین آمار را به خود اختصاص میدهد و از هر چهار خانواده یک خانواده درگیر بیماری روانی است. اضطراب و افسردگی تقریباً دوسوم بیماری روانی را تشکیل میدهند».
بر اساس آمارها در سال ۹۷، ۲۳,۴ درصد از بزرگسالان در ایران دچار یک اختلال روانپزشکی بودند که زنان با ۲۷,۶ درصد سهم بیشتری از مردان (با ۱۹,۴درصد) داشته اند. آمار کلی در تهران به یک نفر از سه نفر یا ۳۰,۲ درصد رسیده است.
جلال یونسی، روانشناس و استاد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی به «اعتماد آنلاین» گفته؛ اگر چه فشار اقتصادی تنها دلیل بروز افسردگی در ایران نیست اما «فضای جامعه اعم از بحرانهای اقتصادی، وضعیت فرهنگی، معیشت، چالشهای اجتماعی و سیاسی همه و همه عواملی تاثیرگذار بر قالب روان مردم خواهد بود».
وزیر بهداشت نیز به خبرگزاری دانشجویان ایران، (ایسنا)، گفته است؛ ریشه برخی دیگر از معضلات بزرگ زندگی مردم را باید در افسردگی جستجو کرد: «امروز پریشانخاطری و افسردگی یکی از مخاطرات اجتماعی بزرگ کشورهای جهان به ویژه ایران است و متاسفانه شیوع افسردگی در کشور بالا است و معتقدیم که افسردگی یکی از عوامل رغبت به اعتیاد، خودکشی و خشونت است».
بر اساس گزارشها ابتلا به افسردگی در جوانان و حتی کودکان نیز بیشتر از گذشته شده است. گلایل اردلان، رئیس گروه سلامت جوانان، نوجوانان و مدارس وزارت بهداشت پیشتر گفته بود «حدود ۱,۵ درصد جوانان افسردگی، ۰,۵ درصد اختلال دو قطبی، ۰,۷ درصد صرع و ۰,۷ درصد اقدام به پرخاشگری دارند که به روانشناس ارجاع داده شدهاند. همچنین چهار درصد از جوانان حداقل یکی از انواع تنباکو، ۰,۷ درصد ترکیبات افیونی، ۲درصد قرص آرامبخش و ۳ درصد اقدام به مصرف نوشیدنیهای الکلی کردهاند».
ایرج خسرونیا، رئیس جامعه متخصصان داخلی ایران نیز وجود بسیاری از بیماریهای جسمی را نشأتگرفته از بیماریهای روانی دانسته است:
«در مطبها شاهد هستیم که شمار زیادی از بیماران که از مشکلات جسمانی مانند ناراحتیهای گوارشی یا قلبی گلایه میکنند، هیچ مشکل جسمیای ندارند. پس از بررسیها و آزمایشهای پزشکی مشخص میشود که مشکل این افراد روانی است و باید تحت درمانهای روانپزشکی قرار گیرند».
کلیشههای مرتبط با بیماریهای روانی و ارتباط این بیماریها با جنون، بررسی آمار اختلالات روانی و درمان را سخت کرده است. به گفته جلال یونسی «کسی که دچار اختلال روانی است خود را وصله ناجور جامعه میداند. هنوز مردم فکر میکنند اگر به مشاوره روانی بروند، یعنی دیوانه هستد و در برابر گرفتن مشاورههای روانی مقاومت میکنند و آن را نوعی کسر شأن میدانند. وقتی صحبت از اختلال روانی میشود، همه در ذهنشان یک فرد دیوانه یا مجنون را تصور میکنند. اختلال روانی یک بیماری شبیه تمام بیماریهای دیگر است که انواع و شدت و حدت متفاوتی دارد».
ایران با کمبود جدی بیمارستانهای مخصوص بیماران اعصاب و روان رو به روست و این بیماران از پوشش بیمه نیز محروم هستند. ایرج خسرونیا، رئیس جامعه متخصصان داخلی ایران پیشتر با اشاره به این موضوع گفته بود:
«ارائه این آمارها برای آگاهی مردم عادی نیست، بلکه هشداری برای مسئولان و سیاستگذاران است که توجه بیشتری به این موارد داشته باشند.»
در همین زمینه: