اعتصاب‌ها و اعتراضات کارگری در چند سال اخیر روندی فزاینده داشته و سال ۹۷ به نسبت سال‌های قبل از گستردگی و عمق بیشتری برخوردار شده است. کارگران در سال ۹۷ با اشکال گوناگون مقاومت و مبارزه از جمله برپایی اعتصاب‌های طولانی‌مدت (نمونه مجتمع نیشکر هفت‌تپه و گروه ملی فولاد اهواز)، اعتصاب‌های سراسری (نمونه اعتصاب‌های سراسری معلمان و بازنشستگان)، و اعتصاب کارگران در یک رشته کاری (کارگران ابنیه راه‌آهن) سطح نوینی از همبستگی مبارزاتی را به نمایش گذاشتند.

«زمانه» در آستانه اول ماه مه روز جهانی کارگر پرسش‌هایی درباره جنبش کارگری ایران و چشم‌انداز آن را با چند فعال کارگری در میان گذاشته است. در گفت‌وگوی زیر جوانمیر مرادی عضو «انجمن صنفی کارگران برق و فلز کار کرمانشاه» به زمانه می‌گوید: «سال ۹۸ اعتراضات کارگری خیلی وسیع‌تر خواهد بود.» این گفت‌و‌گو را در ادامه بخوانید.

عکس از آرشیو

▪️سال گذشته کارگران و سایر مزدبگیران نمونه‌های درخشانی از اعتراض و اعتصاب را سازماندهی کردند. نمونه‌وار می‌توان از سه اعتصاب سراسری معلمان، اعتصاب در نیشکر هفت‌تپه و گروه ملی فولاد اهواز نام برد. از یک منظر کلی مبارزات کارگران در سال ۹۷ را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

سال ۹۷ برای اولین بار بعد از در هم شکسته‌شدن شوراهای کارگری در سال‌های اول بعد از انقلاب ۵۷ توسط نیروهای کمیته و سپاه، ضرورت ایجاد شوراهای کارگری و مردمی در جریان اعتصاب ۲۸ روزه کارگران هفت تپه توسط رهبر محبوب‌شان اسماعیل بخشی مطرح شد و خیلی سریع تبدیل به گفتمان و شعار و مطالبه‌ای جدی در میان کارگران و دانشجویان گردید و امروز می‌بینیم که در جریان سیل، ستادها، گروه‌ها و کمیته‌های کمک رسانی توسط خود مردم ایجاد شده‌اند و خود این جمع‌ها نمودهایی از شوراهای مردمی هستند که ابتکار عمل را در این شرایط بحرانی به دست گرفته و علی‌رغم مانع تراشی‌ها و حتی حملات نیروهای نظامی و انتظامی به این جمع‌های متشکل مردمی، همچنان به کار کمک رسانی مشغول هستند.

▪️با آن که روند تعیین حداقل دستمزد در شورای عالی کار شبیه سال‌های قبل بود اما برخلاف سال‌های گذشته ما شاهد اعتراضات متمرکز با خواست مزد عادلانه نبودیم. چه توضیحی برای این مساله وجود دارد؟

به طور کلی شکل اعتراضات کارگری در سال ۹۷ تغییر پیدا کرده و شیوه تعرضی‌تری نسبت به گذشته به خودش گرفته. اتفاقا سال ۹۷ تمرکز بر افزایش دستمزد و مبارزه برای تحقق آن بیشتر و جدی‌تر از سال‌های قبل بوده. سال گذشته بارها کارگران مراکز کارگری از جمله همان سه مرکز مذکور بر برخورداری کارگران از زندگی در حد رفاه تاکید داشته‌اند و علاوه بر آن بازنشستگان هم چندین بار در مقابل مجلس و نهادها دیگر دولتی علیه حقوق‌های زیر خط فقر تجمع کردند و اگر الان می‌بینیم که شورای عالی کار به ۳۷ درصد افزایش حداقل حقوق تن داده، نتیجه فشارهایی بوده که طی سال ۹۷ از طرف کارگران و بازنشستگان وارد آمده است.

هر چند ۳۷ درصد افزایش حداقل دستمزد، یک دهم تورم ۲۰۰ تا ۳۰۰ درصدی در سال گذشته است، اما تمرکز اعتراضات کارگری بر حقوق‌های چندین برابر زیر خط فقر و به قول خود مقامات دولتی و حکومتی خطر تشدید این اعتراضات و ایجاد چالش‌های عظیم‌تر و خطرناکتر برای حاکمیت بود که به این میزان تن دادند.

▪️سال ۹۷ پایان یافت اما مطالبات کارگران به جای خود باقی است. در آخرین روزهای سال ۹۷ شورای عالی کار هم دستمزد حقیرانه‌ای که برای کارگران تعیین کرد. چشم‌انداز مبارزات کارگری سال ۹۸ چگونه است؟

طبیعی‌ است که سال ۹۸ اعتراضات کارگری خیلی وسیع‌تر خواهد بود. این را نه من به عنوان یک کارگر معترض، بلکه خود مسولین دولتی و حکومتی هم بهش اذعان دارند. شرایط زندگی نه تنها برای کارگران، که برای اکثریت مردم در سال ۹۸ غیر قابل تحمل‌تر خواهد بود و معلوم است که گرانی هر روزه در حال افزایش و تشدید فشار معیشتی، کارگران را در ابعادی وسیع‌تر به میدان خواهد کشید و حتی دور از انتظار نیست که به شکل هماهنگ، کارگران مراکز مختلف دست به اعتصاب و تظاهرات‌های خیابانی بزنند.

▪️مهم‌ترین مانع ارتقاء جنبش کارگری ایران چیست؟

من مانعی مقابل ارتقاء جنبش کارگری نمی‌بینم. اعتراضات سال ۹۷ و مورد حمایت قرار گرفتن کارگران اعتصابی توسط کارگران مراکز دیگر و دانشجویان و بازنشستگان و زنان، نشان داد که مانعی برای ارتقاء جنبش کارگری وجود ندارد و اتفاقا شرایط کاملا مهیاست که طبقه کارگر خود را مجهزتر بکند و مبارزات متحدانه‌تری را در دستور کار بگذارد.

باید با تشکیل شوراهای خود در همه مراکز کارگری و به هم وصل کردن آنها، یک شبکه هماهنگی کننده سراسری را بوجود بیاید که نه تنها علیه حقوق‌های زیر خط فقر، بلکه علیه فقر، بیکاری و گرانی که خواست اکثریت مردم است، مبارزه‌ای اساسی تر از آنچه که تا امروز انجام داده است را سازمان دهد و یقینا اکثریت مردمی که کمرشان زیر بار فقر، بیکاری و گرانی خم شده است، به دورش حلقه خواهند زد و نیرویش را بیشتر خواهند کرد.

▪️تشکل‌های مستقل کارگری در اول ماه مه امسال باید چه خواست‌هایی را طرح کنند؟

تشکلهای کارگری ضمن تاکید بر افزایش فوری حداقل حقوق به میزان ۷ میلیون تومان، باید همانند خود کارگرانی که در جریان اعتصابات و اعتراضات سال گذشته گفتمان جدیدی را جاری کردند، آن گفتمان یعنی ایجاد شوراهای کارگری را با جدیت تبلیغ و تشویق کنند.

تشویق کارگران به ایجاد شوراها به معنی ساختن بدیل تشکل های موجود نیست، بلکه گام جدید و موثری هم برای تقویت تشکل های موجود و هم برای ایجاد همبستگی در میان کارگران هر مرکز کارگری و وصل کردن مبارزات کارگران بخش ها و مراکز مختلف به همدیگر است تا امکان یک مبارزه سازمان‌یافته تر و قدرتمندتر میسر شود.

مبارزه به سیاق گذشته ممکن است هر ساله دولت را مجبور کند که به ظاهر چندرغاز بیشتری نسبت به سال قبل افزایش دهد، اما اتفاق اساسی ای نخواهد افتاد. بدون فراخوان به تشکیل شوراهای کارگری و بدون ایجاد این شوراها نه برای تشکلهای موجود امکان دخالتگری بیشتر و سازماندهی درخور در میان کارگران وجود دارد و نه کارگران به فرصت رسیدن به یک زندگی انسانی و مدرن دست خواهند یافت.

بیشتر بخوانید: