دومین حضور ایران در بازی‌های المپیک

 

 

دوستی یادآور شد کمک صدهزار تومانی محمدرضا پهلوی، آخرین پادشاه ایران، نقشی بزرگ و پایه‌گذار در نخستین حضور ایران در بازی‌های المپیک داشت و خود او به دعوت جرج ششم، شاه انگلیس به لندن رفت و در مراسم افتتاح و چند مسابقه ایرانیان، حضور داشت؛ ازجمله مسابقه بسکتبال ایران با فرانسه.

 

در هزاره سوم حضور بانوان در المپیک، شرط حضور مردان در بازی‌ها است، اما پیش از آن اجباری نبود و برای بازی‌های ۱۹۵۲ زمینه ورزش نوین برای نسل تازه زنان ایران با حضور یک بانوی خوش نام در عصر پهلوی پایه‌گذاری شد.

 

صدرالدین الهی در این زمینه می‌نویسد: «ورزش نوین زنان ایران در عصر رضاشاه پهلوی پایه‌گذاری شد. چندسال پیش مجله پربار تلاش که در آلمان به‌همت فرخنده مدرس و علی کشتگر به ‌چاپ می‌رسد، تصمیم گرفت به‌بهانه بازی‌های ۲۰۰۴ آتن ویژه‌نامه‌ای مخصوص ورزش ایران منتشر سازد. سردبیری این شماره از تلاش را همکار قدیمی من، ایرج ادیب‌زاده به‌عهده داشت و من از آرشیو خصوصی خود پشت جلدی از مجله ایران امروز را که یک ماهنامه لوکس آن زمانی بود و به مدیریت محمد حجازی (مطیع‌الدوله) منتشر می‌شد، برای این مجله فرستادم و آن‌ها آن را روی جلد مجله چاپ کردند.»

 

تاریخ انتشار این مجله تیرماه ۱۳۱۹ است و در عکس مرحوم احمد ایزدپناه روی پیست دو و میدانی امجدیه به دوشیزگان دونده فرمان حرکت (شروع) می‌دهد. آن شماره مجله «تلاش» با عنوان «زن ایرانی در ۶۵ سال پیش، استارت تجدد روی پیست رهایی» منتشر شد. پیش از آن هم مجله «ایران امروز»، عکس‌هایی از زنان اسکی‌باز و خلبان ایرانی چاپ کرده بود.

 

ورزش زنان به‌طور اعم با آهنگی کند‌تر از حد انتظار حرکت می‌کرد. در سال‌های دهه ۲۰ و ۳۰ ناگهان یک زن کوشنده، رهبری یک باشگاه ورزشی معتبر به‌نام نیرو و راستی را پس از مرگ شوهرش به‌عهده گرفت. نام این خانم «منیره اصفیا» بود که بعد‌ها با نام شوهرش منوچهر مهران به‌نام خانم مهران معروف شد.

 

منیره مهران، اولین زن ایرانی است که در هیئت اعزامی ایران به پانزدهمین دوره بازی‌های المپیک (۱۹۵۲ هلسینکی) عضویت داشت. سپهبد امان‌الله جهانبانی، او و سرهنگ پرویز خسروانی را به‌عنوان دو مدیر باشگاه نیرو و راستی و دوچرخه‌سواران (تاج) با خود به فنلاند برد. بر این اساس اولین زن ایرانی که ناظر بر بازی‌های المپیک بود، خانم منیره مهران بود. او علاوه بر این، مترجم کتاب «فن ورزش» از مجموعه «چه می‌دانم» از زبان فرانسه به فارسی بود.

 

ایران با هشت کشتی‌گیر آزادکار، هفت وزنه‌بردار، شش مشت‌زن و یک دونده در المپیک ۱۹۵۲ شرکت کرد.

 

حاصل کار کاروان ایران دو نقره و سه برنز در کشتی (نخستین مدال‌های کشتی ایران در المپیک) و یک نقره و یک برنز در وزنه‌برداری بود. در کشتی، ناصر گیوه‌چی در ۶۲ کیلوگرم و غلامرضا تختی در ۷۹ کیلوگرم نقره گرفتند و مدال‌های برنز نصیب محمود ملاقاسمی در ۵۲ کیلوگرم، جهانبخت توفیق در ۶۷ کیلوگرم و عبدالله مجتبوی در ۷۳ کیلوگرم شد. در وزنه‌برداری محمود نامجو در ۵۶ کیلوگرم نقره گرفت و علی میرزایی در همین وزن سوم شد و برنز گرفت.

 

علی باغبانباشی، تنها دونده ایرانی شرکت‌کننده در این دوره بازی‌ها در گروه دوم مقدماتی پنج هزارمتر، سی و ششم و در گروه دوم مقدماتی سه هزار متر، هفدهم شد تا از صعود باز بماند.

 

در مشت‌زنی، فیض‌الله نیکخواه، امانوئل آغاسی، پتروس نازاربیگیان، ابراهیم افشارپور و آرداشس ساگینیان در‌‌ همان دور نخست شکست خوردند و حذف شدند. ژرژ عیسی‌بک نیز پس از یک پیروزی با شکست در دور دوم حذف شد.