جنگ داخلی یمن فروردین سال جاری چهار ساله شد. یمن، فقیرترین کشور خاورمیانه و پنجمین کشور فقیر جهان، آسیب شدیدی از این جنگ داخلی دیده است. اما کودکان یمنی شاید بزرگترین قربانیان این جنگ بوده‌اند. به تازگی شبکه خبری الجزیره در گزارشی اختصاصی ازبحران یمن می‌نویسد که نیروهای ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی و امارات متحده عربی، کودکان یمنی را به عنوان سرباز در جنگ به خدمت می‌گیرند.

به کار گرفتن کودکان به عنوان سرباز در یمن رو به افزایش بوده است؛ یک کودک‌سرباز در کمپ حوثی‌ها ــ عکس:‌ AFP

این نخستین بار نیست که ادعای استفاده از کودک‌ـ‌سربازان در جنگ یمن مطرح می‌شود. تا کنون حوثی‌ها و دیگر گروه‌های شورشی یا شبه‌نظامی محلی متهمان اصلی بودند. حالا اما الجزیره مدعی است که تصاویری اختصاصی در اختیار دارد که ثابت می‌کند در اردوگاه‌های ائتلاف سعودی-امارات، کودک‌ـ‌سربازان یمنی به کار گرفته می‌شوند.

بر اساس این گزارش کودکان فقیر در امتداد مرز عربستان سعودی و برای دفاع در برابر حمله‌های حوثی‌ها بکار گرفته می‌شوند.

گروه انصارالله یمن، گروهی شبه‌نظامیان از شیعیان حوثی  است که صنعا، پایتخت و بخش‌های گسترده‌ای از شمال غربی یمن را ۲۰۱۴ اشغال، و رئیس‌جمهوری قانونی عبد ربه منصور هادی را برکنار کرد.

سال ۲۰۱۵، عربستان سعودی و امارات متحده عربی ائتلافی برای سرنگون کردن حوثی‌ها تشکیل دادند که با تشدید بحران، یمن را در جنگی ویرانگر گرفتار کرد.

به گفته دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، تا نوامبر ۲۰۱۸، جنگ داخلی نزدیک به هفت هزار کشته و بیش از ۱۰ هزار زخمی برجای گذاشته است. رقم واقعی کشته‌شدگان بیش از این تخمین زده می‌شود.

هزاران نفر در جریان جنگ ناگزیر به فرار از خانه و کاشانه خود شده‌اند و میلیون‌ها نفر نیز گرفتار قحطی و بیماری. این درگیری به نوعی بخشی از نزاع قدرت منطقه‌ای میان ایران شیعه و عربستان سعودی سنی است. در این بحران کشورهای عرب منطقه که حامی منصور هادی هستند، ایران را به حمایت مالی و نظامی از حوثی‌ها متهم می‌کنند. ایران این اتهام را تکذیب کرده است و می‌گوید کمک‌های انسان‌دوستانه به یمن می‌فرستد. کارشناسان سازمان ملل اما در گزارش‌هایی ایران را به تأمین سلاح حوثی‌ها، از جمله تجهیزات موشکی متهم کرده‌اند.

این درگیری یکی از بدترین بحران‌های انسانی جهان را ایجاد کرده است، یمن تا آستانه قحطی پیش رفته و ۸۰ درصد جمعیت ۲۴ میلیون نفری یمن نیازمند کمک‌های انسان‌دوستانه هستند.

در این میان کودکانی هستند که با واقعیتی حتی دردناکتر مواجه هستند: جنگیدن برای یکی از دو سوی درگیری. بر اساس آمارهای سازمان ملل متحد، دو سوم کودک سربازان جنگ یمن برای حوثی‌ها و بقیه نیز برای نیروهای ائتلاف سعودی-امارات می‌جنگند.

یمن و عربستان سعودی هر دو از امضاکنندگان پروتکل بین المللی منع استفاده از کودکان در درگیری‌های مسلحانه هستند. عربستان پیش از این هم متهم به خدمت گرفتن کودکان دارفور سودان برای جنگ در یمن شده بود.

الجزیره می‌نویسد که اکنون کودکان یمنی از طریق شبکه‌های قاچاق محلی برای دفاع از عربستان سعودی به خدمت گرفته می‌شوند. خانواده‌های محروم این کودکان در گفت وگو با الجزیره داستان برخی از این کودکان را روایت کرده‌اند.

کودک‌سربازان یمنی در یک وانت متعلق به شبه‌نظامیان حامی عبد ربه منصور هادی، ۱۰ مه ۲۰۱۵ ــ‌ عکس: AFP

الجزیره در شهر تعز واقع در جنوب یمن با خانواده دو تن از این کودکان گفت وگو کرده است. هر دوی این کودکان با وعده حقوق ماهانه مرتب و وظایف غیر جنگی خانه‌هایشان را ترک می‌کنند. احمد ۱۶ ساله موفق به فرار می‌شود و داستانش را بازگو می‌کند اما محمد علی ۱۵ ساله هیچ گاه به خانه باز نمی‌گردد.

علی، پدر کودک سرباز ۱۵ ساله یمنی می‌گوید: «او تازه دبیرستانش را تمام و کار کردن را شروع کرده بود، اما قبل از این که خبر شویم به جنگ رفت. او به ما گفت که به البقع می‌رود. دیگر هیچ وقت از او خبری نشد.»

هر دو این نوجوانان که از خانواده‌های بسیار فقیر تعز بودند، به الوضع در شمال و منطقه مرزی با عربستان سعودی فرستاده می‌شوند.

احمد جوان ۱۶ ساله یمنی البقع در نزدیکی مرز سعودی را جایی توصیف می‌کند که کودکان یمنی برای جنگ آموزش می‌دیدند. این منطقه همچنین به‌کرات شاهد درگیری‌ شورشیان حوثی و ائتلاف به رهبری سعودی بوده است.

احمد تعریف می‌کند که چگونه او و کودکان دیگر با وعده کار در آشپزخانه واحدهای نظامی یمن مستقر در داخل خاک سعودی به استخدام در آمدند. به آنها گفته شده بود که برای کار در اشپزخانه ۳۰۰۰ ریال سعودی (معادل ۸۰۰ دلار) دریافت می‌کنند.

قاچاقچیان کودکان را با اتوبوس از مرز عبور می‌دهند. احمد و همراهانش پس از ورود به خاک سعودی در اردوگاه‌های نظامی مستقر می‌شوند. احمد به الوضع می‌رود و از آنجا داخل خاک عربستان می‌شود اما بقیه راه تا البقع را نمی‌رود. او از کسانی که در کمپ واسطه بودند، می‌شنود که تنها نیمی از حقوق ۸۰۰ دلاری موعود، آن هم هر دو‌ـ‌سه ماه یک بار پرداخت می‌شود و کار مورد نظر هم اصلاً آشپزی نیست. به احمد می‌گویند باید اسلحه به دست بگیرد و در خط مقدم با حوثی‌ها بجنگد.

احمد و چند پسر دیگر موفق به فرار و بازگشت به خانه‌هایشان می‌شوند. اما محمدعلی با آنها باز نمی گردد.

تلاش‌های الجزیره برای گرفتن واکنش وزارت امور خارجه عربستان سعودی به این گزارش بی‌نتیجه بوده است.

در همین زمینه:

کشتار کودکان در یمن: سازمان ملل عربستان و حوثی‌ها را مقصر می‌داند