نتایج یک نظرسنجی نشان میدهد بیش از ۸۰ درصد مردم ایران تاکنون به تماشای تئاتر یا کنسرت موسیقی نرفتهاند و حدودا ۳۰ درصد ایرانیان هرگز در سالن سینما به تماشای فیلم ننشستهاند. فشار اقتصادی علاوه بر اقلام اساسی، سهم فرهنگ را در سبد مصرف خانوار ایرانی تحت تاثیر قرار داده و دست مردم را از تفریحات فرهنگی کوتاهتر کرده است.
آخرین نظرسنجی ملی «مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا)» مسئله رجوع مردم به هنر سینما، تئاتر و موسیقی را بررسی کرده است.سینما، تئاتر و موسیقی از معدود تفریحات «مورد تایید» دستگاههای نظارتی فرهنگی در ایران هستند. سینما همواره بهدلایل مختلفی چون هزینه کمتر و در دسترس بودن از اقبال بیشتری برخوردار بوده است. با این وجود بهنظر میرسد با کمتر شدن قدرت خرید مردم و کسری بودجه خانوارهای ایرانی، از تعداد تماشاگران فیلمهای سینمایی که قادر به حفظ عادت سینما رفتن هستند، کمتر شده است.
برپایه گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران، حدودا ۷۰ درصد پاسخگویان حداقل یکبار رفتن به سینما را تجربه کردهاند. با اینحال ۲۲ درصد در کمتر از یکسال گذشته، ۱۰.۴ درصد بین یک تا سه سال گذشته و ۳۷.۵ بیش از سه سال است که به سینما نرفته اند. ۳۰.۲ درصد از پاسخگویان نیز هرگز برای تماشای یک فیلم به گیشه سینما مراجعه نکردهاند.
در مورد تئاتر و موسیقی عوامل دیگری نیز در دسترسی به این تفریحات دخیل هستند. تمرکز فضاهای فرهنگی همچون سالنهای کنسرت و تئاتر در تهران و سیاستهای فرهنگی اعمال شده در مورد موسیقی که فعالیت را حتی برای گروههای موسیقی دشوار و محدود کرده است منجر به محرومیت بخش بزرگی از مخاطبان از این نوع تفریحات فرهنگی شده.
این گزارش نشان میدهد: ۸۸ درصد از مردم هرگز به تماشای تئاتر نرفتهاند. این رقم در مورد کنسرتهای موسیقی نیز به ۸۰.۲ درصد میرسد. بهنظر میرسد شرایط کنونی اقتصادی بر تعداد مخاطبانی که قادر به پرداخت هزینههای تماشای تئاتر و کنسرت موسیقی بودند تاثیر منفی گذاشته است. تنها ۶.۳ درصد هرچند سال یکبار به تئاتر میروند و ۳.۱ سالی یکبار، ۱.۳ هرچندماه یکبار، ۰.۵ درصد هرماه یکبار و ۰.۲ درصد ماهی چندبار اجرای یک نمایشنامه را در سالنهای تئاتر دنبال میکنند. به همین صورت ۷.۵ درصد مردم سالی یکبار، ۲.۸ درصد هرچندماه یکبار، ۰.۵ درصد ماهی یکبار و ۰.۵ درصد هر ماه چندبار به کنسرت میروند.
براساس گزارشهای رسمی خانوارهای ایرانی در سالهای اخیر با رشد قابل توجه هزینههای تامین مایحتاج اولیه خود مواجه بودهاند که همین امر هزینهمحصولات فرهنگی را بیش از پیش کاهش داده است.
عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی قبلا اعلام کرده بود سرانه مصرف خانوار در حوزه فرهنگ، تفریحی و اوقات فراغت در کشور زیر سه درصد است. گزارش مرکز آمار از درآمد و هزینه خانوارها نیز بیانگر هزینه کمتر از دو درصد خانوادهها برای تفریح و امور فرهنگی است.
از سوی دیگر دولت سهم نهادهای فرهنگی را در بودجه ۹۸ کاهش داده است. فارغ از اینکه بیشتر بودجه فرهنگ به سمت نهادهای مذهبی سرازیر میشود، هزینه فعالیتهای فرهنگی و تولید آثار که تاکنون متاثر از افزایش تورم بودهاند، اکنون تحت تاثیر کاهش بودجه نیز قرار خواهند گرفت و به گزانی بیشتر این محصولات منجر خواهند شد.
نتایج نظر سنجی ایسپا بهرغم نامشخص بودن وسعت جامعه آماری و زمان، گزارش پیشین مرکز آمار ایران از «رفتارهای فرهنگی در خانوادههای ایرانی» را تایید میکند. این گزارش به محرومیت ۸۰ تا ۹۰ درصدی مردم ایران از فیلمهای سینمایی و تئاتر اشاره کرده است.
بیشتر بخوانید: