در حالی‌که اختلاف نظر میان مسئولان حکومتی ایران بر سر چگونگی کنترل فضای مجازی همچنان ادامه دارد، حسن روحانی در اظهار نظر تازه‌ای بر مواضع دولت که خواهان کنترل هوشمندانه فضای مجازی است تأکید کرد. او گفت «نه مسدود کردن و نه رها کردن این فضا ما را به مقصد نمی‌رساند».
حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی، دوشنبه یکم بهمن در نشست وزیر، معاونان و مدیران ارشد وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات کسانی را که خواهان محدودسازی کامل و فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی هستند مورد انتقاد قرار داد و گفت: «ما فکر می‌کنیم یک اختیاراتی از آسمان داریم که می‌توانیم بر زمینیان هر فرمانی را صادر کنیم، چنین موردی وجود ندارد. (…) فن‌آوری‌های نوین منافع زیاد و خطرات محدودی دارد و ما نمی‌توانیم زندگی مردم را از تحولات فن‌آوری و ارتباطی جدا کنیم.»
روحانی با تأکید بر «مراعات تعهدات اخلاقی و اسلامی و انسانی در فضای ارتباطی» افزود: «یک عده از فضای مجازی گاهی افراطی و تفریطی استفاده می‌کنند، یک عده نیز فکر می‌کنند در این فضا باید هر کاری، هر شایعه و دروغی و تهمتی را برای منافع شخصی، گروهی و حزبی خود انجام بدهند.»
این سخنان روحانی برخلاف اظهارات مسئولان قضائی است که خواهان کنترل کامل فضای مجازی هستند. این نیروها در روزهای اخیر بیش از هر چیز بر فیلترینگ اینستاگرام، از شبکه‌های اجتماعی متداول در میان ایرانی‌ها، تأکید کرده‌اند.
جواد جاویدنیا، سرپرست جدید معاونت امور فضای مجازی دادستانی کل ایران ۲۰ آذرماه مدعی شد که «بسیاری از علما و اساتید دانشگاه و دانشجویان خواهان فیلترینگ اینستاگرام هستند». به‌گفته او علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی بارها «وضعیت نامطلوب» اینستاگرام به عنوان «قتلگاه جوانان» را یادآوری کرده است.
جاویدنیا ۱۲ دی‌ماه اعلام کرد که حکم قضائی برای فیلترینگ اینستاگرام صادر شده و نظر اکثر اعضای شورای عالی فضای مجازی نیز این است که اینستاگرام می‌بایست فیلتر شود.
حسن روحانی از یک سو از «لحن‌های نامناسب در فضای مجازی» انتقاد و از سوی دیگر با فیلترینگ مخالفت کرد و گفت: «پس از فیلتر شدن با فیلترشکن چه کار باید بکنیم؟ نتیجه این اقدامات چه شد؟ همه ضرر می‌کنیم، اول هم جوانان و نوجوانان بیش از همه از اثرات منفی فیلترینگ آسیب می‌بینند.»
رئیس جمهوری اسلامی افزود: «نه مسدود کردن و نه رها کردن این فضا ما را به مقصد نمی‌رساند؛ باید سواد رسانه‌ای جامعه، نوجوانان و جوانان خود را افزایش دهیم.»
پیش از این نیز محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات همین موضع روحانی را گرفته بود و در واکنش به اظهارات معاون دادستان کل کشور درباره صدور حکم قضائی برای فیلترینگ اینستاگرام گفته بود: «فرض کنیم اینستاگرام فیلتر شد. بعدش قرار است چه اتفاقی بیفتد؟ این را بیایند برای مردم روشن کنند و شفاف بگویند و دوقطبی فیلتر و مخالفت با فیلتر درست نکنند. با فیلترینگ اینستاگرام در حاکمیت ما چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ در کاهش جرائم چه اتفاقی رخ می‌دهد؟»
روحانی همچنین از انحصار در رسانه و در فن‌آوری انتقاد کرد و گفت: « اگر ما ۵۰۰ رسانه داشتیم تا این اندازه در فضای مجازی تورم ایجاد نمی‌شد؛ تورم که در جنس و مواد غذایی نیست، فضای مجازی هم دچار تورم است؛ همه چیز را می‌خواهند در این فضا بگویند چون رسانه دیگری ندارند.»
فاطمه ذوالقدر، نماینده تهران و نایب‌رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی ۹ دی سال جاری اعلام کرده بود که کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی طرح ساماندهی پیام‌رسان‌ها را در جلسه‌ای که با پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات نیروی انتظامی (فتا) و وزیر ارتباطات برگزار شد متوقف کرده است. طرح مجلس برای ساماندهی پیام‌رسان‌ها به انتقاداتی دامن زده بود. طبق این طرح، «فیلتر پیام‌رسان‌های غیرقانونی» و «اختیار صیانت از اطلاعات اشخاص به نیروهای مسلح» اعطا شده بود و «کسب و کار آنلاین، در پیام‌رسان‌های خارجی» نیز ممنوع بود. افزون بر این، ایجاد کانال یا گروه بدون مجوز مشمول مجازات زندان بود. برخی نمایندگان اصلاح‌طلب نیز این طرح را امضاء کرده بودند.
رمضانعلی سبحانی‌فر، یک عضو کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه در فضای مجازی که از آن با عنوان «کمیته فیلترینگ» نیز یاد می‌شود گفته است جلسات این کمیته برگزار نمی‌شود چون اگر برگزار شود اعضا با فیلتر کردن شبکه‌های اجتماعی از جمله اینستاگرام مخالفت خواهند کرد.
این نماینده مجلس بر این باور است که جلوی تشکیل جلسه کمیته تعیین مصادیق مجرمانه را با مقاومت گرفته‌اند تا اثرگذاری آن را کم کنند.
از زمان روی کار آمدن دولت اول حسن روحانی موضوع چگونگی فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی همواره مورد اختلاف مسئولان جمهوری اسلامی بوده است. پیش از این نیز وزیران قبلی ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات دولت‌های روحانی از ضرورت «فیلترینگ هوشمندانه» برای کنترل فضای مجازی دفاع کرده بودند.
دولت در سال ۱۳۹۴ اعلام کرد که بیش از ۱۱۰ میلیارد تومان قرارداد میان وزارت ارتباطات و ۱۱ دانشگاه برای فیلترینگ هوشمند منعقد شده است.
بیشتر بخوانید:
اعتراف به شکست یک پروژه دیگر و پولهایی که در چاه ویل ریخته شد.
روزبه / 21 January 2019