گزارش اخیر مرکز آمار ایران از «رفتارهای فرهنگی در خانواده‌های ایرانی» حاکی از وزن بالای کتاب‌ها و متون مذهبی در سرانه مطالعه کشور و محرومیت ۸۰ تا ۹۰ درصدی مردم ایران از فیلم‌های سینمایی و تئاتر است. این گزارش همچنین به محبوبیت موسیقی و شبکه‌های اجتماعی در بیش از نیمی از افراد بالای ۱۵ سال جامعه اشاره می‌کند و می‌گوید نیمی از جمعیت ایران ورزش می‌کنند.
مرکز آمار ایران اخیرا گزارشی از یافته‌های «طرح آمارگیری از فرهنگ رفتاری خانوار» در ۱۳۹۶ منتشر کرده است که به شاخص‌های بحث‌برانگیزی چون سرانه مطالعه، مصرف تولیدات فرهنگی و عضویت و حضور در شبکه‌های اجتماعی می‌پردازد. این طرح در نقاط شهری و روستایی کشور انجام شده است و جامعه آماری متشکل از ۴۰ هزار خانوار(حدودا ۶۰ میلیون نفر) و افراد ۱۵ سال به بالا را دربر می‌گیرد.
در این طرح «رفتارهای فرهنگی» به شکل رفتارهایی اعم از «مطالعه (وضعیت مطالعه کتاب و روزنامه اعم از چاپی و الکترونیکی، سرانه مطالعه)، سینما و تئاتر (وضعیت رفتن به سینما و تئاتر و دفعات آنها)، ورزش (وضعیت انجام ورزش، سرانه زمان انجام ورزش، رشته‌های ورزشی)، موسیقی (وضعیت گوش‌دادن به موسیقی و سرانه زمان گوش‌دادن به موسیقی)، تماشای سیمای جمهوری اسلامی (وضعیت تماشا در روزهای غیر تعطیل و تعطیل، سرانه زمان تماشا و نوع برنامه) و برخی رفتارهای مصرفی تعریف و بررسی شده‌اند.
سرانه مطالعه که کتاب‌ها و روزنامه‌های دیجیتال را شامل می‌شود معمولا در جامعه ایران (و نسبت به جامعه جهانی) بسیار پایین است. بر اساس نتایج این گزارش حدوداً ۵۸ درصد افراد باسواد که بیش از ۳۰ میلیون نفر را شامل می‌شوند در سال ۹۵ مطالعه کتب غیر درسی داشته‌اند. اما قابل توجه است که گرچه سرانه مطالعه کتاب غیر درسی این جمعیت ۷ ساعت و ۴۱ دقیقه در ماه است، ۳ ساعت و ۷ دقیقه آن به مطالعه قرآن و کتب مذهبی باز می‌گردد. علاوه بر آن پیشتاز بودن قم با سرانه مطالعه ۲۰ ساعت و هفت دقیقه و خراسان رضوی با ۱۰ ساعت و ۳۳ دقیقه مشخص می‌کند که وزن مطالعه قرآن و کتاب‌های مذهبی که بیشتر «عبادت‌گونه» است، تا چه اندازه سرانه مطالعه کشور را تحت تاثیر قرار داده است. با این وجود باید به این نکته هم دقت کرد که بیش از ۲۰ میلیون از جمعیت آماری در سال گذشته هیچ‌گونه مطالعه غیر درسی نداشته‌اند که رقم بسیار بالایی است.
از سوی دیگر حدوداً ۳۰ درصد از این افراد روزنامه مطالعه می‌کنند که با توجه به سرانه ماهانه ۱ ساعت و ۲۷ دقیقه‌ای رقم ناامیدکننده‌ای محسوب می‌شود.
آمارهای مربوط به سینما و تئاتر نیز بسیار پایین هستند. فقط ۱۹درصد از افراد در سال قبل از آمارگیری به سینما رفته‌اند و تنها ۵,۱ درصد آنها موفق به تماشای تئاتر شده‌اند. با این وجود، ۹۱,۴ درصد اعلام کرده‌اند که با سرانه حدودا ۵ ساعت در روز، برنامه‌های سیمای جمهوری اسلامی را تماشا می‌کنند. این گزارش تنها به آمار مربوط به تلویزیون داخلی ایران می‌پردازد و در مورد تماشای شبکه‌های خارج از ایران یا اینترنتی اطلاعاتی جمع‌آوری نکرده است.
همچنین در نتایج مرکز آمار، رقم کسانی که به موسیقی گوش می‌دهند ۶۷,۸ درصد و با سرانه روزانه ۲ ساعت و ۲۱ دقیقه اعلام شده است. آمارهای مربوط به شبکه‌های اجتماعی نیز مبنی بر این است که تقریبا ۳۲ میلیون نفر از ۶۰ میلیون نفر جامعه آماری عضو شبکه‌های اجتماعی هستند و ۱ ساعت و ۴ دقیقه از وقت روزانه خود را صرف حضور در این شبکه‌ها می‌کنند. از این جمعیت حدودا ۳۱ میلیون نفر نیز ورزش می‌کنند که روزانه ۲۷ دقیقه از وقت آنها را می گیرد.
با توجه به این آمارها همچنان بخش زیادی از جمعیت ایران علاوه بر فقر اقتصادی با فقر فرهنگی نیز مواجه هستند که یکدیگر را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
بیشتر بخوانید: