جمال خاشقجی روزنامه‌نگار منتقد سعودی ظهر سه‌شنبه دوم اکتبر / ۱۰ مهر به کنسولگری عربستان سعودی در استانبول مراجعه کرده بود که گواهی تجرد بگیرد اما دیگر بازنگشته و همچنان اثری از او نیست. ابعاد این پرونده روز به روز گسترده‌تر میشود. دولت سعودی که پیش از این اطلاع از سرنوشت خاشقجی را انکار کرده بود، قتل او در کنسولگری این کشور در استانبول در یک «مشاجره» را تأیید کرد. این روایت هنوز از سوی دیگران تأیید نشده و بسیاری به آن با دیده تردید نگریسته‌اند، از جمله قدرت‌های غربی که خواهان شفافیت کامل هستند. اما ریاض اعلام کرده که به پرونده خاشقجی در دادگاه‌های همان کشور رسیدگی خواهد شد. آلمان از تعلیق معاملات تسلیجاتی با این عربستان تا روشن‌شدن پرونده خاشقجی خبر داده است.
شنبه ۲۰ اکتبر
-
آلمان معاملات تسلیحاتی با عربستان را تعلیق کرد
هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان شنبه گفت که آلمان نباید فروش سلاح به عربستان را تا پیش از روشن‌شدن همه ابعاد قتل خاشقجی ادامه دهد.
او در مصاحبه با برنامه تلویزیونی «تاگس‌تمن» شبکه دولتی آلمان گفت که هیچ دلیلی برای پذیرفتن فروش سلاح به عربستان وحود ندارد:
«تا وقتی تحقیقات ادامه دارند، تا وقتی نمی‌دانیم چه اتفاقی رخ داده، دلیلی ندارد تصمیم‌های مثبتی برای صادرات سلاح به عربستان اتخاذ کنیم.»
تصمیم آلمان بر خلاف تأکیدهای دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا است که گفته بود لغو معاملات تسلیحاتی با عربستان بخشی از مجازات این کشور نخواهد بود.
عربستان دومین مشتری بزرگ تسلیحات آلمان است.
-
اروپا خواهان شفاف‌سازی کامل است
آلمان، فرانسه، اسپانیا، دانمارک، هلند و رئیس پارلمان اروپا در میان رهبرانی از اتحادیه اروپا بودند که از عربستان سعودی خواستند «تحقیقات کامل» را در مورد قتل خاشقجی برای رسیدن به «حقیقت» انجام دهد.
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان روایت ریاض از چگونگی قتل خاشقجی را نابسنده توصیف کرد و گفت که «اتفاق‌های وحشتناک» هنوز «روشن نشده‌اند» و «ما قطعاً خواهان روشن‌شدن آنها هستیم».
مرکل و هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان در بیانیه‌ای مشترک قتل خاشقجی را «قویاً» محکوم کردند و نوشتند:
«ما از عربستان سعودی انتظار شفاف‌سازی در مورد جنبه‌های مرگ خاشقجی هستیم… اطلاعات در دسترس درباره اتفاق‌های رخ‌داده در کنسولگری استانبول نابسنده است».
آنها تأکید کردند که عاملان این جنایت باید به عدالت سپرده شوند.
لارس لوکه راسموسن، نخست‌وزیر دانمارک و مارک روته، نخست‌وزیر هلند پس از نشست مشترک در کپنهاگ قتل خاشقجی را محکوم کردند.
به گزارش وب‌سایت خبری «بلومبرگ»، راسموسن درباره روایت ریاض از چگونگی قتل گفت:
«این واقعیت که سعودی‌ها دیشب قتل او را تأیید کردند، آن هم پس از اینکه اصرار داشتند او زنده از کنسولگری خارج شده، نشان می‌دهد همه حقیقت به ما گفته نشده است و ما باید برای شنیدن همه حقیقت پافشاری کنیم.»
روته نیز اعلام کرد که «واقعیت‌ها» درباره این پرونده هنوز مغشوش‌اند و هلند همچون دانمارک خواهان آغاز تحقیقات سازمان ملل و دیگر قدرت‌های غربی در مورد قتل جمال خاشقجی است.
آنتونیو تایانی، رئیس پارلمان اروپا نیز خواهان آغاز تحقیقات بین‌المللی برای بررسی شواهد و مدارک موجود درباره قتل روزنامه‌نگار سعودی شد.
دولت اسپانیا نیز شنبه در بیانیه‌ای با ابراز تأسف از مرگ خاشقجی نوشت که از فراخوان آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل برای انجام تحقیقات مستقل و شفاف درباره این قتل حمایت می‌کند.
ژان ایو لو دریان، وزیر خارجه فرانسه هم قتل خاشقجی را محکوم کرد و گفت: «تأیید مرگ آقای جمال خاشقجی قدم اول در راه رسیدن به حقیقت است. با این حال، پرسش‌های بسیاری بی‌جواب مانده».
-
عربستان سعودی: پرونده در خود عربستان بررسی میشود
علی‌رغم درخواست دبیرکل سازمان ملل، رئیس پارلمان اروپا و چند دولت غربی برای انجام تحقیقات مستقل بین‌المللی درباره قتل خاشقجی، ریاض شنبه اعلام کرد که این پرونده در دادگاه‌های سعودی بررسی خواهد شد.
ولید بن محمد بن صالح الصمعانی، وزیر دادگستری سعودی شنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که جمال خاشقجی در خاک عربستان کشته شده و به دستگاه قضائی همین کشور ارجاع داده خواهد شد.
او هشدار داد که پادشاهی عربستان در عدالتش قاطع است و با رفتارهای خصمانه، از جمله رفتار رسانه‌هایی که از اعتبار و حرفه‌ای‌گری بی‌بهره اند، بی‌ثبات نخواهد شد.
-
واکنش متحدان عربستان در منطقه
برخلاف قدرت‌های غربی، متحدان منطقه‌ای عربستان از پاسخ ریاض به پرونده قتل خاشقجی ستایش کرده‌اند.
مصر، امارات متحده عربی، بحرین و دولت عبد ربه منصور هادی در یمن همگی سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان را به خاطر قاطعیت‌اش ستوده‌اند.
-
ترکیه: «مخفی‌کاری» را نخواهیم پذیرفت
عمر چلیک، سخنگوی حزب حاکم «عدالت و توسعه» (آ ک پ) ترکیه شنبه ۲۸ مهر / ۲۰ اکتبر با اشاره به روایت ریاض از قتل خاشقجی به خبرگزاری دولتی «اناتولی» گفت:
«ترکیه هرچه را رخ داده فاش خواهد کرد. هیچ‌کس در این باره شک نکند. ما کسی را پیشاپیش متهم نمی‌کنیم. اما نمی‌پذیریم مخفی‌کاری هم ادامه پیدا کند.»
یک مقام ارشد ترکیه نیز به شرط ناشناس‌ماندن شنبه به خبرگزاری «رویترز» گفت که بازرسان ترکیه احتمالاً «به زودی» درخواهند یافت که پیکر بی‌جان خاشقجی به چه سرنوشتی دچار شده است.
نیروهای پلیس در جست‌وجوی جنازه جمال خاشقجی، در حال تجسس جنگل بلگراد در حوالی استانبول‌اند. نیروهای پلیس همچنین احتمال داده‌اند که بقایای جنازه روزنامه‌نگار منتقد در شهر دیگری دفن شده باشد.
-
عفو بین‌الملل: روایت ریاض از مرگ خاشقجی پرسش‌برانگیز است، کالبدشکافی مستقل صورت بگیرد
عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای اعلام کرد که «بی‌طرف‌بودن» در روند تحقیقات ریاض در مورد قتل جمال خاشقجی در کنسولگری عربستان در استانبول هنوز «پرسش‌برانگیز» است.
عفو بین‌الملل گفته که سازمان‌های حقوق بشری بین‌المللی خواهان تحقیقات مستقل و بی‌طرف از سوی سازمان ملل هستند.
سماح حدید، مدیر کارزارهای عفو بین‌الملل در خاورمیانه نیز با انتشار بیانیه‌ای از عربستان خواست تا پیکر خاشقجی را تحویل دهد و خواستار اجرای کالبدشکافی مستقل بر پیکر او شد.
او در این بیانیه نوشت: «حق خانواده خاشقجی و جهان است که همه حقیقت را بدانند: حقیقت درباره آنچه بر سر او آمد و مسئولان این اتفاق، حال در هر مقام و رده‌ای باشند.»
-
نیویورک‌تایمز: خاشقجی را «خفه کرده‌اند»
روزنامه آمریکایی «نیویورک‌تایمز» به نقل از یک مقام سعودی که نخواست نامش فاش شود، نوشت که جمال خاشقجی پس از «درگیری فیزیکی» در کنسولگری عربستان در ریاض به دست قاتلانش «خفه» شده است.
بر اساس این گزارش، تیم ۱۵ نفره‌ای که برای قتل او به ریاض رفته بود، همگی دستگیر شده‌اند.
-
عضو ارشد آ ک پ: توضیح عربستان دیرهنگام بود
لیلا شاهین اوستا، یک عضو ارشد حزب عدالت و توسعه ترکیه (آ ک پ) با انتقاد از پذیرش دیرهنگام قتل خاشقجی در کنسولگری عربستان در استانبول گفت که ریاض باید زودتر از این درباره این مرگ توضیح ارائه می‌داد.
رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه قرار است امروز بعدازظهر در مراسم افتتاحیه یک استادیوم ورزشی در دیاربکر به سخنرانی بپردازد. گفته میشود که او درباره پرونده خاشقجی نیز اظهارنظر خواهد کرد.
-
دبیرکل سازمان ملل: تأیید مرگ خاشقجی عمیقاً آزاردهنده است
آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل پس از پذیرش مرگ خاشقجی از سوی ریاض آن را «عمیقاً آزاردهنده» خواند.
گوترش خواهان انجام تحقیقات «فوری، کامل و شفاف» درباره این قتل و مجازات عاملان آن شد.
-
سناتور جمهوری‌خواه آمریکایی روایت جدید ریاض را نپذیرفت
هرچند دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا روایت ریاض از چگونگی مرگ خاشقجی را «معتبر» توصیف کرده، یک سناتور جمهوری‌خواه نزدیک به او نظری بر خلاف او دارد.
لیندزی گراهام که چند روز پیش خواهان «تغییر رژیم» در ریاض شده بود، در این باره گفت:
«اینکه بگوییم من نسبت به روایت جدید سعودی درباره آقای خاشقجی مشکوک‌ام، به حد کافی حق مطلب را ادا نکرده».
-
گاردین: عربستان میلیون‌های پوند برای ترمیم تصویر این کشور به چند شرکت رسانه‌ای بریتانیایی داده است
روزنامه «گاردین» در گزارشی اعلام کرده که عربستان سعودی برای ترمیم تصویر این کشور در جهان در سال‌های اخیر میلیون‌ها پوند سرمایه‌گذاری کرده است.
بر اساس این گزارش، عربستان به چند شرکت رسانه‌ای و روابط عمومی بریتانیایی مأموریت داده است تا تخریب تصویر ریاض بر اثر کارنامه حقوق بشری و جنگ در یمن را جبران کنند.
شماری از این شرکت‌ها عبارتند از: دفتر رسانه «وایس» (Vice) در لندن که چند فیلم تبلیغاتی برای عربستان می‌سازد؛ رسانه «ایندیپندنت» (The Independent) که با یک ناشر بسیار نزدیک به حکومت سعودی شراکتی را آغاز کرده؛ و موسسه تونی بلر برای تغییر جهان.
-
ریاض: خاشقجی در درگیری در سفارت کشته شد
عربستان سعودی برای نخستین‌بار پس از ۱۸ روز از ناپدیدشدن جمال خاشقجی، کشته‌شدن او را تأیید کرده است. ریاض پیش از این اعلام کرده بود که از وضعیت این روزنامه‌نگار منتقد اطلاعی ندارد و کنسولگری عربستان مدعی شده بود که او پس از انجام کارهایش از آنجا خارج شده است.
بر اساس بیانیه دادستانی عمومی که رسانه‌های سعودی بامداد شنبه [به وقت محلی] ۲۰ اکتبر / ۲۸ مهر منتشر کرده‌اند، مقام‌های ریاض می‌گویند خاشقجی در جریان یک «زد و خورد» در کنسولگری عربستان در استانبول کشته شده است. این بیانیه همچنین از بازداشت ۱۸ تن در ارتباط با این پرونده و ادامه تحقیقات بیشتر خبر می‌دهد.
روایت رسانه دولتی عربستان از کشته‌شدن خاشقجی که اندکی پس از مکالمه ملک سلمان با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه منتشر شد، چنین است:
«بین خاشقجی و عده‌ای دیگر که او در کنسولگری استانبول ملاقات کرده بود، مشاجره‌ای رخ داد و به یک زد و خورد کشید که به مرگ او انجامید.»
-
اخراج چند مقام امنیتی عربستان
احمد الاسیری، جانشین رئیس سازمان اطلاعات عربستان سعودی و سعود القحطانی، مشاور رسانه‌ای و مطبوعاتی محمد بن سلمان نیز از سمت‌شان برکنار شده‌اند.
روزنامه آمریکایی «نیویورک‌تایمز» پیش از این در گزارشی نوشته بود که احمد الاسیری احتمالاً برای کاهش از فشارها بر ریاض از سمتش اخراج خواهد شد. گزارش‌هایی که پس از ناپدیدشدن خاشقجی در روزنامه‌های آمریکایی منتشر شده بود، احتمال قتل خاشقجی به دستور محمد بن سلمان را مطرح کرده بودند و ولیعهد جوان سعودی تحت انتقادهای شدید قرار داشت.
با این حال، بر اساس بیانیه دادستانی عمومی سعودی، کمیته‌ای به ریاست بن سلمان برای بازسازی ساختار دستگاه اطلاعاتی تشکیل شده و قرار است مقررات دستگاه اطلاعاتی، حوزه اختیاراتش، و روش‌ها و رویه‌های مورد استفاده‌اش بازبینی شوند. این کمیته به دستور پادشاه عربستان تشکیل شد.
به گزارش رسانه دولتی عربستان، پس از تشکیل این کمیته سه مقام ارشد امنیتی دیگر نیز به دستور ملک سلمان از مقام‌شان برکنار شدند: محمد بن صالح الرمیح، معاون اطلاعاتی رئیس سازمان اطلاعات سعودی، رشاد بن حامد المحمادی، مدیر بخش امنیت و مراقبت سازمان اطلاعات و عبدالله بن خلیف الشایع، مدیر بخش نیروی انسانی سازمان اطلاعات سعودی.
-
ترامپ: «یک گام اول مهم» برداشته شد
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا شنبه در آریزونا بار دیگر تأکید کرد که عربستان سعودی یک «متحد بزرگ» است و قراردادهای تجاری چند صد میلیارد دلاری بین دو کشور را برای اقتصاد ایالات متحده مهم دانست.
او در عین حال کشته‌شدن خاشقجی در کنسولگری عربستان را «وحشتناک» توصیف کرد اما گفت اقدام ریاض برای تأیید قتل او و بازداشت مظنونان و برکناری مقام‌های امنیتی «یک گام اول مهم» است.
سارا سندرز، سخنگوی کاخ سفید نیز شنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که
«ایالات متحده آمریکا از اعلامیه پادشاهی عربستان سعودی قدردانی می‌کند که اشاره دارد تحقیقات این کشور درباره سرنوشت جمال خاشقجی رو به پیشرفت است و علیه مظنونانی که تا کنون شناسایی شده‌اند، اقدامات لازم را انجام داده. ما به دقت تحقیقات بین‌المللی درباره این اتفاق تراژیک را دنبال می‌کنیم و حامی اجرای عدالت به نحوی به‌موقع، شفاف، و بر اساس روند دادرسی عادلانه هستیم.»
ترامپ گفته ممکن است شکلی از تحریم را برای مجازات عربستان در نظر بگیرد.
پانویس:
این خبر در طول روز تکمیل می شود و تیتر آن هم تغییر می کند
گزارش نهایی دولت پادشاهی عربستان سعودی در مورد نحوه فوت اتفاقی آقای خاشقجی که از “دشمنان نجیب ملک سلمان و پادشاهی عربستان سعودی” محسوب می شد:
” بعد از تحقیقات مفصل و به دور از جنجال دادستانی کل نیروهای مسلح پادشاهی عربستان سعودی، به اطلاع می رساند که آقای خاشقجی به علت افت قند خون دچار سرگیجه شده و در اثر سقوط، سرش به جسم سختی خورده و فوت شده است. جسد او نیز به علت سهل انگاری عده ای از عوامل خودسر استخبارات، تجزیه شده است.
مسئله مهمی که دادستانی کل نیروهای مسلح پادشاهی عربستان سعودی طی تحقیقات مفصل خود به آن پی برده و متاسفانه در اثر جنجال و بزرگنمایی این حادثه، مغفول مانده است سرقت ساعت اپل مرحوم خاشقجی بعد از فوت اتفاقی او توسط یکی از نگهبانان کنسولگری است که به هیچ عنوان قابل اغماض نیست و سارق اپل واچ مرحوم خاشقجی به اشد مجازات محکوم خواهد شد تا دیگر کسی نتواند اعتماد مردم عزیزمان را به اماکن دیپلماتیک مخدوش سازد”.
امید / 20 October 2018
“گاردین: عربستان میلیون‌های پوند برای ترمیم تصویر این کشور به چند شرکت رسانه‌ای بریتانیایی داده است” فکر کردن مثل فوتبال است که داور را میخرند.
سعید / 20 October 2018
کنفدراسیون بین‌المللی اتحادیه‌های کارگری در نامه‌ای به رهبر ایران، به نیابت از طرف خود و چهار فدراسیون جهانی کارگری و صنفی با ۲۰۰ میلیون عضو، می‌گوید که از درخواست دادستانی شهر قزوین برای صدور اشد مجازات برای ۱۷ تن از بازداشت‌شدگان در ارتباط با اعتصاب کامیون‌داران در روزهای اخیر «عمیقا شوکه شده است».
این اتحادیه‌های بین‌المللی صدور چنین درخواستی که به گفته محسن کرمی، سرپرست دادستانی قزوین، شامل اعدام خواهد بود را نقض شدید و آشکار حقوق کارگران دانسته و گفته‌اند که در هر جامعه، غیرقابل قبول است که کارگران در دفاع از منافع اقتصادی خود اعدام شوند!.
Faryad / 21 October 2018