حمایت مراجع دینی سنتی از دولت روحانی – ناامیدی اصلاح‌طلبان

به روال همیشگی در ایران که دولت جدیدی بر سر کار می‌آید و یا نظام با بحران مواجه است، نمایندگان جناح‌های سیاسی به دیدار مراجع دینی می‌روند تا یا توصیه‌های آن‌ها را بشنوند و یا حمایت آن‌ها را از خود برای ادامه کار به‌دست آورند. اکنون در حالی که وضعیت اقتصادی ایران وخیم شده و دولت روحانی از سوی مخالفان آن در حکومت زیر فشار است، نمایندگان دولت به دیدار برخی از مراجع سنتی دینی رفتند تا پشتیبانی آن‌ها از ادامه کار خود را جلب کنند. مراجع دینی در این دیدار از «حفظ وحدت» در شرایط کنونی سخن گفتند. در این میان گروهی از اصلاح‌طلبان می‌گویند «حفظ وحدت» و «آشتی ملی» بدون اقدامات لازم بی‌ثمر است.

در پی سخنان روز چهارشنبه حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران مبنی بر این‌که دولت استعفا نمی‌دهد، محمود واعظی، رئیس دفتر او و چند تن از مقام‌های دولتی روز گذشته، پنج‌شنبه ۷ تیر، به دیدار مراجع دینی رفتند تا حمایت آن‌ها از دولت را به‌دست آورند.

نمایندگان دولت با آیت‌الله‌ها حسین نوری همدانی، جعفر سبحانی، ناصر مکارم شیرازی و محمدعلی علوی گرگانی دیدار و گفت‌وگو کردند.

در این دیدارها نوری همدانی بر «وحدت» نظام در برابر «توطئه آمریکا در خروج از برجام» تأکید کرد و با بیان این‌که «رئیس جمهور محترم فرزند حوزه و برخاسته از متن انقلاب هستند»، از دولت خواست از وضعیت معیشت مردم مراقبت و با گرانی مقابله کند. او همچنین خواهان برخورد «مجموعه نظام» با اخلال‌گران اقتصادی شد.

جعفر سبحانی نیز در دیدار با نمایندگان دولت گفت: «ما در نظام جمهوری اسلامی همه سرنشینان یک کشتی هستیم و سرنوشت واحدی داریم، بنابراین باید اختلاف سلایق را کنار گذاشته و اگر مسأله‌ای وجود دارد نیز با گفت‌وگو حل‌وفصل شود.»

او نیز خواهان برخورد با «مفسدان اقتصادی» شد و گفت اگر با «مفسدان اقتصادی» قاطعانه مقابله شود «مردم به آینده امیدوار شده و قدردان دولت خواهند بود».

مکارم شیرازی نیز تضعیف دولت را غلط دانست و گفت «همه باید از دولت حمایت کنند (…) امروز زمان تسویه‌ حساب‌های شخصی و حل اختلافات انتخاباتی نیست.»

علوی گرگانی هم بر «تقویت راه‌های انسجام و وحدت» در وضعیت حاضر تأکید کرد.

محمود واعظی به‌عنوان نماینده دولت ضمن بیان این‌که «فشارهای آمریکا تأثیراتی به‌روی اقتصاد ایران خواهد گذاشت»، گفت: «متأسفانه از سوی دیگر برخی در این وضعیت به‌دنبال تسویه حساب با دولت هستند، اما منطق حکم می‌کند زمانی که دشمن کلّیت نظام را هدف قرار داده است، اختلافات را کنار گذاشته و به‌دنبال تسویه حساب نباشیم.»

دیدار مسئولان دولتی با مراجع دینی و تأکید بر «حفظ وحدت» در شرایطی صورت می‌گیرد که در هفته‌های اخیر جناح مخالف دولت و حتی نزدیکان به آن تلاش کرده‌اند تا مسئولیت وضعیت بد اقتصادی کنونی را به دوش دولت روحانی بیندازد. دوشنبه گذشته یحیی رحیم صفوی، فرمانده سابق سپاه پاسداران و از نزدیکان رهبر جمهوری اسلامی در سخنانی در شیراز گفته بود گاهی به نظر می‌رسد اگر دولت نباشد، کشور بهتر اداره می‌شود. یک روز پیش از آن هم حسین موسویان، از نزدیکان روحانی خواهان «خانه‌تکانی اساسی» حتی به قیمت استعفای دولت و برگزاری انتخابات زودهنگام شده بود.

حسن روحانی چهارشنبه ۶ تیر در پاسخ به این اظهارنظرها در سخنانی از دولت خود دفاع کرد و گفت: «دولت می‌ایستد. اگر کسی فکر می‌کند دولت استعفا می‌دهد و کنار می‌رود اشتباه می‌کند. ما تا آخرین روز دولت دوازدهم به وعده‌مان عمل می‌کنیم و تا پای جان، آبرو و حیثیت‌مان می‌ایستیم.»

در پی سخنان روحانی، روز گذشته (پنج‌شنبه) اسحاق جهانگیری، معاون اول او نیز در سخنانی ضمن اشاره به تحریم‌های آمریکا و تأثیرات آن بر اقتصاد کشور «بر ضرورت مقابله با این تهدیدات» تأکید کرد و گفت: «اختلافات را کنار گذاشته و در داخل آتش بس اعلام کنیم.»

با تأکید مقام‌های حکومتی و دینی بر «حفظ وحدت»، حمید رضا حاجی‌بابایی رئیس فراکسیون ولایی مجلس که برخی از اعضای آن طرح عدم‌ کفایت روحانی را مطرح کرده بودند اعلام کرد که «فراکسیون ولایی به دنبال این نیست که دولت را در حال حاضر متزلزل کند و در برابر فشارهایی که وجود دارد، فشار مضاعفی ایجاد کند.»

در چنین شرایطی اما جمعی از اصلاح‌طلبان راضی نیستند. آن‌ها خواهان گام‌های عملی برای «حفظ وحدت» هستند.

عبدالله ناصری، عضو شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان در این‌باره می‌گوید: «نمی‌توان از آشتی ملی حرف زد اما رهبران اصلاحات در حصر و شبه‌حصر باشند.»

ناصری «آماده‌ترین گام برای تحقق آشتی و همبستگی ملی» را «بستن پرونده ۸۸» دانست و گفت: «جامعه مدنی و نخبگان و کنشگران در سال ۸۸ هزینه پرداختند و سختی‌هایی را تحمل کردند و اگر این اتفاقات در گام اول به‌منظور آشتی ملی صورت نگیرد سایر اتفاقات، تصنعی است.»

اشاره عبدالله ناصری به رویدادهای دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران است که اعتراضات خیابانی مردم ماه‌ها ادامه یافت و در جریان آن چندین نفر کشته و صدها نفر بازداشت شدند. میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد، سه تن از رهبران اصلاح‌طلب این اعتراضات بدون محاکمه همچنان در حصر خانگی به‌سر می‌برند.

ناصری گفت: «اگر بیان این باشد که آشتی ملی در کار نباشد و زمینه‌های گفت‌وگوی ملی فراهم نشود و تنها در عرصه رسانه آتش‌بس شود این ‌یک سازمان اجتماعی تصنعی را شکل می‌دهد که خیلی کارآمدی نخواهد داشت.»

علی شکوری‌راد، دبیرکل حزب اتحاد ملت و از چهره‌های اصلاح‌طلبان نیز راه حل بحران کنونی را این دانست که حسن روحانی با رهبر جمهوری اسلامی «بنشیند و بگوید که راه حلی پیش روی ما قرار دهند».

او گفت: «رئیس‌جمهور می‌گوید ما سه راه داریم؛ یا باید تسلیم شویم، یا با هم دعوا و نهایتاً از هم بپاشیم یا این‌که با هم یکی شویم و بایستیم. هر عقل سلیمی دو راه اول را پیشنهاد نمی‌کند، اما اگر بنا باشد کنار هم باشیم و بایستیم، چگونه می‌توان این فرایند را آغاز و به انجام رساند؟ این راه حل، لوازمی دارد. به نظر من این‌جا مسئولیت بر عهده رهبری است و ایشان توان لازم را هم دارند.»

به‌گفته شکوری‌راد «روحانی قدر رأی مردم را ندانست و حالا هم دیگر کاری از او برنمی‌آید.»

صادق زیباکلام، یکی از چهره‌های اصلاح‌طلب نیز از سخنان «وحدت‌آفرین» رئیس جمهوری اسلامی انتقاد کرد و آن را «اسفناک» خواند. او گفت: «ایشان فکر می‌کنند اگر بیایند به مردم لبخند بزنند و بگویند نه من استعفا نمی‌دهم، مردم روحیه می‌گیرند و مخالفانشان فرار می‌کنند؟ ایشان در دنیای پوشالی و خیالی هستند.»

از دی‌ماه سال گذشته اعتراضات اجتماعی در ایران بیشتر شده. با آغاز سال جدید و افزایش بی‌سابقه قیمت ارز و گرانی کالاهای اساسی، اقتصاد ایران با چالش مهمی روبه‌رو شده است. شرایط کنونی موجب شد که در هفته گذشته بازاریان تهران و چند شهرستان چند بار دست به تجمع‌های اعتراضی بزنند.

این در حالی است که تحریم‌های اصلی آمریکا علیه ایران در ۶ اوت /  ۱۵ مرداد و ۴ نوامبر / ۱۳ آبان امسال، از جمله با تحریم نفتی آن، شکل جدی‌تری به خود خواهد گرفت.

بیشتر بخوانید:

روحانی: دولت استعفا نمی‌دهد