رویترز به نقل از دیپلمات‌های آگاه ایرانی و اروپایی گفته که در مذاکره ایران با کشورهای اروپایی بر سر پایان دادن به بحران یمن پیشرفت‌های قابل توجهی به‌دست آمده و ایران حاضر شده در جهت آتش‌بس تلاش کند تا بحران انسانی در یمن برطرف شود.
بر اساس این گزارش، مذاکرات دو طرف در ماه فوریه و در چارچوب تلاش‌ها برای جلوگیری از تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا برای خروج از برجام آغاز شد.
مذاکرات با ایران درباره یمن خارج از توافق هسته‌ای با این کشور و با هدف رفع نگرانی‌های آمریکا درباره نقش جمهوری اسلامی در منطقه خاورمیانه انجام شده تا به واشنگتن نشان دهد که اروپا می‌تواند با تهران به مصالحه برسد.
تأکید این مذاکرات بر یمن بوده است، کشوری که در آن از یک سو عربستان سعودی و کشورهای عربی اهل سنت و از سوی دیگر ایرانِ شیعه قصد تأثیرگذاری در آن را دارند. عربستان سعودی و متحدانش از دولت یمن در مقابل شیعیان حوثی که ایران متحد آن‌هاست، حمایت می‌کنند. ایران اتهامات رساندن سلاح به حوثی‌ها و حمایت مالی از آن‌ها را که از سوی عربستان سعودی و متحدانش مطرح می‌شود رد می‌کند.
رویترز به‌نقل از یک مقام بلندپایه ایرانی نوشته است: «به دلیل فاجعه انسانی در یمن، ما با بریتانیا، فرانسه و آلمان توافق کردیم تا برای پایان دادن به این بحران همکاری کنیم. هدف، دستیابی به یک آتش‌بس برای کمک به شهروندان بی‌گناه یمنی است. ما از نفوذ خود برای آوردن متحدان‌مان به پای میز مذاکره استفاده می‌کنیم.»
سه دیپلمات اروپایی نیز اعلام کردهاند که پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای در مذاکره با ایران به‌دست آمده و این گفت‌وگوها در مسیر درستی پیش می‌رود.
ائتلاف عربی به‌رهبری عربستان سعودی با حمایت کشورهای غربی از سال ۲۰۱۵ مداخله نظامی خود در یمن را برای جلوگیری از پیشرفت شیعیان حوثی آغاز کردند. به‌گفته سازمان ملل، از آن سال تاکنون بیش از ۱۰ هزار نفر در جنگ یمن کشته، بیش از ۵۵ هزار نفر زخمی شده و سه میلیون نفر در خاک این کشور آواره شده‌اند.
اسرائیل و عربستان سعودی به‌عنوان مخالفان ایران در خاورمیانه از تصمیم ترامپ در روز ۸ مه / ۱۸ اردیبهشت در مورد خروج از برجام استقبال کردهاند. آن‌ها می‌گویند توافق هسته‌ای در تغییر رفتار ایران در سوریه، یمن و دیگر نقاط جهان تأثیری نکرده و ایران همچنان به دخالت‌های خود در کشورهای دیگر ادامه می‌دهد.
ایران نخستین بار در ماه نوامبر زمانی که محمدعلی جعفری، فرمانده سپاه پاسداران اعلام کرد که جمهوری اسلامی کمک‌های مشورتی به متحدانش در یمن ارائه می‌دهد، از دخالت خود در یمن خبر داد. تقریباً تمامی سایت‌ها و نشریات نزدیک به سپاه پاسداران مدام به‌شکلی جانبدارانه از تجهیزات نظامی و حملات شیعیان حوثی به خاک عربستان سعودی گزارش می‌دهند.
برای حفاظت از ایران در برابر تحریم‌های جدید آمریکا، قدرت‌های اروپایی بر این اصرار ورزیدند که ایران در خاورمیانه، از جمله در یمن فعالیت‌های خشونت‌بار خود را کاهش دهد.
یکی از مقام‌های اروپایی که نخواست نامش منتشر شود به رویترز گفت: «ایرانی‌ها به این نکته اشاره کردهاند که اکنون مایل‌اند خدمات خود را برای برقراری ارتباط با حوثی‌ها ارائه دهند. آن‌ها اکنون از وجود دست‌کم یک کانال در این رابطه خبر داده‌اند. آن‌ها قطعاً نمی‌گویند که حوثی‌ها را تحت کنترل دارند و هرگز هم نخواهند گفت، اما می‌دانند که تأثیر خاصی روی آن‌ها دارند و آماده استفاده از این کانال‌ها هستند، و این موضوع جدیدی است.»
عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران و از اعضای هیئت ایرانی در مذاکرات هسته‌ای گفت‌وگوها درباره یمن به‌موازات مذاکرات هسته‌ای با امضاکنندگان اروپایی برجام را تأیید کرده است. او دو روز پیش در یک گفت‌وگوی تلویزیونی گفت: « توافق هسته‌ای ربطی به مسائل منطقه‌ای ندارد. ایران درباره نفوذش در منطقه مذاکره نمی‌کند فقط در یک مورد، آن هم در مورد یمن تصمیم گرفته شد که با چهار کشور اروپایی گفت‌وگوهایی انجام شود، که این هم به دلایل انسانی و مشکلات و رنج‌هایی بود که مردم یمن تحمل می‌کنند.»
یک مقام دیگر اروپایی نیز تأیید کرد که مذاکره با ایرانی‌ها درباره یمن «بسیار خوب» پیش می‌رود. او گفت: «آن‌ها (ایرانی‌ها) به ما گفته‌اند که حاضرند درباره آتش‌بس کار کنند اما عربستان سعودی حاضر به چنین کاری نیست. این همان داستان “مرغ و تخم مرغ” است. ما در حال حاضر نیاز به این [آمادگی] داریم تا بتوانیم وارد مسائل مشخص شویم.»
مقام‌های سعودی، یمنی و حوثی از اعلام نظر درباره این مسائل پرهیز کردهاند.
یکی دیگر از مقام‌های ایرانی به رویترز گفته است: «این تلاش انسان‌دوستانه است … این مسئله تقریباً حل شده است. ما در یک چارچوب کار می‌کنیم.»
عراقچی اعلام کرده که نمایندگان ایران و قدرت‌های اروپایی در نیمه ماه ژوئن در بروکسل گرد خواهند آمد تا بار دیگر درباره بحران یمن گفت‌وگو کنند.
فرانسه که بر اهمیت تکمیل توافق هسته‌ای با ایران تأکید می‌کند، در ماه ژوئن کنفرانسی را در پاریس با همکاری عربستان سعودی درباره یمن برگزار خواهد کرد تا در آن نیاز به کمک‌های کشور دیگر و مذاکرات صلح ارزیابی شود.
با این حال، مشخص نیست چگونه مذاکرات ایران و طرف‌های اروپایی توافق هسته‌ای با تلاش‌های مارتین گریفیتس، نماینده ویژه سازمان ملل در امور یمن، هماهنگ خواهد شد.
گریفیتس در ماه آوریل گفته بود که می‌خواهد طرحی را ظرف دو ماه برای مذاکرات صلح و پایان دادن به این بحران ارائه دهد. او اما هشدار داد که هر گونه حمله جدید نظامی می‌تواند «گزینه صلح را از روی میز بردارد».
مذاکرات ایران و کشورهای اروپایی درباره یمن در حالی پیش می‌رود که نیروهای دولتی یمن که از سوی عربستان سعودی و امارات متحده عربی حمایت می‌شوند به ۲۰ کیلومتری بندر حدیده در غرب یمن رسیده‌اند. این بندر استراتژیک در دست حوثی‌های مورد حمایت ایران است و آن‌ها برای جلوگیری از حمله نیروهای دولتی اعلام بسیج عمومی کردهاند.
بیشتر بخوانید: