عبدالله عامری الحسینی یکی دیگر از پیشگامان هنر نو ایران به حساب میآید. او که نقاشی را ابزار تزکیه روح میدانست، از جمله نقاشانی بود که با نگاهی مذهبی بیشترین تأثیر را از طبیعت گرفت.
عبدالله عامری متولد سال ۱۳۰۱ در تهران از هنرستان کمالالملک دیپلم گرفت و در سال ۱۳۲۷ به خاطر بازسازی تصویرهایی از داستان خیر و شر خمسه نظامی، با عنوان شاگرد اول از دانشکده هنرهای زیبا فارغالتحصیل شد.
او پس از دانشکده، مدتی به کار تدریس مشغول بود و پس از آن، از سال ۱۳۳۱ تا ۱۳۵۴ فعالیتهای خودش را در کارگاه هنرهای تزئینی هنرهای زیبا وابسته به وزارت فرهنگ و هنر ادامه داد.
عبدالله عامری هرچند شیوههای مختلف و متنوعی را در دورههای مختلف کاری خود آزمود و سبکهای گوناگون امپرسیونیسم، کوبیسم و سوررئالیسم را تجربه کرد، اما نکوشید که با گرایشهای رایج و مسلط دوره خود همراه شود.
وی خود درباره دور آخر کارهایش که بیشتر مناظر روستایی یا مضامین مذهبی است، گفته است: “سبک این کارهای روستایی به گمان من اکسپرسیونیستی است که جنبه سمبولیسم آن زیاد است.”
در مجموع میتوان گفت بیشتر کارهای عبدالله عامری برآمده از نوع نگاه عارفانه او بوده است؛ با این حال آثارش متنوع و شگفتانگیز است.
عبدالله عامری، دلبسته طبیعت و زندگی روزانه مردم
عبدالله عامری دلبسته طبیعت بود و طبیعت را تنها منبع زیبایی و الهام خود میدانست. خط، فرم، نور و ترکیببندیها در آثار وی برگرفته از طبیعت است و همین نکته، به کارهای او تشخص میدهد و آنها را متمایز میکند. این امر به ویژه در رنگهای درخشان و روشن مناظر در آثارش هویداست.
گذشته از نقاشی از مناظر، دو موضوع دیگر، تم نقاشیهای عامری بوده است: زندگی روزانه مردم و مفاهیم و چهرههای مذهبی. خودش در اینباره گفته است:
“غالباً سوژههایم را از بین مردم انتخاب میکنم و بیشتر روستاییان و مردم زحمتکش که زیر بار زندگی خرد و خم شدهاند. گاهی یک سال برای یک تابلو فکر میکنم. بعضی از تابلوها زمان زیادی میبرد. مثلاً برای ساختن تابلو حضرت علی سه سال وقت صرف کردهام. سعی میکنم که کارم واجد دو صفت باشد: زیبایی و پیام که هر دو تا باید از ارزشهای والای انسانی سرشار باشد.”
بسیاری از منتقدان آثار عبدالله عامری را شاعرانه میدانند و معتقدند که کارهای او رنگ و فضای هنر قدیمی ایران را تداعی میکند. او خود در اینباره گفته است:
“من دلباخته شعر بودم. شعر به من کمک میکرد تا حس رقیقتری از طبیعت پیرامون داشته باشم. کار پایانیام نیز بر اساس شعر نظامی بود. بعدها شعر نیما و سهراب برایم جالب بود. خودم هم گاهی شعر میگویم.”
عبدالله عامری به رغم پرکاری، میانه چندانی با نمایشگاهها نداشته است. نخستین نمایشگاهش، در سال ۱۳۳۴ در باشگاه مهرگان برگزار شد: نمایشگاهی جمعی که ترکیبی بود از جمعی از نقاشان مدرنیست از جمله پرویز تناولی، صادق بریرانی، مهدی ویشکایی، احمد اسفندیاری، سودابه گنجهای و مینیاتوریستها و شاگردان کمالالملک مانند حسنعلی وزیری.
او در دو بینال در سالهای ۱۳۳۷ و ۱۳۳۹ شرکت کرد و نخستین نمایشگاه انفرادیاش در سال ۱۳۴۱ در تالار فرهنگ برپا شد.
ویدیو: پارهای از آثار عبدالله عامری، از پیشگامان نقاشی معاصر ایران