همچنان که عراقی‌ها خود را برای انتخابات مجلس در ماه مه آماده می‌کنند، چتر نفوذ ایران بیش از پیش بر صحنه سیاسی عراق گسترده شده و بسیاری از عراقی‌ها نگران تقویت و افزایش سلطه سیاسی ایران بر بغداد از طریق صندوق‌های رأی هستند. قرار است انتخابات مجلس عراق روز ۱۲ ماه مه برگزار شود.
حمایت‌های ایران و مستشاران نظامی ایرانی در مقابله با گروه دولت اسلامی به حکومت شیعه بغداد کمک کردند. اما اکنون با توجه به اینکه جنگجویان دولت اسلامی عمدتاً به‌لحاظ نظامی شکست داده شده‌اند، نفوذِروبه‌رشد ایران به یکی از مناقشه‌آمیزترین مسائل عراق پیش از انتخابات آینده تبدیل شده است.
این نفوذ در دل اقلیت سرخورده و ناامید سنی‌های عراق که ویرانی و آوار جنگ را تاب آوردند، بذر ترس کاشته است و نگرانی‌هایی را نیز در واشنگتن ایجاد کرده است. علیرغم تنش‌های موجود بین ایران و ایالات متحده، هر دو کشور همچنان از متحدان اصلیِ نخست‌وزیر عراق، حیدر العبادی، هستند.
شیطنت غیرمجاز
وزیر دفاع آمریکا، جیمز متیس، ماه گذشته ایران را به «شیطنت» در انتخابات آینده عراق متهم کرد و به خبرنگاران گفت که آمریکا «شواهد نگران‌کننده‌ای» در اختیار دارد مبنی بر آنکه ایران در تلاش است بر آرا و نتایج انتخابات اثر بگذارد، و خلاصه ایران دارد «مقادیر قابل‌توجهی پول» به عراق سرازیر می‌کند. بغداد این اتهام را رد کرده است.
سخنگوی دولت، سعد الحدیثی، تأکید کرده که استفاده از پول‌های خارجی در سیاست داخلی «غیرمجاز و مغایر قانون اساسی» است.
او گفته: «دولت تلاش زیادی دارد که انتخاباتی آزاد و عادلانه برگزار کرده و از دستکاری نتایج انتخاباتی جلوگیری کند.»
اکثریت جمعیت هر دو کشور عراق و ایران را شیعیان تشکیل میدهند و این دو کشور مرز زمینی‌ای به طول ۱۵۰۰ کیلومتر، و درنتیجه، پیوندهای فرهنگی و اقتصادی عمیقی با یکدیگر دارند.
عراق و ایران در دهه ۱۹۸۰ درگیر جنگ ویرانگری با یکدیگر بودند که صدها هزار کشته به جای گذاشت. با این حال، نفوذ ایران در عراق پس از از حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ و سرنگونی دیکتاتور عراقی، صدام حسین، رشد پیوسته و فزانیده‌ای داشته است. سال ۲۰۰۳ همچنین نقطه آغاز دوران طولانی‌ای از تنش فرقه‌ای، خشونت افراطی و کشمکش سیاسی در عراق بوده است.
در زمان حکومت صدام، بسیاری از نخبگان سیاسی شیعه عراقی سال‌های سال را در ایران در تبعید گذراندند.
همچنین، از زمان خلع ید صدام از قدرت، بازارهای عراق پر شده‌اند از کالاهای ایرانی و هرساله میلیون‌‌ها زائر ایرانی برای زیارت مقبره‌های مقدس شهرهای سامرا، نجف، بغداد و کربلا به عراق سرازیر می‌شوند.
وقتی پس از سقوط موصل و فتح آن به دست دولت اسلامی در تابستان ۲۰۱۴، لشکرهای ارتش عراق متلاشی شدند، نفوذ ایران به اوج خود رسید.
هفته‌ها پیش از آنکه آمریکا بمباران مواضع دولت اسلامی را آغاز کند، مستشاران نظامی ایران به شبه‌نظامیان شیعه عراق که بعدها به حشدالشعبی معروف شدند، کمک کردند تا پیشروی دولت اسلامی را که به‌طرز خطرناکی به بغداد نزدیک شده بود متوقف کنند. از آن زمان به بعد، شبه‌نظامیان نقش کلیدی‌ای در مبارزه با دولت اسلامی پیدا کردند.
آینده پارلمانی شبه نظامیان نزدیک به ایران
بیش از ۵۰۰ تن از شبه‌نظامیان یا شخصیت‌های سیاسی نزدیک به ایران در انتخابات مجلس عراق نامزد شده‌اند.
احمد الاسدی یکی از کاندیداهایی است که پیوندهای قوی‌ای با شبه‌نظامیان دارند. الاسدی، سخنگوی سابق حشدالشعبی بوده که در حال حاضر نماینده بغداد در مجلس است، پیش از آنکه برای بار دوم برای انتخابات مجلس ثبت‌نام کند، براساس مقررات صادره از سوی هیئت نظارت بر انتخابات ماه مه، ارتباطاتش با حشد الشعبی را قطع کرد.
الاسدی با رد نگرانی‌‌ها در خصوص نقش ایران در بی‌ثبات کردن عراق، گفته است: «ایران متحد نیروهای قدرتمندی است که از عراق در برابر تروریسم حمایت کردند.»
اما دیگر سیاستمداران عراقی نگران آنند که اگر شخصیت‌های زیادی همچون الاسدی کرسی‌های مجلس را به دست آورند، عراق حتی بیشتر از الآن زیر دِین همسایه شرقی‌اش می‌رود.
صالح مطلک، یکی از سیاستمداران کارکشته و معاون سابق نخست‌وزیر، گفته که پیش‌بینی می‌کند کاندیداهای مرتبط با شبه‌نظامیان شیعه نزدیک به ایران در انتخابات پیش رو نتیجه خوبی بگیرند.
به نقل از او، «این انتخابات برای کشور فاجعه‌بار خواهند بود. حشدالشعبی به مهره کلیدی‌ای در روال سیاسی بدل خواهد شد و این باعث خواهد شد ایران در تشکیل دولت آینده و انتخاب نخست‌وزیرصاحب رأی و نفوذ باشد.»
یوست هیلترمن، پژوهشگرِکهنه‌کار مطالعات عراق در گروه بین‌المللی بحران، اما می‌گوید که ایران تنها کشوری نیست که سعی در اعمال نفوذ در انتخابات ماه مه و تأثیرگذاری بر آن را دارد.
او گفت: «همه دارند تلاش کنند در صحنه سیاسی عراق نفوذ پیدا کنند یا برای خودشان نفوذ بخرند، یعنی هر کسی که منفعتی در عراق دارد، این کار را یا با پول انجام میدهند یا با زور یا با هر محرک و مشوق دیگری. از زمان برگزاری انتخابات در سال ۲۰۰۵، دخالت در انتخابات هم وجود داشته است.»
آینده آمریکا در عراق
آینده نیروهای آمریکایی در عراق وابسته به این است که نخست‌وزیر آینده عراق چه کسی خواهد بود و چه کسی هدایت قدرتمندترین وزارت‌خانه‌های کشور را در دست خواهد گرفت.
با آنکه شبه‌نظامیان شیعه در جنگ با دولت اسلامی به چندین پیروزی زودهنگام دست یافتند، حملات هواییِ ائتلاف به‌رهبریِ آمریکا بود که بازپس‌گیری مناطق شهری را برای نیروهای عراقی میسر کرد. عراق عمیقاً به کمک‌ها و آموزش‌های نظامی آمریکا و سرویس‌های اطلاعاتی آن وابسته است.
در حالیکه حیدر العبادی که با حزب تازه‌تأسیس‌اش، ائتلاف النصر، به دنبال پیروزی مجدد در انتخابات است، گفته که با برنامه‌های آموزشی دراز مدت آمریکا برای نیروهای عراقی موافق است، برخی از رقبای او با اتخاذ موضع بسیار تندتری هر نیروی آمریکایی‌ای در عراق را اشغالگر خوانده‌اند.
آمریکا همچنان بیش از ۵۰۰۰ سرباز در عراق دارد که در حال مبارزه با بقایای دولت اسلامی هستند و عمدتاً در امتداد مرز بی‌ثباتِ عراق با سوریه مستقراند، یعنی در غرب استان انبار و اطراف شهر کرکوک.
رایان دیلون، سخنگوی ائتلاف، در پاسخ به اینکه آیا تغییر در حکومت عراق بر حضور ائتلاف تحت رهبری آمریکا در آن کشور اثر خواهد گذاشت یا نه، گفته: «من قصد ندارم در خصوص چیزهایی که هنوز اتفاق نیفتاده و اتقاقات احتمالی در آینده گمانه‌زنی کنم.»
او همچنین گفته: «ما به دعوت حکومت عراق برای پشتیبانی از عملیات آنها برای شکست داعش اینجا هستیم، و تا وقتی که آنها میزبان ما باشند همچنان اینجا خواهیم ماند.»
منبع: abcnews