در حالی‌که تجمع‌های اعتراضی بازنشستگان تاکنون به نتیجه‌ای نرسیده است آن‌ها بار دیگر در مقابل وزارت کار گرد هم آمدند و به عدم اجرای قانون مدیریت خدمات کشوری اعتراض کردند.

سه‌شنبه ۸ اسفند، تهران: علی ربیعی وزیر کار در جمع بازنشستگان معترض

تجمع اعتراضی بازنشستگان صبح سه‌شنبه ۸ اسفند برگزار شد و سپس معترضان به سالن اجتماعات وزارت کار رفتند و علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه و اجتماعی در جمع آن‌ها حاضر شد.

خواسته‌های بازنشستگان همچون تجمع‌های قبلی، اجرای قانون مدیریت خدمات کشوری به نفع بازنشستگان جهت برون‌رفت از زیر خط فقر، داشتن بیمه‌ای کارآمد و درمان رایگان، نظارت نمایندگان بازنشستگان بر صندوق‌ها و اداره آن‌ها به شکل دوره‌ای، اجرای قانونی که حقوق کلیه بازنشستگان با شاغلان را همسان کند، و پرداخت به موقع حقوق ماهانه است.

نرخ افزایش حقوق بازنشستگان متناسب با نرخ تورم اعلام شده از سوی بانک مرکزی نیست و در حال حاضر اختلاف دریافتی بازنشستگان با شاغلان به رقم قابل توجهی رسیده‌ است.

بازنشستگان آموزش و پرورش، وزارت بهداشت و چند ارگان دولتی در این تجمع شرکت داشتند.

بحران صندوق‌های بازنشستگی

در ایران در مجموع ۲۴ صندوق بازنشستگی وجود دارد. از آن میان ۲۰ صندوق، صندوق بیمه اختصاصی است که به وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی متصل‌اند. چهار صندوق بازنشستگی عمومی نیز وجود دارد که طیف وسیعی از بازنشستگان ایرانی را تحت پوشش قرار می‌دهند: صندوق بازنشستگی کشوری، صندوق بازنشستگی تأمین اجتماعی، صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح و صندوق بیمه روستاییان و عشایر.
اگر «ضریب پشتیبانی» ۵ به ۱ باشد، صندوق بازنشستگی برای تداوم خود دچار مشکل است.
متوسط ضریب پشتیبانی ۲۰ صندوق بازنشستگی در ایران حدود ۲ اعلام شده. یعنی ۲ نفر به طور متوسط حق بیمه بازنشستگی پرداخت می‌کنند و ۱ نفر از بیمه بازنشستگی برخوردار می‌شود.
ضریب پشتیبان صندوق تأمین اجتماعی که بزرگ‌ترین صندوق بازنشستگی ایران به شمار می‌آید فقط ۴ به ۱ است. ضریب پشتیبان صندوق بازنشستگی کشوری به عنوان دومین صندوق بزرگ بازنشستگی در ایران هم منفی شده: به ازای ۱ میلیون پرداخت‌کننده بیمه بازنشستگی، ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از این صندوق بیمه بازنشستگی دریافت می‌کنند.
صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح و فولاد هم عملاً ورشکسته‌اند.

وضع زندگی بازنشستگان در ایران طوری شده که بعد از سال‌ها خدمت به دولت در خطر فقر قرار گرفته‌اند و در چنین وضعیتی باید به‌دنبال شغل دوم باشند تا بتوانند مشکلات معیشتی خود را حل کنند.

تاکنون هیچ یک از مسئولان به اعتراضات بازنشستگان پاسخی نداده‌اند. آن‌ها پیش از این بارها در مقابل نهادهای مختلف تجمع اعتراضی برگزار کرده‌ بودند. حدود دو هفته قبل از آغاز اعتراضات سراسری دی‌ماه در ایران بیش از ۱۵ هزار نفر از بازنشستگان با تجمع در مقابل مجلس شورای اسلامی خواهان رسیدگی به «وضعیت نابسامان بازنشستگان» شده بودند.

بیش از ۴۱ میلیون نفر در ایران تحت پوشش بیمه‌های سازمان تأمین اجتماعی قرار دارند و یا از این سازمان حقوق بازنشستگی دریافت می‌کنند.

در ایران در مجموع ۲۴ صندوق بازنشستگی وجود دارد. از آن میان ۲۰ صندوق، صندوق بیمه اختصاصی است که به وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی متصل‌اند. چهار صندوق بازنشستگی عمومی نیز وجود دارد که طیف وسیعی از بازنشستگان ایرانی را تحت پوشش قرار می‌دهند: صندوق بازنشستگی کشوری، صندوق بازنشستگی تأمین اجتماعی، صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح و صندوق بیمه روستاییان و عشایر. از بین آن‌ها صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح و فولاد عملاً ورشکسته‌اند.

« شستا» یا شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی، از بزرگترین نهادهای سرمایه‌گذاری در ایران است که در زمینه‌های تجارت و بازرگانی و تولید فعالیت می‌کند اما این شرکت با «سرمایه‌گذاری ناکارآمد» با مشکلات مالی مواجه شده است.

همچنین به‌گفته مرکز پژوهش‌های مجلس، سازمان تأمین اجتماعی از دولت ۱۲۰ هزار میلیارد تومان طلب دارد که وزارت اقتصاد این رقم را ۳۰ هزار میلیارد تومان می‌داند.

وزیر کار پنج‌شنبه سوم اسفند در یک برنامه تلویزیونی مشکلات صندوق‌های بازنشستگی را مربوط به ۲۵ سال پیش دانسته و گفته بود صندوق‌های بازنشستگی «نیازمند اصلاحات ساختاری هستند و مجلس و دولت باید برای این اصلاحات تصمیمات سخت بگیرند تا وضعیت صندوق‌ها درست شود اما جامعه آمادگی آن را ندارد».

مرکز پژوهش‌های مجلس نسبت به ورشکستگی سازمان تأمین اجتماعی در یک دهه آینده هشدار داده و گفته بود ورشکستگی این سازمان موجب ناآرامی‌های اقتصادی و اجتماعی گسترده خواهد شد و دولت نیز نخواهد توانست آن را حل کند.

بر اساس لایحه بودجه دولت که به تأیید نمایندگان مجلس رسیده، قرار است درآمد حاصل از کسر حق بیمه کارگران، با عنوان بیمه درمان تأمین اجتماعی، به خزانه‌داری کل کشور واریز شود که همین موضوع نیز یکی از موارد مورد اعتراض کارگران و بازنشستگان سازمان تأمین اجتماعی است. آن‌ها چنین اقدامی را «دست‌اندازی» دولت به حق بیمه کارگران می‌دانند.

با این حال علی ربیعی می‌گوید «مقرر شد هیچ سازمانی به جز تأمین اجتماعی حق هزینه کردن از این منابع را نداشته باشد».

دولت حسن روحانی همچنین لایحه‌ای تنظیم کرده که بر اساس آن کارمندان بازنشسته یا وارثان آن‌ها هنگامی دو حقوق بازنشستگی دریافت می‌کنند که جمع دریافتی هر یک از آنان بیش از دو برابر حداقل حقوق و مزایای سالانه – کمی بیشتر از خط فقر – نباشد.

در سال گذشته محمد باقر نوبخت، سخنگوی دولت اعلام کرده بود که اگر دولت موفق نشود در دوران بعد از برجام، فکری برای صندوق‌های بازنشستگی، بی‌آبی و آلودگی‌های زیست‌محیطی بکند تا پنج سال آینده این سه چالش در ایران به بحران‌هایی تبدیل خواهند شد.

بیشتر بخوانید: